միայն այս շորս որմ ունքն, անխոս վկայք անցյալ փառավոր օրերու։ Թեև հոգնած Էի, սակայն ուզեցի Կոմսին ցույց տալ մեր ազգային մեկ հաստատությունը՝ այսինքն Պեզճյան Հարու^ թյունի անցյալ զորության և ազգասիրական կանգուն հիշատակը, կակնարկեի մեր հիվանդանոցին ուր հարյուրավոր հի֊՚ վանդնեը և դժբախտներ դարման և ապաստանարան կը գրտ– նեն հոն, ինչպես և լքյալ մանուկն պաշտպանություն և ուսում։. ճոխությամբն և զարդյուքր չէ որ հաստատության մի օգտա^ < կարությունը կր դատվի, այլ մատուցած ծառայությամբը♦ այս կարգեն է մեր Ազգային Հիվանդանոցր որով կը փառավորվեի՝ որչափ օտարազգիք իրենց հրաշակերտներովր։ Կոմսն ՚ւչ միայն կ՝ըմբռներ այս ազգային զգացմանցս օրինավորությունը, այլ և կր ծափահարեր մանավանդ։
Սակայն ծածկեցի Կոմսեն մեր Ազգին մեղադրելի անտարբերությունն այնպիսի սրբավայրի մի նկատմամբ ուր ալևորը՝ հովանի, հիվւսնդր՝ բույժ, որբբճ գթության կր գտնա։ Չրսի իրեն թե մասնավոր աոաքինի և ազգասեր անհատներու միայն կը պարտինք մերթ րնգ մերթ գովելի կար գա դրություններն ինչպես և մարդասիրական խնամք։ Չրսի թե այս վայրն որուն ամեն Հայ սիրտ յուր լուման ջերմեռանդությամբ նվիրելու էր, չըսի» կ՛ըսեմ, թե այս վայրն կողոպուտներու և անիրավության ց կեդրոն եղած Էր շատ անգամ, թե աղքատին նվիրյալ հացը, զգեստն ու լուման, մասնավորաց հաճոյից նպաստած Էր։ Չրսի թե կարոտելվույն լեղի ժպիտր, դժբախտին հառաչանքը, որ^ բին արտասուքը փոխանակ եղբոր սիրտ մի գտնալու, շահասեր անձանց անգթության հանդիպած Էր։ Լռեցի զայս ամենայն զի ազգային մրուրր կերպով մի մեր վրա ալ կր ժայթ+ քե, մենք ևս կր սևնամք, քանի որ ամբողջության մասն եմք։
Վերջապես անհնարին ծամածուռ ճամփաներե անցնելով9 և կառքին անընդհատ ցնցմանց ենթարկվելով հասանք ծովեզ-ՐՐէ ՈևՐ նավակ մի մտնելով ջուրերուն վրա կր սուրայինք, մեր կրած զանազան ազդեցությանց ներգործությունը կրելով տակավին։
Երբ հասանք Տոլմա֊Պ ախչեի արքունական պալատին առջև, տե՛ս, Կո՚մսէ ըսի, ահավասիկ վայր մի որ մարդկային սրտին ամբողջ պատմությունը կը պարունակե։ Որչա՛փ մարդիկ ար«
120
