վրայ պէտք էր ճշդել որովհետեւ նման գծեր երեւում են Հնդկաստանից մինչեւ Սկովտիա: Խորենացին ինքը նկատած է արդէն նման գծերը, բայց մատնանշած է տարբերութիւնները. այն հանգամանքը, որ Պասքամ ազգակցութեան մէջ է Հայկի զարմի հետ՝ ինքնին «Հայեցի Հանգամանք» է։ (Խոր. Բ.ը): Դուրեկան լաւապէս գիտէր, որ կար ազդեցութեանդ մի գիտական տեսութիւն: Այս բանը գիտենալ— նշանակում է ծանօթութիւն ունենալ (Հմտութիւն). բայց ըստ այդ տեսութեան չդատել—նշանակում է գիտապէս չմտածէլ։ Եւ այդ է մեր ասածը:
Աւելորդ է սակայն շարունակել այս հերքումները: Նոտար փորձած է պաշտպանել անպաշտպանելին: Եթէ «Սիոն»ի մէջ տեղ տան գրութեանս—պատրաստ եմ շարունակելու: «Յուսաբերի համար եղածը շատ իսկ է: Նոտարի առարկութեանց բնոյթը պարզուած է. կարծում եմ նաեւ` արժէքը:
Բայց մի կէտ պահած եմ՝ վերջաբանիս համար: Հրատարակիչները Դուրեանի գրքի յառաջաբանի մէջ ասում են թէ այդ գրքի բովանդակութիւնը «այլ եւ այլ ժամամանակներու մէջ եւ զանազան պատեհութիւններով պատրաստուած»… գրութեանց հաւաքում մըն է», եւ որ իրանք «Հասկանալի խղճահարութեամբ մը` չուզելով որեւէ փոփոխութիւն մտցնել անոր մէջ, մամլոյ յանձնած են զայն թէ իբր բաղկացութիւն եւ թէ իբրեւ խմբագրութիւն, գրեթէ ճիշդ այնպէս՝ ինչպէս գտնուած է ան իր ձեռագիրներուն հաւաքումին մէջ»: Հրատարակիչներն իրանց համարում են Դուրեանի «աշակերտ եւ հիացող» (էջ Է-Ը): Նոտար ծանօթ է երեւում հրատարակութեան հանգամանքներին։ Նա գրում է. «գործին ամէնամեծ մասը, ի չգոյէ բուն իր ձեռագրին, աշակերտական ընդօրինակութիւններէ ձեռք բերուած է, զոր դժբախտաբար մոռացուած էր ազդարարել յառաջարանին մէջ»:(էջ93.բ.):
Արդէն գրախօսականիս մէջ դիտած էի թէ «գրեթէ» բառը պարզ գաղափար չի տալիս եղած փոփոխութեանց մասին: Նոյնը պիտի ասեմ նաեւ այս անգամ գրած «ամէնամեծ մասով» բառերի մասին: հ Որո՞նք են այն մասերը, որ «աշակերտական ընդօրինակութիւն» են: Չէ՞ որ շատ կէտեր, որ մատնանշած ենք իբր անփութութիւն՝ կարող են ընդօրինակող աշակերտի գրչի վրէպ լինել: Ահաւասիկ այս վարմունքը մի հեղինակի ձեռագրի հետ գիտական վերաբերում չէ: Այդ վերաբերումը կարող էր գիտական լինել, եթէ հրատարակիչներն առանց համալսարան աւարտելու կամ «անոնց քովէն
