Էջ:Արամ Մանուկյան․ Փաստաթղթերի և նյութերի ժողովածու.djvu/428

Այս էջը հաստատված է

Քարտուղարի պաշտօնով հրաւիրուեց Ս. Օհանջանեանը:

Յատուկ Կոմիտէն դարձաւ երկրի՝ Արարատեան Դաշտի ու յարակից գաւառների՝ փաստական իշխանութիւնը և գործի անցաւ Արամի Երևան գոլու հետևեալ օրը:

Չկար այլևս անորոշութիւն, տարտամութիւն և սպասողական վիճակ: Պարզ էր, թե ի՞նչ պիտի արուէր,- օգնութիւն ռազմաճակատին նոր զօրակոչի միջոցով, Երևանի շրջանի, այսինքն՝ թիկունքի ինքնապաշտպանութեան կազմակերպում տեղական թուրքերի թշնամական շարժումների դէմ, կարգ ու օրինականութեան վերականգնում գաւառներում, ուր անիշխանութիւնը գնալով ծաւալւում էր, և դրանցից բխող պարենավորման, դրամական, հաղորդակցական և այլ խնդիրներ, որոնք բոլորն էլ պահանջում էին լարուած աշխատանք: Ամէն ինչ պիտի կատարուէր արագ․ ժամանակը քիչ էր, անելիք՝ շատ:

Յունուարին Թիֆլիսից Երևան եկաւ զօրավար Միլիկեանը իր սպայակոյտով: Նա նշանակուած էր Երևանի շրջանի զինական ուժերի հրամանատար (դիվիզիայի պետ), իսկ Դրօն զինուորական կոմիսար:

Յատուկ Կոմիտէի առաջին ու գլխավոր մտահոգութիւնն էր ռազմաճակատի ամրացումը և սրա կապակցութեամբ՝ թիկունքի ապահովութիւնը: Այդ նպատակով Յատուկ կոմիտէի առաջին քայլը եղաւ զինակոչ յայտարարել: Այդ յայտարարութեան համաձայն՝ զէնքի տակ էին կանչում մինչև 28 տարեկանները:

Յատուկ Կոմիտեն այդ առթիւ մի կոչով դիմեց ժողովրդին, որով բացատրում էր կացութեան լրջութիւինը. զինակոչի անհրաժեշտութիւնը և, յանուն Ազգային Խորհրդի, հրաւէր ուղղում զինապարտներին՝ երեք օրուայ պաշարով ներկայանալու տեղական զինուորական կենտրոնները:

Երևանի շրջանի հայութիւնը արտակարգ վստահութեամբ արձագանք տուեց իրեն ուղղուած կոչին և, հակառակ Ծննդեան տօներին, ամէնքը շտապեցին ներկայանալ պատշաճ իշխանութեան:

1918-ի Յունուար 5-ին, ճաշից յետոյ, Արամի հետ Երևանից ինքնաշարժով դուրս եկանք դէպի Ղուրդուղուլի՝ Ծննդեան երեկոն այնտեղ անցկացնելու համար: Ճանապարհին պատահում էին խումբ-խումբ երիտասարդներ, որոնք երեք օրուայ պաշարը մէջքերնին՝ շտապում էին դէպի Վաղարշապատ՝ արձանագրուելու զինուորական շրջանի կենտրոնում:

Յատուկ Կոմիտէի կոչը նոր էր հասել տեղ և ահա մարդիկ շտապում էին իրենց պարտքը կատարելու՝ Ծննդեան օրն իսկ բաժանուելով հարազատներից: Արամը ազդուեց:

-Այսպիսի պայմաններում,- ասաց նա,- մեր ժողովուրդը հրաշքներ կարող է գործել: Շատ անգամ առիթներ եմ ունեցել նկատելու, որ մեր գիւղացու պարտականութեան զգացումը հարազատ է: Գիտակցութեան նշան է այդ: Ազգային Խորհրդի մի կոչը բաւական է, որ նա իր համար այս