Էջ:Կոտրած հայելիին ընդմէջէն, Թորոս Թորանեան.djvu/14

Այս էջը հաստատված է

hաշուիչ մեքենաները: Տատամասումի այդ երկվայրկեանը իր լրումին չհասած, մէկը կը փոթէ Տաւրոսը

—Ընկե՛ր Տաւրոս, դու օտար քաղաքացի ես, իրաւունք չունես մեր ներքին գործերին միջամուխ լինելու. ճիշդ չես անի, եթէ ընդունես հրաւէրը:

Կ՚ըսե ու կը կորսուի այդ «մէկը» բազմութեան մեջ:

Տաւրոսի կրակ առած սիրտինն վրայ բոցարծարծ հեղուկ կ՚ըլլայ այս խօսքը: Ուրեմն ինք, Տաւրոսը, իր հարազատ հողին վրայ օտար մըն է, եւ իրաւունք չունի երկրին ներքին գործերուն խառնուելու:

Անծանոթին խօսքերը ցատկատախտակ կըլլան: Տաւրոս կը նետուի դէպի բեմ.

—Ընկերնե՛ր, սիրելի՝ հայրենակիցներ, հարազատներ, Զօրավար Անդրանիկը, որուն հայեացքը կը գրկէ ո՚չ միայն մեզ բոլորս, այստեղ եղողներս, Ուջան ամբողջ գիւղը, այլևւ հորիզոնը ամբո՚ղջ որ կ՚երկարի մեր ներկայ երկրէն բեպի ընդհանրական երկիրը, Ուջանցիններու ձեռքով կը բարձրանայ այսօր մեր սրբազան հողին վրայ, ուր մշտականերկայ է իր հոգիով:

Ես տեսած եմ Զօրավար Անդրանիկը, ձիաւոր Անդրանիկը, փարիզի աշխարահռչակ Փեռ լա Շէզի գերեզմանատան մէջ: Այդտեղ, մեզի համար ծանօթ, բայց օտար գերեզմանատան մը մեջ թէ՛ ձին է շուարած, թէ ձիաւորը. այդտեղ, Փարիզի մէջ, կարծէք Անդրանիկը չի գետեր թե ո՛ւր պիտի աշտանակէ իր ձին: Բայց այստեղ, այս հողին վրայ, պայծառ է միտքը Անդրանիկին, հայեացքով ան կը չափէ մեր նոր ու հին հողը, կարծեք այս հողէն ծնած է, այս հողէն ժայթքած. է, ուր իր հայացքով պարզ ու մէկին կըսե ամեն ինչ:

Սիրելինե՛ր,

Անդրանիկը խոսքի հայրենասէր չեր, գործի հայրենասէր էր Անդրանիկը. ու եթե հարցնէք ինձի թէ ի՛նչ կը նշանակէ գործնական հայրենասիրութիւն, ես ձեզի պատասխանեմ - երկու աղբիւր աւելի բանալն է այս Ուջան գիւղին մեջ, երկու ծառ աւելի հասցնելն է այս Ուջան գիւղին մեջ, երկու զաւակ բերելն է բովանդակ Հայաստանի մէջ...

Վարդէն մարդիկ կ՚ընմիջեն Տաւրոսին ելոյթը:

—Ընկեր, դու քանի՞ երախայ ունես...

—Ես ունեմ երկու զաւակ, բայց քիչ է: Երկու զաւակ ունեցող