փոշիացել, պահել են կևնդանի մարդու արտաքին
ձեւերը, բայց նրանց մէջ չկայ այլեւս հողի,
չկայ կեանք՝ սնուելու եւ արտադրելու ընդունակութիւն:
Լեզուն անկենդան, անզգայ ու անփոփոխ
գործիք չէ մարդու ձեռին՝ մեքանիքական աշխատանքներ
կատարելու համար: Որպէսզի լեզուն
կարողանայ արդարացնել իրան պատկանող բարձր
դերը ըեկերային կեանքի մէջ, պէտք է որ ինքն էլ
կենդանի ու զգայուն մնայ, անընդհատ սնուի,
զարգանայ, շարունակ կերպարանափոխուէ ու նոր
ձեւեր ստանայ զուգընթացաբար ու անբաժան
այն փոփոխութիւններից, որոնց ենթարկւում են
մարդկային ընկերութիւնները: Արդի հայերէնը
Ոսկեդարեան հայերէնը չէ, ինչպէս (կամ որովհետեւ)
այսորուայ հայր ինքը՝ հինգերորդ դարի
հայը չէ:
Սնուելու համար լեզուն ունի մի աղբիւր միայն
ազգի հաւաքական ստեղծագործութիւնը։
Երբ ցամաքում է այդ աղբիւրը, մեռնում է եւ
լեզուն: Միջնադարեան սքոլառտիկներն ու ուսեալ
վարդապետները չէին կարող նոր կեանք ներշնչել
մահուան դատապարտուած ու արդէն մեռնող լատին
լեզուին։ Ճիշդ է, որ գրագէտներն ու գիտնականները
ի մի են հաւաքում լեզուային հարստութիւնները,
կանոնաւորում են, ձեւի մէջ են
դնում, կայունութիւն եւ տեւողականութիւն են
տալիս լեզուին: Բայց ստեղծագործել առանց մեծ
