զոհերին օգնության հասնելու համար։ Խիզախ պատանիների՝ ողբերգական վախճանի մասին գրեցին հայկական շատ լրագրեր, այդ թվում նաև Թիֆլիսում լույս տեսնող թերթերը (տե՛ս, օրինակ, «Մշակ», 1889, № 70, «Նոր-դար», 1889, № 99), և Թումանյանը, անշուշտ, լավ ծանոթ էր այդ նյութերին[1]։
«Հին կռվի» մեջ ընդհանուր գծերով արտացոլվել է Գոլոշյանի սխրալի կյանքի ուղին, նրան բնորոշ հայրենասիրական անձնազոհության և այլասիրության գաղափարները։ Վարդան Գոլոշյանի նման՝ պոեմի հերոս Վահանն էլ հանդես է գալիս իբրև մի անձ, որը գիտակցաբար իր կյանքը նվիրաբերել է հայրենակիցների փրկության նպատակին։ Դա լավ է երևում, հատկապես, Վահանի այն նամակից, որ նա ուղարկում է իր ծնողներին՝ տնից անհետանալուց հետո (Գոլոշյանի կենսագրությունից հայտնի է, որ նա ևս մի քանի անգամ հեռացել է հայրենական տնից՝ բռնելով ազատագրական պայքարի ուղին)։ Բոլոր հիմքերը կան ենթադրելու, որ այս կերպարն ստեղծելիս Թումանյանը, բացի Գոլոշյանի սխրանքի մասին լսած ու կարդացած հայտնի տվյալներից, ներշնչանք է ստացել նաև այն նամակներից, որ թափառող հերոսը տարբեր վայրերից հղում էր հարազատներին: Նախ վերհիշենք Վահանի նամակի տողերը՝ պոեմի «Տանը» գլխի վերջում.
|
- ↑ Գոլոշյանի հեղափոխական գործունեության մասին հետագայում բավական գրականություն է ստեղծվել։ Տե՛ս, մասնավորապես. Լեո, Հայ հերոսներ, Երևան, 1920, էջ 27—72, Դ. Անանուն, Վարղան Գոլոշյան և իր շրջանը, «նորք», 1924, գիրք 4, էջ 328—361 (հոդվածի շարունակությունը չի տպագրվել), Հ. Մ. ՚Պողոսյան, Ալեքսանդր Գոլոշյան, «Լրաբեր հասարակական գիտությունների», 1989, № 5, էջ 48—55 և այլն։ Թումանյանի և Գոլոշյանի կապերի մասին տե՛ս Ա. Ինճիկյան, էջ 142 — 144, 197—200։
