թիւններով, կատարում են մօտաւորապէս նոյն
դերը բնութեան մէջ, ունեն մօտաւորապէս նոյն
նշանակութիւնը երկրի օրգանական ու ոչ—օրգանական
կեանքի համար:
Ինչպէս իրական ջրերը տարբերւում են միմեանցից
օտար բաղադրութիւններով ու նման են
քիմիական մաքուր ջրին տարբեր չափերով, այսինքն
տարբեր աստիճանի են, - այնպէս
էլ իրական ազգերը տարբերւում են միմեանցից
ազգային ու ոչ—ազգային տարրերի խառնուրդներով
ու տարբեր չափերով մօտենում են ազգ–տիպարին,
հետեւաբար տարբեր աստիճանի «ազգ»
են։
Որքան աւելի լրիւ ու զարգացած են մի ազգի
մէջ ազգային տարրերը եւ՝ համեմատաբար՝ աննշան
են օտար խառնուրդները — այնքան աւելի
բնորոշուած է ազգային դէմքը, այնքան աւելի զօրեղ
է ազգային կազմը, այնքան աւելի «ազգային»
է ազգը: Եւ որովհետեւ ազգութիւնը, վերջի հաշուին,
պատմա—կուլտուրական երեւոյթ է, ուստի
որքան աւելի բարձր է ազգային մշակոյթի աստիճանը,
այնքան աւելի բարձր է - ընդհանուր առմամբ -
նրա ազգային անհատականութիւն ու
ազգային գիտակցութիւնը: Անգլիական, գերմանական
կամ ֆրանսական ազգերը աւելի «ազգ» են,
քան հայկականը եւ հայկականը աւելի, քան քրդականը:
Այս տարբերութիւններն ու աստիւանաւո–
