Էջ:Գրական քննադատական երկեր, Նիկոլ Աղբալյան.djvu/115

Այս էջը սրբագրված է

Շանթը տարիներ ապրած է էջմիածնի կրօնաբոյր եւ ագգաշունչ մթնոլորտ մեջ, ու թէեւ աշխատած է հետեւողական ճիգերով հին ժառանգութիւնը քայքայել, բայց լիովին ազատուած չէ նրանից, որովհետեւ, կաթի հետ մտածը հոգու հետ է դուրս գալիս, եւ այսօրուան հայ մտաւորականը մեր հին վանականի յաջորդն է, եւ Լ. Շանթին երկնած է այն ազգը որ տուած է Նարեկացի։ Ունայն է աշխարհը, բայց գեղեցիկ է խզախ մտածումը։ Մերժելի է հին մաոանգութէւնը , րայգ գրաւէշ կ նորէ կերտումը։ Այո՛, սէրն ու գործը լիցք ունայնութեան, բայց ամէն սէր ու զործ նոյնարժէք չեն եւ միապէս վայել չեն մարդուն։

Մարդիկ էգեր են եւ արուներ, մինչդեռ նրանք պետք է լինեն այրեր եւ կիներ։ Նա է այրը, որ ստեղծագործում է, բայց ոչ թէ զաւակներ, այլ արուեստ եւ նա է կինը որ նպաստում է այր մարդուն ստեզծագործելու արուեստ: Յիսուսն ասում էր. կան Ներքինիներ, որ ակամայ դարձած են ներքինի, բայց եւ կան, որ իրենց անձերն ըրած են ներքինի երկնքի արքայութեան համար։ Արուից վեր կանգնած է կամաւոր ներքինին, որ կերտում է արուեստ եւ էգից վեր կանւլնած է կամաւոր ամուլը, որ նպաստում է արուեստի ստեղծումին։ Այո՛, աշխարհն ունայն է եւ խաղ անիմաստ ուժերի բայց լաւագոյն խաղն արուեստն է եւ լաւագոյն սէրը ստեղծագործ ծոգիների մտերմութիւնը, որ էգ ծնւում է արուեստի գործը։ Սեռական հզօր ել ստեղծագործ բնազդի վեհացումն է սա, եւ ունայնութեան փոսի գեղեցկագոյն լիցքը: Լ. Շանթ հասած է ա՛յս կէտին (Կինը):

Մէ երկու խօսք Լ. Շանթի արուեստի մասին։ Աւելի քան յիսուն տարի առաջ նա գրած է.

Երբ զեղեցիկ թարմ աղջիկը ժպտեցաւ Սիրտս դողաց յուզումով մը ներդաշնակ. Սիրեցի ալ. միայն ոչ այն, որ անցաւ, Այլ անոր նուրբ յափշտակիչ դէմքին աակ Նոր էակ մը. որ մտքէս հոն անցուցի. Ես Պատրանքը սիրեցի:

Ու նաեւ գրած Է.

Ինծի համար այն ժամերը թանկ եղան, Երբ ներշնչուած ստեղծեցի միշտ անգոյ Բայց անձնուրաց ազնիւ դէմքեր սիրական.