Բանաստեղծությունը գրելիս Թումանյանն աչքի առաջ է ունեցել իտալացի բանաստեղծ Լորենցո Սթեքեթթիի մի ոտանավորը (այս փաստի վրա ուշադրություն է հրավիրել հ. Ս. Երեմյանը «Հովհաննես Թումանյան» հոդվածում, տե՛ս Բազմավեպ, 1914, № 5, էջ 333—336), որը ժամանակին երգվել է, լայն տարածում գտել և թարգմանվել նաև ռուսերեն։ Դա քնարական-սիրային երգ է՝ ուղղված հեղինակի սիրած կնոջը։ Թումանյանի բանաստեղծությունը, նվիրված լինելով հոգեկից ընկերոջը, ավելի խոհական բնույթ ունի։
Մեջ ենք բերում իտալական երգը բառացի թարգմանությամբ.
|
ԵՐԿՈՒ ՍԵՎ ԱՄՊ
(«Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ…»)
(էջ 151, 459)
Գրված է 1894 թ.։
Ինքնագիրը չի պահպանվել։ Մեզ չի հասել նաև այն հեղինակսային ընդօրինակությունը, որ 1895 թ. դեկտեմբերին Թումանյանը նվիրել է Ավ. Իսահակյանին (տե՛ս ԹԺՀ, էջ 9)։
ԳԱԹ Թֆ № 1355 պահվում է ԲԲ-ի հեղինակի սեփական օրինակը, որտեղ Թումանյանը ուղղումներ է կատարել։ Դրանք հետագայում արտահայտվել են ԲՊ-ում։
Առաջին անգամ տպագրվել է Դփ, էջ 19, թվագրված՝ «1894», այնուհետև՝ ԲԹ, էջ 24, ԲԲ, էջ 33, ԲՊ, էջ 17, ապա՝ ԵԺ 1, 119։
Արտատպվում է ԲՊ-ից։
Այս բանաստեղծության գրության շարժառիթների մասին կան տարբեր կարծիքներ։ Դ. Դեմիրճյանը բանաստեղծությունը կապում է Փ. Վարդազարյանի և Թումանյանի մտերմության հետ։ «Թումանյանը և Վարդազարյանը շատ մտերմացան,— գրում է նա,—այն աստիճան, որ վերջինս դարձավ Թումանյանի լիրիկական զեղումների ֆիգուրաներից մեկը («Երկու սև ամպ»)» (տե՛ս ԹԺՀ, էջ 23—24)։ Ա. Ինճիկյանը մեջ է բերում երկու ուրիշ վարկած. «Մի այլ ենթադրությամբ,— գրում է նա,—«Երկու սև ամպ»
