Այս էջը հաստատված է

թեթևությունների էին անեցինների հանար: Այդ թևթևության չափը մենք մոտ սվոռապես անգամ չենք կարող որոշել, քանի որ մեղանւմ դեռ ոչ ոք չի կարողացել ուսումնասիրել և պարզել, թե ինչ հարկեր եին դռանք անհասարակ Անիի և նրա շրջակաների արճանագրությունների հառկեռը հարկերի շատ անուննեռ եին տալիս և Ղ.Ալիշանը հաշվում է դրանց մոտ վաթսւն հատ: Հասկանալի է, որ դրանք լոկ անուններ է կմնան, մինչև որ ուսումնասիրվեն բյուղանդական և արևելյան հարկահանական սիստեմները:

Ահա և հոգևոր տուրքերի մի նմուշ:

Ապուղամրի որդի Գրիգոր արքեպիսկոպոսը գրում է 1217 թվականին սահմանված է սկզբից, որ յուրաքանչյուր գյուղից երկու լրիվ հաց տան աթոռին, իսկ Անիի ամեն մի եկեղեցին զատկին մի մորթի եռ տալիս մատաղներից: Իր պատրոնների աղջականների և եղբայրների երկարակեցության համար արքեպիսկոպեսը վերցնում է այս տուրքը:

Անշուշտ շատ էին և հոգևոր տուրքերը, այնքան շատ որ կարելի էր լինում նրանց մի մասը բաշխվել է իբրև շնորհ: Եվ այսպիսով լրանում է այն ընդհանրապես աղոտ պատկերը, որ սնեգու շլինքին փաթաթված հարկերն ու տուրքերն է ցույց տալիս: Միայն մեր ժամանակներում չէ, որ հարկերի աղբյուրներ են գտնում այնքան նուրբ մտածողությամբ: Այդ ընդունակությունը հատուկ է եղել և հին տիրապետողներին Անիի դռներով ներս մտնող թագավորն անգամ պիտի սահմանված տուրք տար։

Չգիտենք որքան տեղովություն ուներ յուրաքանչյուր հարկ բայց ունենք մեր պատմագիրների վկայությունը որ հարկերը սոսկալի կերպով ճնշում էին անեցուն, հասցնում էին նրան թշվառության դուռը։ Ահա այդ հանգամանքն աչքի առաջ ունենալով, կարող ենք երևակայել թե որքան մեծ շնորհակալությամբ և երախտագիտությամբ պիտի վերաբերվեր անեցին Առաքելոց եկեղեցուն որ իր պատերի վրա արձանագրում էր հարկերի ջնջումը և ոչ թե նոր հարկեր սահմաներ։

Գեղեցիկ սրբավայրը միայն թեթևության ազատության մասին խոսելու լեզուներ ուներ։