Էջ:Թումանյանի ԵԼԺ հ8.djvu/588

Այս էջը հաստատված է

Արաբական թերակղզուն վերաբերող մտքերը Թումանյանը, հավանաբար, մեջ է բերել հիշողությամբ կամ մեկ այլ աղբյուրից (թերևս դրա համար են լուսանցքում դրված հարցականները)։ Նշված աշխատության մեջ այս քաղվածքը չկա։

21 Հնարավոր չեղավ պարզել, թե ինչ աշխատության էջ է նկատի ունեցել Թումանյանը։

22 Լուսանցքում կատարված «Զրադաշտական» նշումը վերաբերում է «...հարվածը իջավ զրադաշտական Պարսկաստանի վրա» նախադասության «զրադաշտական» բառին. ինքնագրում «զ» տառը պարզ չի գրված. այդ պատճառով նորից է գրել, կողքն էլ դրել հարցական, որ վերաբերում է բառը մեծատառ գրելուն։

23 Տե՛ս Մ. Չամչյան, Պատմութիւն հայոց, ՚ի սկզբանէ աշխարհի մինչև գամ Տեառն 1784, հտ. Բ, գիրք երրորդ, գլ. ԾԴ, էջ 347. «Խառն են այսուհետև պատմութիւնք հայոց գրէթէ մինչև ՚ի կատարած. որոյ վասն իսկ սակաւս գրեցին զայնցանէ պատմիչէ մեր»։

24 Տե՛ս Никольский М. В. Древности восточные», т. 3, вып. 2, 1908.

25 Կ. Գանի գրքում խոսվում է հռոմեացի պատմիչ Ամմիան Մարցելիուսի, ալանների մասին նրա հաղորդած տեղեկությունների ու կարծիքների վերաբերյալ։ Թումանյանը նկատի ունի գրքի այն հատվածը, որտեղ ասված է. «На охоте и за грабежом они доходят до Мейского болота и Каммерийекого Босфора, также до Армении и Мидии.

Подобно тому, как спокойные и мирные жители находят удовольствие в спокойном образе жизни, так им доставляют удовольствие опасность и война.. У них нет ни храмов, ни святынь (также нигде не заметно хижин, покрытых соломой, они вонзают в землю голый меч и поклоняются ему, как Марсу…» (К. Ген Известия древних греческих и римских писателей о Кавказе»,. Собрал и перевел с подлинника К. Ган, Часть I, Тифлис. 1884. стр. 190).

26 «История человечества», т. III. Западная Азия и Афркка, гл. II. Западная Азия в эпоху Ислама», д-ра Генриха Шурца. СПб. 1903, стр. 260. 262, 274.

27 «История человечества», т. III, гл. I. «Западная Азия в древние времена», соч. Гуго Винелера, СПб., 1903, стр. 29.

Թերևս աղբյուրը նշելիս Թումանյանը սխալվել է, քանի որ նշված տեղում խոսվում է ոչ թե քրիստոնեության, այլ VIII դ. Քաբելոնի և Ասորեստանի միջև ծագած կռիվների մասին։

28 «История человечества», т. Ill, гл. III. «Западная Азия в. эпоху Ислама», д-ра Генриха Шурца, СПб., 1903, стр. 260: