Էջ:Գրական քննադատական երկեր, Նիկոլ Աղբալյան.djvu/130

աշխարհայեացքը բանաստեղծի ինքնօրինակ հոգու պտուղն է. արտակարգ զգայունութեան, տարօրինակ, հիւանդութեան հասնող ջղերի եւ անսովոր գգացմունրների ու մտքրերի արդիւնք է միայն ։ Հեղինակի հոգին բնուրոյն բան է, նա չի ենթարկւում մարդկանց սովոր ա կան սաիպարներից որեւէ մէկին : Տաղանդաւոր մարդիկ կարող են մարմնացնել մի հոգեկան աշխարհ , որ յայտնի տեսակի պաականող մարդկանց հոգեկան աշխարհի խոշորագոյն ու էական տարրերն իր մէջ աւելի ուեղ, պայծաո ու որոշ ունի, քան թէ այն մարդկանցից իւրաքանչիւրն առանձին առած: Նրան ր յայտնի տեսակի մարդկանց պսակն են կազմ ում , նրանց հոգեկան աշխարհների սին թեղն են $ այսպէս ասած : Նր անր բացառութիւն են ոչ որպէս սոսկ տիպ , այլ որպէս յայտնի զարգաց– ման հասած տիպ։ Այն մարդկանց մէջ^ որոնց հոգեկան աշխարհի ներկայացուցիչն են գրանր % դրանց նման մարգ չկայ • ոչ որ գրանց պէս ումեղ Տ պարղ ու պայծառ չի ղղում եւ գիտակցում : Ալ երբ ա— ս ում ենր թէ աաղանդնե ր ր հազուագիւտ են , հատ—հատ են պատա— Հ ում պիտի վ ե ր ր ցոյց տուած մտրով հասկանա լ • այսինրն որ՝ ոչ թէ նրանց Ս|ւպ|ւն պատկանող մարդիկ չկան , այլ որ նրանց տիպին պա ականող մարգկանցից նրանց Փ11|1€յա(յՂքսւն Ա111աքւնսւև|ւԸ հասածներ չկա% : ք*այց այսպէս չէ Պ • Ւսահակեանր . երբ սա առանձնանում է՝ ոչ որի նման չէ • րնդհանրապէս է լ առած՝ նա միայն իր մի րանի կողմերո վ Է նման միւսներին , եւ ոչ թէ իր ամրող^է հոգեկան կագ– մ ով • նա անսաք որ անհաա է իր հողով եւ նրա արտայայտութիւնով: ՝ք^անի նա մեզ մօտ , մեր մէջ է՜1ապրւէւմ Հ ՜րասնի՜եա մասնակից է սովո¬ րական , րնթացիկ կեանրին , րանի նա մոզուէրգի զաւակ է կամ յայտնի հասարակութեան անգամ—նրա սիրտր ծանօթ ձայներ է Տնչեցնում , մեզ կարողանում է համակել իր ցաւով կամ վշտով , ա– •–ելի կամ պակաս թուով մարգկանց զգացմ ուրների թարգման է (պէտր է ենթադրել՝ պատահաբար , որ եւ կը պար զեն ր վարը) , րայ9 Հէնց որ հեռանում է մեղանից՝ նա դառնում է մի անօրինակ անհաա , իսկոյն տե սնում ենր , որ նա կարծես պատահմամբ էր մեղ նման % որ նա ուրիշ մարգ է իր ցաւով ու վշտով , ու վէրրով»... ու հասկացէր. մեր բանաստեղծ ր կարծում է^ ինչպէս վերն է լ տեսանր , որ ինրը «տիեզերրի պերճ հիւսուածրն , որ «իր քէք. ^ՐԳՈ,ԼՐ երկինրն , որ իր Հարնոտ ու խոցոտ վէրրերր» զմեծ - 97 - ր