տուր եղաւ իր անհատական կեանքին: Բնական էր, որ գլուխ բարձրացնէին մի կողմից վայելքը, միւս կողմից ինքնազննութիւնը։
Մտաւորական դասի հաւատը ամէնամեծ փորձութեան ենթարկուեց: Նա մնաց թափուր ոչ միայն հաւատից, այլ եւ յոյսերից: Պատմութեան ալիքը շատ լաւ ու վատ քշեց իր հետ, քշեց նաեւ շատ հաւատ ու յոյս։ Գրականութիւնը կորցրեց իր հասարակական բնոյթը եւ դարձաւ անձնական ապրումների թարգման եւ նրա հիմնական գծերը դարձան սիրամոլութիւնն եւ ինքնազննութիւնը:
Հնչեցին վհատութեան երգեր, արտայայտուեցին անորոշ զգացումներ ու տենչեր, երեւան եկաւ եւ նոր ուղիներ գտնելու պահանջ եւ որոնումն ու վհատութիւնը դարձան բնորոշ գծերը մեր նորագոյն գրականութեան:
Այս տրամադրութեան ամէնատաղանդաւոր արտայայտիչն է Վահան Տէրեան, որ այսօր կենդրոնական դէմքն է ռուսահայ բանաստեղծութեան մէջ եւ գունաւորում է իր ազդեցութեամբ բոլոր սկսնակ բանաստեղծների երկերը, ինչպէս Աւ. Իսահակեանը 15 տարի առաջ: Նրա «Մթնաշագի անուրջները», որ երեւացին չորս տարի առաջ եւ որոնց առաջին գնահատողն եղանք ժամանակին, 1912 թուին աւելի ճոխ բովանդակութեամբ լոյս տեսան «Վահան Տէրեան — Բանաստեղծութիւնները» խորադրի տակ եւ Պանթէոնի հրատարակութեամբ: Անցեալ տարուայ հրատարակութիւնների մէջ այս դիրքն անտարակոյս ամէնից աչքի ընկնող երեւոյթն է մեղանում: Նոյն տրամադրութեան արտայայտութիւններից մէկն է եւ Մ. Մանուէլեանի Victus Vos Salutat փոքրիկ, բայց աչքի ընկնող գրուածքը:
Վհատ տրամադրութեան կողքին արդէն նկատւում են աւելի առողջ տրամադրութեան առաջին ցոլքերը, որոնք ցոյց են տալիս թէ գրականութեան մէջ պատրաստւում է մի նոր հոսանք: Այս նոր տրամադրութիւնը չունի մի այնպիսի ներկայացուցիչ, որ իր տաղանդով բարձրանար հոգով իրան նմանների մէջ, ինչպէս Վ. Տէրեանն իր շրջանում: Այդ աւելի առողջ տրամադրութիւնը նկատւում է Սէյրիի< Լէյլիի, Հ. Մազմանեանի եւ Իս. Իսահակեանի մէջ:
Սրանց հոգեկան կերպարանքը դեռ եւս ձեւաւորուած չէ լիովին, բայց նշաններից երեւում է, որ հեռու են նախորդ վհատ վիճակից: Առաջին երեքի գրուածները ցրուած մամուլի էջերում (մեծ մասամբ «Հորիզոնում») եւ երրորդի գիրքը «Արեւի տակ» անցեալ տարուայ դրական յուսալից երեւոյթներից է։
