հետ որքան ցանկալի, այնքան էլ պրոբլեմատիկ են լինելու, իսկ մերձակա հարեւանների հետ հարաբերությունները բարդանում են տարածաշրջանային հակամարտություններով եւ մրցակցությամբ։
― Իրոք, ԱՊՀ ստեղծումը ապագայի անորոշության տագնապներում կողմնորոշվելու ձգտում է։ Այս շարժառիթն առ այսօր գոյություն ունի։ Սակայն գերակշռեց ապաինտեգրացման գործընթացը, ընթացավ անկախության ամրապնդումը, եւ յուրաքանչյուր պետություն փնտրում էր անվտանգության իր երաշխիքները, այլ դաշինքներ ու համագործակցության ձեւեր։ Հայաստանն էլ բացառություն չէ, ես համաձայն չեմ։ Մենք մասնակցում ենք Սեւծովյան ծրագրին, Հայաստանն ակտիվորեն զարգացնում է կապերն Իրանի հետ։ Հեռանկարում մենք տեսնում ենք մեր տեղը մերձավորարեւելյան համագործակցության մեջ եւ անվտանգության մերձավորարեւելյան համակարգում։ Սակայն դա հեռանկարում. այն պետք է ստեղծել դանդաղ, փուլ առ փուլ, ինչին կարող է նպաստել երկկողմ հարաբերությունների հաստատումը։ Մենք գերազանց հարաբերություններ ունենք Սիրիայի հետ, առկա են Եգիպտոսի հետ կապերը զարգացնելու բոլոր հնարավորությունները (եթե նույնիսկ խոչընդոտներ էլ կան, ապա միայն արտաքին՝ մենք չենք լուծել կոմունիկացիաների խնդիրը. այլ արգելք չկա)։ Ես հուսով եմ, որ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումից հետո կկարգավորվեն նաեւ Թուրքիայի հետ հարաբերությունները։ Հեռանկարում մենք սերտ համագործակցության հնարավորություններ ենք տեսնում նաեւ Անդրկովկասում։ Վրաստանի հետ՝ արդեն այսօր։ Այնտեղ կես միլիոն հայ է ապրում, նրանք Վրաստանի քաղաքացիներ են, նրանք ազգային կամ քաղաքական խնդիրներ չունեն, իսկ եթե կան էլ՝ ապա միայն կապված քաղաքացիական իրավունքների հետ։
― Ի դեպ, Հայաստանում, ի տարբերություն մյուս հետխորհրդային պետությունների, չկա ազգային փոքրամասնությունների խնդիր, դրա փոխարեն առկա է մեկ ուրիշը՝ ազգի մեծ մասն ապրում է իր պետության սահմաններից դուրս։ Ի՞նչ սկզբունքների վրա են կառուցվելու հանրապետության եւ Սփյուռքի հարաբերությունները։ Ինչպե՞ս են այդ սկզբունքներն արտահայտվելու քաղաքացիության մասին օրենքում։
