Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ2.djvu/595

Հին հեղինակների վկայությամբ, Լաբերիոսը աչքի է ընկել «խիստ ազատատենչությամբ»։ Հայտնի է նրա թշնամական վերաբերմունքը Կեսարի և նրա կողմնակիցների նկատմամբ։ Նա պատ կան ել է «հեծյալների»՝ գա -■սին, բարձրացրել է քաղաքական սուր խնդիրներ, քաղաքացիական իրավունքների և ազատության հարցեր։ Նրա մասին տեղեկություններ են հաղորդում պատմաբաններ Սվետոնիոսը և Մ՚ակրո բիրսւսը։ Հիշարժան է հի% պատմաբանների արձանագրած մի անցք, որը և Թ ում ան յանի երկի բովանդակությունն կ կազմում։ 45 թվին (մ. թ. ա.) Հոլլիոս Կեսարը իսպանական պատերազմներում հաղթանակ տանելու կապակցությամբ կազմակերպում է զվարճություններ և կրկեսային ներկայացումներ։ Այդ ներկայացումներից մեկի ժամանակ Կեսարը ստիպում է Լաբեբիոսին մասնակցել բեմադրությանը ո՛չ միայն իբրև մ իմ ի հեղինակ, այլև իբրև դերասան։ Ստիպելով նրան մրցության դուրս գալ ստրուկ Պաբլիուս Սիրիուսի հետ, Կեսարը վրեժ էր լուծում Լաբերիոսից, քանի որ բանաստեղծը դրանով զրկվում էր «հեծյալների» պատվավոր դասին պատկանելոլց։ Վիրավորված Լաբերիոսը, հանգես գալով սիրիացի ստրուկի դերում, լեփ-լեցուն թատրոնի աոաջ և ամենակար ող դիկտատորի ներկայությամբ, բացականչում է. «Հե՛յ, կվիրիտներ, մենք կորցնում ենք ազատությունը» (տե՛ս „История римской литературы", М. 1954, с. 211—213), Այս տողը համընկնում է Թումանյանր երկի հատկապես նախնական ■տարբերակի ավարտին. «Քաղաքացինե՛ր, իրավունքներս կորցնօւմ ենք, ելե՛ք»։ Աոաջին անգամ տպագրվել է ԲՄ11, էշ 69— 71, «Ռուսերենից» ենթա– վերնազրով, այնուհետև, վերամշակված՝ ՐԹ, էշ 243 — 245, ԲԲ, էջ 232 — 235 և ԵԺ1, 356 — 357, Արտատպվում է ԲԲ֊ից։ «ԵՍ ՉԻՄ ՈԻԶՈԻՄ ՄԱՐԴ ԻՄԱՆԱ» (էջ 233) Լերմ ոնտովի «51 XOгIy, *^օ6 CBeT ՝ՀՅ\\2ւՈ» բանաստեղծության Հ1837) թարգմանությունն է։ Թարգմանության թվականն ստույգ հայտնի չէ։ Ինքնագիրը չի պահպանվել։ Առաջին անգամ տպագրվել է ԲԱ՝ 11, էջ 88, «Լերմ ոնտովից» վերնագրով, ապա ԵԺ1, 355։ Արտատպվում է ԲՄ11՚ից։ 589