օգնությամբ ստեղծել ատոմային զենքը։
Կեսդարյա գիտական աշխատանքի ընթացքում Նիլս Բորը նյութի կառուցվածքի բազմաթիվ գաղտնիքներ բացահայտեց։ Նա առաջինը ստեղծեց ատոմի արդի մոդելը, բացատրեց, թե ինչպես է կառուցված ատոմը։ Դրա համար նրան շնորհեցին նոբելյան մրցանակ։
Երկար տարիներ Նիլս Բորը ղեկավարում էր Կոպենհագենի ֆիզիկական պրոբլեմների ինստիտուտը։ Ամբողջ աշխարհի ֆիզիկոսները հաշվի էին նստում նրա հեղինակության հետ։ «Ի՞նչ նոր բան է ասել Բորը», — հարցնում էին Եվրոպայի, Ասիայի, Ամերիկայի լաբորատորիաներում։ Բորի մոտ գիտական խորհրդակցությունների՝ սեմինարների էին գալիս բոլոր երկրների անվանի ֆիզիկոսները։ Այնտեղ լինում էին նաև մեր սովետական գիտնականները։ Իսկ ինչպե՜ս էին ուզում այնտեղ լինել երիտասարդները։ Այդ սեմինարներում բանավիճում էին՝ հաշվի չառնելով ոչ տարիք, ոչ կոչումներ, որովհետև գիտական ճշմարտության առջև ամենքն էլ հավասար են։ Ինքը՝ Բորը կարող էր մի քանի օր վիճել ուզածդ երիտասարդ գիտնականի հետ։ Եվ երբեք համառորեն չէր պնդում իր տեսակետները, եթե որևէ մեկը համոզիչ կերպով հերքում էր դրանք։ Նա ասում էր, որ չի վախենում երիտասարդների առջև անգետ երևալ։ Գլխավորը ճշմարտությունն է և սիրած գիտության զարգացումը։
Շատ նոր բան է մուծել Նիլս Բորը ֆիզիկայի՝ ատոմի գաղտնիքների բացահայտման մեջ. Բայց նա հայտնի է նաև որպես խաղաղության, ատոմային էներգիայի խաղաղ օգտագործման աննկուն մարտիկ. Պատերազմի ժամանակ նա հրաժարվեց մասնակցել ատոմային ռումբի ստեղծմանը։ Հետագայում էլ նա բոլոր երկրների կառավարություններին միշտ կոչ էր անում արգելել ատոմային զենքը։
Բջիջ
Անցյալ դարում արդեն գիտնականները պարզել էին, որ ամենայն կենդանին, լինի մարդ թե ցորեն, գորտ թե մանրէ, կազմված է բջիջներից։ Միայն թե մանրէն ընդամենը մեկ բջիջ է, իսկ խնձորենու տերևը՝ 50 մլն․։ Բջիջների մեծ մասը կարելի է տեսնել միայն մանրադիտակով։ Բայց կան և հսկա բջիջներ, օրինակ ձկնկիթի հատիկը կամ հավի ձուն։
Բայց որքան էլ զանազանվեն իրարից, տարբեր կենդանիների և բույսերի բջիջներն ընդհանուր շատ բան ունեն։
Բջիջը սովորաբար կազմված է կիսահեղուկ ցիտոպլագմայից և ավելի խիտ, կլոր կամ ձվաձև կորիզից։ Հարևան բջիջները միմյանցից և կորիզը ցիտոպլագմայից անպայման բաժանվում են թաղանթով։
Երբ գիտնականներն առաջին անգամ, արդեն մեր օրերում, հարյուր հազար անգամ խոշորացնող էլեկտրոնային մանրադիտակով նայեցին մի բջջի, շատ հետաքըրքիր բաներ տեսան։ Պարզվում է, կորիզի թաղանթում անցքեր կան։ Նրանց շուրջը խմբված են գերմանր գնդիկներ ռիբոսոմներ։ Բջիջներում գտնվող այդ ռիբոսոմները կարելի է համեմատել հսկա գործարանի արտադրամասերի հետ։ Նրանք պատրաստում են այն նյութերը, որոնցից կազմված է բջիջը, և, ամենագլխավորը, նաև այնպիսի նյութեր, որոնց պատրաստման համար օրգանիզմին անհրաժեշտ է հենց ինքը բջիջը։ Օրինակ, արյան սպիտակ գնդիկների ռիբոսոմները հակաթույն են պատրաստում վնասակար մանրէների և նրանց արտադրած թույների դեմ պայքարելու համար։ Իսկ արյան կարմիր գնդիկների ռիբոսոմները արտադրում են հեմոգլոբին, որը կարմիր է ներկում մեր արյունը և ողջ մարմնով մեկ տարածում թթվածինը։
Աշխատելու համար արտադրամասերին անհրաժեշտ է էներգիա։ Այն անհրաժեշտ է նաև ռիբոսոմներին։ Դրա համար ամեն մի բջիջ ունի իր սեփական «էլեկտրակայան-
