կեանքը ու լաւագոյն միջոցներ է տալիս բաւարարելու
անհատին - ամէն մի այդպիսի երեւոյթ
պատմութեան մէջ դրական է ու առաջադիմական:
Եւ՝ հակառակը:
Մարդու համար գերագոյն արժէքը՝ ինքը
մարդն է ու միակ չափանիշը դրականի ու
բացասականի մարդ—անհատի ապրումները, զոհութիւնն
ու դժգոհութիւնը, երջանկութիւնն ու
տառապանքը:
Փոխադարձ օգնութեան կարիքը տուել է ոչ
միայն ծնունդ, այլ նաեւ ընթացը ու ուղղութիւն
մարդկային ընկերութիւնների եւ հանրային
կեանքի զարգացման:
Եւ սա՛ է, որ առաջադիմութիւն ենք անուանում:
Այդ առաջադիմական ճամբու վրայ մարդկութիւնը՝
իբրեւ ամբողջութիւն եւ մարդկային
տարբեր հատուածները՝ իբրեւ կազմակերպուած
հաւատականութիւններ, շատ էլ հեռու չեն գնացել
ու ինքը ճամբան էլ անվերջ է: Բայց եւ այնպէս՝
ճամբան ա՛յդ է ու որոշ կայաններ մարդկութիւնը
անցել է արդէն:
Կարճ է մարդու պատմական յիշողութիւնը,
հազիւ ընդգրկում է չորս—հինգ հազար տարուայ
անցեալ: Բայց եւ այդ շատ կարճ յիչողութիւնը
բաւական է, որպկսզի համոզի որ «ոսկէ դարը»
անցեալում չէր, այլ ապագայումն է (եթէ առ–
