Անհավանը (Ջիվանի)
Անհավանը
Անկիրթ մարդը յուր բանը չգիտնալով՝
Կատարյալի լավ վիճակին չի հավնի.
Իրան մեջը մեկ գիտության հուսալով՝
Վարժապետի օրինակին չի հավնի։
Կատվից կխնայի մեկ կտոր չոր հաց,
Ամեն օր ծեծ, կնոջ աչքերումը լաց.
Մեկ նոր հագուստ չունի՝ ողջ մարմինը բաց,
Մեծատանը ժամանակին չի հավնի։
Մեկ տուն ունի անլույս, խավար, կյանք մաշող,
Խնդությունից զրկող, ստամոքս խաշող,
Չորթանն ապուրի միշտ կարոտ քաշող՝
Արքայի մաքուր խորակին չի հավնի։
Բոլորովին թողած յուր գործը, բանը,
Փորն անոթի, բաց մնացած բերանը,
Հինգ հատ պղինձ դրամ չունի գրպանը,
Ոսկով լեցուն գանձանակին չի հավնի։
Ամեն մարդ երեսին կուտա արատը,
Չի մաքրվի, թե լողանա Եփրատը,
Արճճե մատանիք չունի յուր մատը՝
Սողոմոնի մատնու ակին չի հավնի։
Երեսը՝ թարշամած վարդի տերև է,
Շրթունքներն անշնորհ, քիթը անձև է,
Գույնը գործելիից հինգպատիկ սև է,
Անշամանդաղ նոր լուսնակին չի հավնի:
Հարյուր կարկատանե վերարկուն ճերմակ,
Մկի նման որոնում է գաղտնի ծակ.
Գլխին խոտ կփաթաթե, չունի մեկ գդակ՝
Հին պապի արտախուրակին չի հավնի։
Վիզը ծուռ՝ կնայե ծեր ուղտի նման,
Իսկ Մարաց հովվի պես հանդերձն անարժան,
Ամեն մի ատամը մի մուրճ իսկական,
Մարգարիտ-բուստ-շարունակին չի հավնի։
Երկու հյուր շահելու մեկ սեղան չունի,
Թափառական մարդ է, օթևան չունի,
Կես կորեկ ցանելու անդաստան չունի,
Մեծ իշխանի ագարակին չի հավնի։
Որ տեսնի ստվերը, քարերից կգա,
Երկյուղից կլինի նա տակն ու վերա,
Հավի ագից տասը պտույտ կդառնա,
Նժույգ նստող շահատակին չի հավնի։
Կյանքը առողջ տարին բոլոր չի գտնի,
Հնության մեջ զբաղված՝ նոր չի գտնի՝
Հիվանդանա՝ թթու խնձոր չի գտնի,
Կայսերապատկան կամակին չի հավնի։
Մեկ ուղիղ խրատիչ բարեկամ չունի,
Միշտ օրերը տխուր, ուրախ ժամ չունի,
Իր տանը վառելու մարխ անգամ չունի,
Ուրիշների աշտանակին չի հավնի։
Գլուխը ազատ չէ ցավից, վտանգից,
Ողջ մարմնո վերա հագած պատանքից՝
Նոր մեկ ոխալ բան է հաներ յուր հանգից,
Հազարամյա հիշատակին չի հավնի։
Չի գիտեր կրոնը քրիստոնության,
Չի գիտեր անուշիկ լեզուն հայկական,
Այլ և այլ չար ոսոխ թշնամյաց նման,
Հայկ և Արամ, Արմենակին չի հավնի։
Յուր տգիտությանը աշխարհն է վկա,
Կձևանա բարձր, մեծ փիլիսոփա,
Յուր փորիցը այբի կտոր դուրս չի գա,
«Մեղվին», «Փորձին» և «Մշակին» չի հավնի։
Թող չձանձրանա իմ քաջ բարեկամը,
Որ ես շատ հիշեցի այս անզգամը,
Վնաս չունի, թող քիչ վաճառե ժամը,
Ջիվան, ով քու նպատակին չի հավնի։