Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ6.djvu/191

Այս էջը հաստատված է

է ձեզ։ Էդպես է եղել մինչև ձեր էսօրվան միտինգը։ Եվ հենց այժմ էլ մենք Ռուսաստանում դեռ չենք վերջացրել ձեզանում եղած կոտորածների ու թալանվածների օգտին սկսած հանգանակությունը, իսկ դուք արդեն էնքան եք ձեռաց երջանկացել, որ մոռացել եք միանգամայն և ձեր, և մեր պատմությունը նույնիսկ մինչև ձեր միտինգի օրը։ Ճառախոս եղբայրներ, ժողովուրդների պատմությունները պրոժեկտորի պատկերներ չեն, որ հանկարծ մի պատկերն էն կողմը շպրտես, մյուսը դնես տեղն ու հրճվես։ Ով էս տեսակ ֆոկուսների հավատում է, իհարկե, նա շատ հեշտ կերջանկանա ու միտինգներ էլ կանի ճառեր ասելու, իսկ ճառերը ընդունակ են միայն հարբեցնելու, և հարբած դրությունը մի շատ ցավալի դրություն է մարդու համար, և մանավանդ, մի ժողովրդի համար, որ էնքան կարիք ունի զգաստ լինելու։

Գալով Կովկասում եղած բանակցություններին, որքան էլ նրանք շատ լինեն և անմեղ ու անտեղի, պետք է որոշել նրանց բնավորությունը և երբեք չշփոթել ու չանվանել հալածանք հայ ցեղի դեմ։ Ուրիշ բան են ժողովուրդները, ուրիշ բան հեղափոխությունը, որ ոչ էս ժողովրդինն է, ոչ էն։ Արդ՝ մեր մեջ էլ սրա նրա վրա կասկած են տանում, թե պատկանում են էս կամ էն հեղափոխական ծրագիր ունեցող կուսակցությանը և խուզարկում են ու բանտարկում։ Եվ որովհետև թուրք-հայկական ընդհարումների ժամանակ ինքնապաշտպանության գործի հետ դաշնակցության անունը շատ տարածվեց ժողովրդի մեջ, էդ պատճառով էլ այժմ կասկածում ու բանտարկում են շատերին, հեղափոխական համարելով։ Անկասկած էս բոլոր թյուրիմացությունները կպարզվեն, կանցնեն ու կմոռացվեն, բայց մի մեծ բան կա, որ չպետք է էդպես շփոթել սրա հետ. էդ ազգերի լավ հարաբերությունն է, որ հիմնված է եղել դարերի պատմության վրա։ Էդ պատմությունը չի փոխվել, և պատմությունն էդպես հեշտ չի փոխվում։ Տաճկաստանում կամ Պարսկաստանում եթե լավ դրություն է ստեղծվում, շատ լավ է, և, երանի, ավելի լավը լինի։ Սակայն ոչ մի կողմնակի հանգամանք և ոչ մի ժամանակավոր խառնակ դրություն չպետք է մեզ դարձնի ապերախտ Ռուսաստանի առջև էն խաղաղության ու բարիքի