Նա ընդունած բաժակը մինչև վերջին կաթիլը ցամաքեցնում էր։ Մի կողմից արաղի ազդեցությունը, մյուս կողմից էֆենդու խոստմունքները, թե նրան գործ և պարապմունք կտա։ Այն աստիճան տաքացրին, այն աստիճան ուրախացրին Օհոյին, մինչև իրան մոռանալով, նա սկսեց երգել զանազան թուրքերեն երգեր։ —Դրանով բան չի դառնա,— ասաց էֆենդին, և հրամայեց գզիրին, որ գնա, «չալկիներին» կանչե։ «Չալկիները» մի խումբ տեղային հայ երաժիշտներ էին, որ երգում էին և ածում էին զանազան ասիական նվագարանների վրա։ Դրանք անբաժան հետևում էին էֆենդուն, ինչ գյուղ որ նա գնում էր, որովհետև գիտեին, որ էֆենդին գիշերները առանց «քեֆի» չի անցկացնի, նրան կզվարճացնեն և նրանից փողեր կստանան։ Շուտով հայտնվեցան «չալկիները», գլուխ տվեցին և շարվեցան սեղանի շուրջը։ Տանտիկինը այժմ ստիպված էր կերակուրների քանակությունր ավելացնել։ Էֆենդին բարեհաճեց հարցնել «չալկիների» առողջությունը։ — Ձեր շնորհիվ ամենքս էլ լավ ենք, — պատասխանեցին նրանք։ Երբ կերան, խմեցին, կշտացան, Վառվառեն կրկին դուրս եկավ իր թաքստի տեղից և սկսեց սեղանը հավաքել։ Բայց արաղի մեծ ամանը անշարժ մնաց իր տեղում։ Նա արդեն մի քանի անգամ դատարկ գինետուն էր գնացել և լիքը ետ դարձել։ Բաժակները շարունակ պտտվում էին։ «Չալկիների» գլուխներն էլ տաքացան։ — Հիմա սկսեցեք, — հրամայեց էֆենդին։ Նրանք սկսեցին։ Փոքրիկ խրճիթր կենդանացավ ասիական երաժշտության խառնաշփոթ և աղմկալի հնչյուններով։ Էֆենդին գտնվում էր իր սրտի ամենաախորժ տրամադրության մեջ։ Քանի րոպեից հետո արհեստավոր Պետրոսի խրճիթի շուրջը և կտուրի վրա հավաքվեցան դրացի կնիկները, աղջիկները և սկսեցին երդիկներից ու լուսամուտներից նայել և զվարճանալ նվագածության ձայներով։ Ոչինչ այնքան չէ ուրախացնում գյուղացի կնոջր, որպես երաժշտությունը, որին նա շատ կարոտ է մնում, միայն ձմեռը հարսանիքների Ժամանակ լսելու բախտ ունենալով։ Փոքր առ փոքր «մեջլիսը» տաքացավ և ավելի բաղադրյալ կերպարանք ստացավ։ Արաղի արբեցության և «չալկիների» նվագածության ձայների հետ տիրեց ընդհանուր խառնակությունը։ Ինչպես ասում են՝ «Շունը էլ իր տիրոջը չէր ճանաչում»։ Ամեն մարդ
223
