կենտրոններից մեկը։ Խաղաղ օվկիանոսի ափին ընկած ամենախոշոր քաղաքներն են Լոս Անջելեսը և Սան Ֆրանցիսկոն: Լոս Անջելեսի շրջաններից մեկում՝ Հոլիվուդում, թողարկվում են ամերիկյան համարյա բոլոր կինոնկարները: Սան Ֆրանցիսկոն, որը գտնվում է Կալիֆոռնիայի ծաղկուն հովտում, ԱՄՆ-ի արևմտյան մասի ամենախոշոր նավահանգիստն ու արդյունաբերական կենտրոնն է:
ԱՄՆ-ը նշանավոր շատ մարդկանց հայրենիքն է: Ականավոր քաղաքական գործիչներ Բենջամին Ֆրանկլինը և Աբրահամ Լինկոլնը, գյուտարարներ Ռոբերտ Ֆուլտոնը և Թոմաս Էդիսոնը, գրողներ Մարկ Տվենը, Ջեկ Լոնդոնը և շատ ուրիշներ հայտնի են ամբողջ աշխարհին:
ԱՄՆ-ը հայկական մեծ գաղթավայրերից է: Հայերը Հյուսիսային Ամերիկայում հաստատվել են 17-րդ դարի առաջին տասնամյակներից: ԱՄՆ-ում հայ առաջին համայնքը հիմնվել է 1881 թ Կալիֆոռնիայի Ֆրեզնո քաղաքում։ ԱՄՆ գաղթած հայերի թիվն ստվարացավ 1894-1896 թվականներին Թուրքիայում կազմակերպված հայկական կոտորածներից և հատկապես 1915 թ Մեծ եղեռնից հետո։ 1920 թ հայերի թիվն ԱՄՆ-ում 100 հզ էր, 1983 թ.՝ 650 հզ.. Ամերիկահայերը բնակվում են հիմնականում Նյու Յորք, Լոս Անջելես, Դետրոյտ, Բոստոն, Չիկագո, Ֆիլադելֆիա, Ֆրեզնո և Սան Ֆրանցիսկո քաղաքներում:
Ամերիկահայ գաղութում գործում են բազմաթիվ հասարակական կազմակերպություններ, մշակութային միություններ և ընկերություններ։ ԱՄՆ-ում է գտնվում Հայկական բարեգործական ընդհանուր միության կենտրոնական վարչությունը: Մշակութային ամենահայտնի կազմակերպություններից են Ամերիկահայ առաջադիմական միությունը, Թեքեյան մշակութային միությունը:
Ամերիկահայ գաղութում ստեղծագործել և ստեղծագործում են հայ անվանի գրողներ։ ԱՄՆ-ի գրական շրջանակներում հանրաճանաչ են անգլիագիր հայ գրողներ Վ. Սարոյանը, Լևոն Զ. Սյուրմելյանը, Մայքլ Առլեն կրտսերը:
Հանրածանոթ են հայ և օտար շրջանակներին Նյու Յորքի «Մետրոպոլիտեն» օպերայի մեներգչուհիներ Լիլի Չուգասզյանը, Լուսին Ամարան (Արմադանյան) և շատ ուրիշներ։
Համաշխարհային հռչակի է արժանացել ԱՄՆ-ի կինոարվեստի հայ գործիչ Ռուբեն Մամուլյանը: Գեղանկարչության ասպարեզում ճանաչված են Հովսեփ Փուշմանյանը, Արշիլ Գորկին (Ոստանիկ Ադոյան):
ԱՄՆ-ի գիտության և տեխնիկայի զարգացման մեջ իրենց խոշոր ավանդն ունեն ամերիկահայ գիտնականներ Վ. Գազանճյանը, Ա. Գանտոնյանը։ Հայաստանի գիտական հաստատությունների հետ սերտ հարաբերություններ են հաստատել ամերիկահայ գիտնականներ, Հայկական ՍՍՀ գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ Մանասե Սևակը, Չարլզ Հրաչ Փափազը, Սիրարփի Տեր Ներսեսյանը:
1960-ական թվականների կեսերից շատ ամերիկահայ ուսանողներ սովորում են Երևանի բուհերում, ուսումնասիրում հայոց լեզու, պատմություն, հայ գրականություն։ Ամերիկահայությունը օտարացումից փրկելու երաշխիքը Սովետական Հայաստանի գոյությունն է, նրա տնտեսական ու մշակութային հարաճուն վերելքը սովետական ժողովուրդների եղբայրական ընտանիքում։
Ամպրոպ
Ամառային անտանելի տոթ օր է: Քուլա քուլա կուտակվում են ծանր, կույտավոր ամպերը: Ահա դրանք վերածվեցին սև ամպերի, ծածկեցին և՛ կապույտ երկինքը, և՛ պայծառ արեգակը: Մի րոպե անդորր տիրեց, և հանկարծ պոռթկաց պտուտահողմը, իսկ երկնքից սկսեցին կաթկթալ անձրևի խոշոր նոսր կաթիլներ: Ապա հորդեց ամբողջ մի հեղեղ, ասես երկնքում միանգամից շրջեցին ջրով լի միլիոնավոր դույլեր: Փայլատակեց կայծակը, դղրդաց որոտը, սկսվեց ամառային ուրախ ամպրոպը:
Ի՞նչ տեղի ունեցավ երկնքում: Ինչպե՞ս է առաջանում ամպրոպը:
Երկրի մակերևույթից շատ վեր բարձրացած ջրային գոլորշին ուժեղ սառչում է և փոխակերպվում ջրի մանրիկ կաթիլների։ Այդ կաթիլները ձուլվում են իրար, խոշորանում, օդի հոսանքները դրանց քշում են վեր ու վար, վեր ու վար: Իսկ որքան բարձրությունը մեծ է, այնքան ավելի ցուրտ է, և ահա ջուրը փոխարկվում է սառցաբյուրեղիկների։ Դրանք բախվում են կաթիլներին, պատվում ջրի թաղանթով, որը նույնպես սառչում է: Սառցաբյուրեղիկն ավելի է ծանրանում, ընկնում ամպի «ներքևի հարկը», որտեղ ավելի տաք է
