Էջ:Աշխարհացոյց.djvu/6

յարեւմտից, եւ ընդ հիւսիսի յարեւելս կոյս տարածել յերից մասանց մասն մի. եւ ընդ արեւմուտս ՚ի հարաւ կոյս՝ ՚ի չորից մասանց յերիս մասունս. եւ ՚ի նմանէ սկսեալ զանծանօթ երկրէ ասէ շրջապատեալ զբնակութիւն մարդկան. եւ զերից ծովուցն՝ զՀնդկացն եւ զՅունացն եւ զԿասբիցն որ է Վրկանի, բնակութիւն մարդկան ասէ լինել շուրջ զնոքօք. եւ ճշմարիտ է։ Քանզի զՅունականաւն եւ զԿասբիցն՝ եւ ՚ի մէնջ մարդիկ շուրջ անցին. նոյնպէս վարկանիմ եւ զՀնդկայինն. եւ ոչ որպէս արտաքինքն Դիոնեսիոս եւ Ապողոն եւ ընկերք իւրեանց ասեն, պարունակել Ովկիանոսի զամենայն։ Որում եւ Կոստանդին Անտիոքացի հանդիպի վիճել ընդ ընկերս իւր յաստուածային դրոց, յորմէ ոչ տեսաք հատումն ինչ բան բանի պատասխանելով. զի երկոքին գտանին յաստուածային գիրս, եզաբար եւ հոգնաբար ասացեալ, «Ժողովեսցին ջուրքդ ՚ի ժողով մի. եւ ՚ի ժողովս իւրեանց», եւ թէ «Զժողովս ջուրցն կոչեաց ծովս»։ Իսկ յաղագս երկրի բնակելոյ մարդկան՝ երկայնութեամբ յարեւելից յարեւմուտս, վասն բարեխառնութեան. եւ ՚ի հարաւոյ եւ ՚ի հիւսիսոյ՝ անբնակ լինել, վասն սաստիկ ջերմոյ եւ սառնամանեաց։ Նոյնպէս վիճել յաստուածային գրոց բան առ բան պատասխանի, այսպիսի ինչ. ասէ Աստուած ցՅոբ, թէ «Խելամո՞ւտ «իցես լայնութեան առ ՚ի ներքոյ երկնից, ո՞րչափ իցէ. զինչ երկիր «իցէ յորում լոյսն ագանիցի»։ Իբրեւ տարակուսեալ զնա, յաղագս հարաւոյ անբնակին եւ հիւսիսոյ լերանց ճմեռնացելոցն, ընդ որով թագեալ կարծեմ զարեգակն. քանզի յառաջագոյն Սովփարայ Մինեցւոյ ասացեալ էր, թէ «Երկայն է չափ երկրի» որպէս զգիտակ բնակութեան մարդկան։ Իսկ ընդդէմ այդոցիկ պատասխանեցին յԵսայեայ, թէ «Հաստատեաց զերկիր բնակել ՚ի նմա». եւ դարձեալ՝ թէ «Ոչ ՚ի զուր ինչ արար զնա, այլ ՚ի բնակութիւն ստեղծ զնա»։ Իսկ ընդդէմ դոցա պատասխանի Դաւթեայ. թէ «Զաշխարհ լրիւ իւրով դու հաստատեցեր, զհիւսիս եւ զհարաւ». եւ Սաղոմոն ասէ. «Տէր արար զշէնս եւ զանշէնս եւ զեզրս բնակեալս». եւ այլդ նոյնպիսի։ Բայց հաւանեալ եմ զարանցն Պտլոմեայ, որք շուրջ եկին զայրեցեալ գօտեաւն, եւ զաղդսն շուրջ գրեցին ճշդիւ, եւ զսահմանս ճարակաց նոցա. չափել յԱկիսիմբայ եւ զԼուսնի լեառն, եւ անդր եւս անծանօթ երկիր. եւ շրջեալ առ անծանօթ եր