802 տողը ԳԳ֊ում տպված է՝ «Մի դիակ է լու՜ռ, սառած»։ Մենք այն փոխարինել ենք այլ տարբերակով. «Մի դիակ է, լո՜ւռ, հոտած»։ Պետք է նկատի ունենալ, որ այս երկու տարբերակների միջև Թումանյանը տատանվել է պոեմի վերամշակման ողջ ընթացքում։ 1903 և 1904 թթ. տպագրությունների մեջ նա ընտրել է «հոտած» բառը, բայց 1908, 1909 և 1914 թթ. հրատարակություններում այն փոխարինել է «սառած» բառով, ըստ երևույթին, չուզելով Սարոյի հետ կապել տհաճ տպավորություն առաջացնող որևէ պատկերացում։ Սակայն 1916 թ. առանձին հրատարակության և 1922 թ. ԲՊ ժողովածուի մեջ նորից վերականգնված է «հոտած» բառը և, վերջապես, ԳԳ-ում՝ դարձյալ «սառած»։ Այսպիսով, չորսական անգամ են գործածվել և՛ մեկ, և՛ մյուս բառը։ Ներկա հրատարակության մեջ նախապատվություն տալով «հոտած» ձևին, մենք ղեկավարվել ենք պոեմի կառուցվածքի մի կարևոր առանձնահատկությամբ, որ հակադրությունների հետևողական կիրառությունն է։ Ինչպես ստեղծագործության շատ ուրիշ հատվածներ, այնպես էլ վերջին մասը՝ խելակորույս Անուշի «երգերը անկապ, երգերը տըխուր», հիմնվում են կոմպոզիցիոն-հոգեբանական հակադրության վրա։ Հերոսուհու մտորումների մեջ անվերջ բախվում են, մի կողմից, վաղեմի սիրո ու երջանկության և, մյուս կողմից, կատարված անդառնալի դժբախտության պատկերները։ Հակադրության վրա է կառուցված նաև 801—808 տողերի հատվածը։ Դիակի սարսռազդու պատկերին («Ա՜խ, չէ՜, աման, ասում են՝ դա Մի դիակ է լո՜ւռ, հոտած, Արյունը չոր դեմքի վրա, Աչքերն անթարթ, սիպտակած») հակադրվում է կենդանի Սարոյի թովիչ կերպարը («նա սիրուն էր, անուշահոտ, աչքերը լի ծիծաղով, նա գալիս էր քողոտ-շաղոտ, Հանաքներով ու խաղով…»)։ Պարզ է, որ այս հատվածում «հոտած» և «անուշահոտ» բառերի հակադրությունը հուզական և կառուցվածքային շատ կարևոր դեր է կատարում, որից հրաժարվել չի կարելի։ Բացի այդ, հիշենք, որ Անուշի պատկերացման մեջ «հոտածը» Սարոյին չի վերաբերում, այլ «մի դիակի», որը հենց հակադրվում է սիրած տղայի պատկերին։ Ելնելով այդ նկատառումից, հիմնական բնագրի մեջ ընտրել ենք «հոտած» ձևը։
1903 թ. տարբերակի տպագրությունից հետո «Անուշ» պոեմն անմիջապես գրավեց հայ արվեստագետների ուշադրությունը, սկսվեցին այն երաժշտության վերածելու փորձերը։ Առաջինը Կոմիտասն էր, որ իսկույն արձագանքեց իշխանուհի Մարիամ Թումանյանի առաջարկին` «Անուշ» օպերա գրելու մասին։ 1904 թ. փետրվարի 22-ի նամակով Կոմիտասն իշխանուհու միջոցով բանաստեղծին խնդրում էր կատարել մի շարք լրացումներ և փոփոխություններ, որոնք անհրաժեշտ են պոեմը լիբրետոյի վերածելու համար։ «Ուրախությամբ կարդացի պ. Հովհ. Թումանյանի «Անուշը» և շա՜տ անուշ գտա. պատրաստ եմ ձեր փափագն իրագործելու»,— գրել է Կոմիտասը։ նրա առաջարկները վերաբերում են մի քանի հատվածներ կրճատելու, լրացնելու, որոշ բառեր փոխելու, մանավանդ
