моих раскопок, обещал даже на месте же конструировать. Его работы отличаются замечательной точностью и большим пониманием особенностей армянских построек. Мне совестно пользоваться даровою работою весьма скромного и талантливого труженика, и я очень прошу Имп<ераторскую > археол<огическую> комиссию дать мне для хотя бы частичного вознаграждения названного архитектора 150 или 100 рублей».
(Բնագիրը` Թ Թորամանյանի արխիվում, նրա ժառանգների մոտ: Տպագրվում է առաջին անգամ)։
- Խոսքը Անիի Առաքելոց եկեղեցու վերակազմության նախագծի մասին է:
- Սեղան բառով Մառը ակնարկում է եկեղեցու բեմը, կամ արևելյան աբսիդը:
- Պեղածո նյութերի պահպանման և ցուցադրման համար մինչև հատուկ շենք կառուցելը, պրոֆ. Մառը թանգարանի էր վերածել Անիի Մանուչեի մզկիթը: Նոր շենքը հիմնադրվել է 1908 թվականին: Ակնարկը վերաբերում է այդ մզկիթի սրահին։
2. ՆԻԿՈԼԱՅ ՅԱԿՈՎԼԵՎԻՉ ՄԱՌԻՆ
(էջ 18)
Բնագիրը պահվում է ՍՍՀՄ գիտությունների ակադեմիայի Լենինգրադի արխիվում: Տպագրվում է առաջին անգամ:
- 1904 թվականից Թորամանյանը բնակության մշտական վայր է ընտրում Ալեքսանդրապոլ քաղաքը (այժմ Լենինական), ուր ապրում է մինչև 1921 թվականը:
- Այս արտահայտության տակ պետք է հասկանալ ամռանը կատարած դաշտային աշխատանքների՝ հուշարձանների չափագրությունների մաքրագծումը, վերակազմումը և գրական աշխատանքների կատարումը։
- Խոսքը Թորամանյանի Անիում կատարած չափագրությունների և ուսումնասիրությունների մասին է։
- Հավանաբար նշված գումարը ուղարկվել է Ն. Մառի կողմից, որի մասին տե՛ս 1-ին նամակի № 2 ծանոթությունը։
- Խոսքը Անիի վանահայր Միքայել վարդապետ Տեր-Մինասյանի մասին է:
3. ԹՈՐՈՍ ԹՈՐԱՄԱՆՅԱՆԻՆ
(էջ 20)
Բնագիրը' Թ. Թորամանյանի արխիվում, նրա ժառանգների մոտ։ Տպագրվում է առաջին անգամ։
- Խոսքը Պետերբուրգի Հայ եկեղեցու կալվածքների կառավարման խորհրդի մասին է, որը խոստացել էր պրոֆ. Մառին օժանդակել Թորամանյանին:
4. ՆԻԿՈԼԱՅ ՅԱԿՈՎԼԵՎԻՉ ՄԱՌԻՆ
(էջ 21)
Բնագիրը ՍՍՀՄ ԳԱ Լենինգրադի արխիվում։ Տպագրվում է առաջին անգամ:
