Էջ:Ինչ է, ով է (What is, Who is) 1.djvu/96

Այս էջը հաստատված է

Հին ռուսական անունների և օտար «եկվորների» միջև երկար ժամանակ պայքար է մղվել։ Հաղթել են երկրորդները, քանի որ երեխաներին մկրտելու ժամանակ նրանց անվանակոչում էին ոչ թե ծնողները այլ քահանաները և միայն այն անուններով, որ գրված էին եկեղեցական գրքերում։ Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո այդ սովորույթը վերացվեց։ Այժմ ամեն մի հայր ու մայր իրենք կարող են ընտրել ցանկացած գեղեցիկ, բարեհունչ անուն կամ որևէ բան մատնանշող մի բառ ասենք, թեկուզ Սվետլանա (պայծառ), Մայա (մայիս), և այդ բառով անվանակոչել իրենց որդուն կամ դստերը։ Շատ գործածական են դարձել բազմաթիվ նոր անուններ, օրինակ, Կիմը (Коммунистический Интернационал Молодежи - Երիտասարդության կոմունիստական ինտերնացիոնալ):

Հնում մարդկանց անուններին կցվում էին նրանց արտաքինի որևէ առանձնահատկությունը, բնավորությունը, հասարակական դիրքը բնութագրող մականուններ օրինակ, Լենկ Թեմուր («լենկ» նշանակում է կաղ), Իվան Ահեղ, Աշոտ Ողորմած, Աշոտ Երկաթ, Տիգրան Մեծ։

Անուններն ստեղծվել են նաև կապված զանազան իրադարձությունների հետ։

Սակայն ամեն բառ չէ, որ կարելի է անուն դարձնել։ Երբ բառն անուն է դառնում, նրա մեջ շատ բան է փոխվում։

Այդ փոփոխությունների ուսումնասիրությամբ զբաղվում է մի հատուկ գիտություն՝ օնոմաստիկան (անվանագիտությունը): Սա հունարեն բառ է, որը նշանակում է «գիտություն անունների մասին»։ Այն հետազոտում է նաև ազգանունները։

Հայկական անունների ուսումնասիրությամբ հատկապես զբաղվել է Հրաչյա Աճառյանը և կազմել իր տեսակի մեջ եզակի «Հայոց անձնանունների բառարանը» հինգ հատորով։

Հայկական մի շարք անուններ արտահայտում են մարդու արտաքին ու ներքին բարեմասնությունները (Համեստ, Հրաչյա, Գեղուհի, Հրայր, ժիրայր, Ազնիվ, Մաքրուհի) կամ կապվում են ծաղիկների, կենդանիների անունների հետ (Վարդիթեր, Հասմիկ, Եզնիկ, Արծվիկ, Այծեմիկ)։ Անուններ էլ կան, որ ծագում են հայկական տեղանուններից (Նաիրի, Արարատ, Սիսակ, Արաքսի, Վանուհի), կամ ունեն կրոնական բովանդակություն (Մկրտիչ, Խաչատուր, Գալուստ, Համբարձում, Սրբուհի), կամ արտահայտում են որևէ իմաստ (Անդրանիկ, Նորայր, Առնակ, Ռազմիկ, Ազատ, Մանուկ, Արփի, Արևիկ, Լուսինե, Աստղիկ):

Կան նաև անուններ, որոնք թեև օտար ծագում ունեն, բայց ձևափոխվելով դարձել են հայկական (Սեդա, Մհեր, Եղիշե, Ռուզան, Նարինե, Սոնա)։ Մի շարք անուններ էլ, թեև նման ձևերով կան և ուրիշ ժողովուրդների մոտ, բայց գիտակցվում են իբրև հայկական և շատ տարածված են մեզանում (Դավիթ, Սամվել, Հովհաննես, Հակոբ, Հովսեփ, Սահակ, Մարիամ, Լիլիթ, Լևոն, Ռուբեն, Գևորգ)։

Հայկական անունները շատ-շատ են։ Ինչպես տեսնում եք, դրանց մեծ մասը գեղեցիկ է բարեհունչ ու իմաստալից ուստի դրանք չպետք է մոռանալ ու դիմել օտար կամ պատահական, հնարովի ու անճաշակ անունների։


Աշխատանք

Գրեթե այն ամենը ինչ մենք օգտագործում ենք, առանց որի հնարավոր չէ ապրել ոչ մի օր, մարդու ձեռքի գործն է, նրա աշխատանքի արդյունքը։ Մարդն իր աշխատանքով է փառաբանվում նրանով, ինչ ստեղծել են նրա ձեռքերը, միտքն ու եռանդը։

Աշխատանքն է ստեղծել նաև մարդուն։ Աշխատանքի շնորհիվ է, որ մարդը շարունակում է կատարելագործվել։ Աշխատանքի մեջ է, որ ի հայտ են գալիս մարդու տաղանդն ու ընդունակությունները ընդլայնվում գիտելիքները։ Աշխատանքում մարդը ֆիզիկապես ամրապնդվում է կոփվում են նրա կամքն ու բնավորությունը։ Չէ՞ որ աշխատանքը և՛ ուժերի լարում է, և՛ համբերություն ու ջանասիրություն, և՛ կարգապահություն ու ճշտապահություն, և՛ պատասխանատվություն հանձնարարված գործի համար։

Մեր երկրում գործունեության շատ բնագավառներ կան ուր կարելի է գործի դնել սեփական ուժերն ու ընդունակությունները։ Մարդկանց մի մասը ստեղծում է զանագան մեքենաներ, հաց աճեցնում, արդյունահանում օգտակար հանածոներ։ Մյուսները նկարում են, գրքեր գրում, ստեղծում ներկայացումներ ու կինոնկարներ, երաժշտություն հորինում։ Երրորդները որոնում են էներգիայի նոր տեսակներ, հայտնագործում բնության գաղտնիքները ուսումնասիրում Տիեզերքը։