Խորենիա և Թաքչա գյուղերի բնակիչները որոշում են չգաղթել։ Այս գյուղերում ապաստանած, գավառի հարավային շրջանների մի քանի հարյուր բնակիչներ ևս մնացին տեղում…
Խորենիայում՝ գյուղի բոլոր 600 բնակիչներին և 400 մարդ էլ այլ գյուղերի բնակիչների՝ ընդհանուր թվով 1000 կանանց ու երեխաների լցնում են երկու մարագ (տղամարդկանց սրի էին քաշել), թնդանոթային կրակով փլցնում են մարագները և բոլորին ոչնչացնում փլատակների տակ։
Ինչպես պատմում են ականատեսները, մարագների փլատակներից մեկ շաբաթ վիրավորների տնքոցներ են լսվել։
Շատ քչերին է հաջողվում մազապուրծ լինել։ Մոտ 100 գեղեցիկ հայուհիների տեղական թուրքերը տարել էին կնության, որոնց թվում Մեծ Խանչալի գյուղի դպրոցի վարժուհի Սիրանույշ Տերոյանին[1]։
Նույն քստմնելի պատկերը կրկնվում է նաև Թակչայում։ Մեծ Գոնդուրա գյուղի ծխատեր՝ Հակոբ քահանա Անտոնյանը, որն իր գերդաստանով ապաստանել էր Թակչայում, գյուղի բնակչությանը փրկելու համար 10000 ռուբլի է տալիս թուրք բարբարոսներին։ Սակայն թուրքերը մնում են անդրդվելի իրենց հրեշային վճռի մեջ և կատարում են ոճիրը…
Սկզբից խաբում և զինաթափում են տղամարդկանց (այդ կատարում էին տաճիկ (Թուրքիայի) զորքերը, թուրք խուժանի հետ միասին)[2]։
Այնուհետև, առաջինն սպանում են Հակոբ քահանա Անտոնյանին և հետո ժողովրդին (մոտ 1000 մարդ) տանում են Խորենիա, լցնում հարդանոցները և ոչնչացնում նույն մեթոդով, ինչպես խորենեցիներին[3]։
Վերջին տարիներս Խորենիայի և Թակչիայի անմեղ զոհերի հիշատակին նրանց սերունդների կողմից կանգնեցված են հուշարձաններ նույն մարագների տեղերում, որտեղ տեղի էր ունեցել զարհուրելի եղեռնագործությունը։
Ճիվաղների ճանկերից մազապուրծ եղած 80 հազարից
