Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ2.djvu/584

Ռյուկերտը, Հիմենսը և ուրիշներ։ Թումանյանի թարգմանական ժառանգության մեջ տեղ է գտել նաև Հարևան ժողովուրդների՝ վրացական (Ի. ճավճավաձեի երկու բանաստեղծություն) և պարսկական (Խաքանիի վեց քառյակ) պոեզիան, մեղ Հասել են նաև, մեծ մասամբ սևագիր և անավարտ վիճակում, նմուշներ հնդկական և չինական գրականությունից, արևելքի ժողովրդական բանահյուսությունից, հատվածներ Շեքսպիրի ողբերգություններից և սոնետներից։ Հետաքրքիր են նաեւ բանաստեղծի չիրականացված թարգմանական մտահղացումները։ Հայտնի է, օրինակ, որ Թումանյանը մտադիր է եղել թարգմանել Շոթա Ռուսթավելու «հռչակավոր վիպերգությունը», որի մասին նա 1910 թ. բանակցություններ է վարել Կովկասի Հայոց Հրատարակչական ընկերության հետ (տե՛ս եժ V, 336)։ Հետագայում էլ 1919 թ. մի զրույցի ժամանակ նա ասել է. «Մտքումս կա եթե ոչ բոլորը, գոնե մի քանի հատված թարգմանելու Շոթա Ռուսթավելոլց և Ֆիրդուսոլ «Ռուստամ ու Զոհրաբից» (Նվարդ Թումանյան, էջ 208)։ Այդ ծրագրերը մնացին անկատար (միայն 1917 թ, «Լուսաբեր» դասագրքի համար Թումանյանը Թիֆ– 1իսի բարբառից գրական լեզվի է վերածել, մասամբ էլ արձակ ձևով վե– րապատմ ել «Ընձենավորի» մի քանի հատված՝ Սարդի՛ւ ,: սւ ս ՚./՚->ւՀ լ ա նէ թարգմանության հրման մրա)։ ԵԾե ասվածին ավերսցնենք դե զար վեստա կան արձակի, մանավանդ հեքիաթի րս :՛,։•:• վ։!:!;։։ ՛մ .';՛.՛ .՚,7-'-՝'յ՚Ա-՛ ■/ թարգմանո: >.:յս: երր , •■/■զա սրսր* կլենե, թե ի,, -..,՛։ եմ։. ■'■.',■֊■■:■ դ>.";", –^վ։-;ի մեք ԷՀչրա՚ն բ <■■ . ՚ լ ա ն „. բազմա՛յ՛րս՛ է Թու ման յանի իւ։;, զ մա ?//..՛.. մլս ն - .ւ:ս հ?յոլն,ւ։ Ա՛՛րն Լ Թոլ. ման յան թարգմանչի ;• յղ « ր ՚՚պմ՛։ ■■■ /… „վկ ..–ն» հի՛մքը, Իհարկե, հայ բանաստեղծ ր նպատակ չունէր րս.րց ՛• ՚ ՛՛ն ն:>րք:.՚:։յաչ;ն1ք ,■••■'։:• >ր. :.,;։ հա լեն ս;ււ՚լ––.՝;•■'•■>.■/' որ ծւ՚ւղկա չ>,:։ղ։ Թարղման՚Լոդ երկերի քնարս՛ '-/յս,ն լաւրա– ն՚րշր նրա համս ր եղել Է աչն, իհ սրանք ինչքան։։ վ են ',՛:•մա ՚ւատաս֊ ի <.<?••>:.»* ր.Լ– :ն:..;.'>.՝'• խոհ՛; րին ու հս..յ. ■ երի ն. ր՛֊ թեր ցող հա ՛է ՛սրա I; ,։:.թյանը որ եկ նվիրակս՚ն մ !՛.:..-} կամ տրամ ս՛ զրո։ թյսւն հաղորդելու նպատակին։ Աւս։;։,՛։ և չ /.՛./.'<.՛.՛■ ո Լ զարմանա;, որ Նյ.՛֊., թարգմանած բ :ս ն ա ս ս։ ե « –՛ների շ*սր– :.ո,մ ///..?• նաև համեմս,։. > ՛ր՛. յո չիլ Հայտնի, «երկրորդական-.- ա ն.. ւ ններ է֊րսէնք գրավել են Թւ-ւմ/սն ր՚ւնի ույ,■ . .-՚.ո ո։ թ յո նը շնորհիվ այն րւսՆի, որ նրանց :.՛։։՛.• կամ այն կոնկրետ ստեղծս։:• ործոլթյունր հարս,զա ՛ո և համահնչյուն Է եղել հայ բանաստեղծի տրամադրությանը և գեղարվեստական հոգեբանո.թյւսնըւ Այղ երևույթը նկատդ՛ ■ ու գնահատվել Է դեռևս բանաստեղծէ, կենդանության ժամանակ։ Ար;'ն Տերտեր յանի դրբում ա (զ մասին ասված է. «(/ատ քիչ հայ բանաստեղծների է հաջողվում թարգմանել օտար գրականությունից այնպիսի երդեր, որոնք հարազատ լինեին նրանց ստեղծագործությանը, այսինքն թարգմանական տողերը նրանց Գրչի "՛ակից դուրս ելնեին իբրև ինքնուրույն, ինքնաբուխ և սեւեական ստեղծագործություն։ Հովհ, Թումանյանը պատկանում է բախտավոր բացառությունների 578