Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ2.djvu/516

Այս էջը սրբագրման կարիք չունի

սուրբ հայրենիքին», որի սասին նա խոսել է դեռ 1902 թ. գրած «Ընկերիս բանաստեղծության մեջ։ Քառյակների մի երրորդ խմբի թեման իր՝ բանաստեղծր հոգեվոր որոշումների եվ ճակատագրի հարցերն են։ Երկու տրամադրություն և նրանց հակադրությունից ծնվող ողբերգական ապրումներ մշտապես ուղեկցում են բանաստեղծին։ Մի կողմից՝ սեփական հոգևոր ֊ ստեղծագործական անսպառ ուժերի հավաստում, հպարտ ինքնագիտակցություն այն բանի, որ իր բանաստեղծական ձիրքը բնությունից ստացած վերին պարգև Է հազվագյուտ և անկրկնելի («Դու մի անհայտ Բանաստեղձ ես՝ չրաեսնըվաձ մինչ Էսօր…», «Ի՜նչ իմանաս "ստեղծողի գաղտնիքները անմեկին…», «Բարձր Է հընոց աշխար՛հքն Հայոց «է Մասիսր երկնաղետ…», *Ւմ երնոլնքին երկինքը մամ, արեր՝ շահ սրբազան…», «Ամեն անգամ Քո աըվ/սծից երբ մի բան ես Գոլ տանում…» և այլն)։ Բանաստեղծի կոչման վեհո՛ւթյունն, առավել Աս ընդգծվում Լ այն գիտակցությամբ, որ ինքր պետք Է ապրի ամենքի հետ և ամենքի չափ տա ասպի, պետք Է սպաովի մարղկանց բարիք ու լույս պարգևելոլ ճանապարհին։ Սակայն, մյուռ կողմից, բանաստեղծի գիտակ֊ ցո՚ւթյան մեք միշտ կա նաև ինչ֊սր անհանգստություն, անբավականություն իր արածից, կա այն համոզմունքը, է։ր ինքը դեռ շատ պարտք անի մարդկանց և արարիչ֊ բնութք ա ն հանդեպ։ Իսկական արվեստագետին բն-ր»֊ շաղ այդ հատկանիշներ/– իրենց տարրեր կողմերով արտահայտվել են մի շարք քառյակներում՝ «Ք։:ւն թե արթուն՝ օրիս շատը երազ եղավ, անջկա– քավ…», «Առատ, անհատ Աստծու նըման՝ միշտ տեղալոլց հոգնել եմ ես..,», «Լուռը չուսին ՝ քո մ պիտն Է իմ հրեսին ճառագում…» և ա ւ:ն։ Սա» կայն այդ տրամադրությունների բարձրակետն աւ դասական արտահայտություն՛։, իհարկե, «Կյ։սնՀ»ըս արի հըրապաըակ, ոտքի կոխան ամհն^ի,..» քաէւյակն Է՝ ողբերգական մեծ լարման հասնող մի ստեղծագործություն։ Ինչքան Էլ մեզ համար դժվար Է համաձայնեւ բանաստեղծի ինքնագնահատականների հետ, երբ նա իր կյանքը համարում Է «խափան, խոպան ալ անէկըտուդ», անցած «առանց արդյունքի», րայք մենք լավ ենք հասկանում, որ այգ տրամադրության հիմքում գրված Է հանճարի հավերժական սւնբավա կանոլթ յունը, ձգտումը դեպի ավելի կատարյալն ու գեղեցիկը։ Եվ մեզ խորապես համակամ են նրա խոսքերում արտահայտված մեծ աապ– նս՚պն ու ցավը, Ինչքա ն ծաղիկ պիտի բոաներ, որ չըբուսավ Էս հողին… Ի՛նչ պատւ\սխւսն պիտի ես տամ հող ու ծաղիկ տրվողին… Քնարական տրամադրությունների զարգացման հաչորդ աստիճանը այն քառյակներն են, որոնց մեջ տարբեր կողմերից զննվում են մարդու պաա– մակաճ &ակառս՝.գրի, աննւաոի և հասարակության փտիւհարաբերքսթյ<տ& &աւ"— յերր։ Իշխող մոտիվը այստեղ լայնախոհ մարդասիրական հայացքն Է, րտ-բսւթյան և այլասիրության պատձառած հոգեկան հրճվանքը. $10