Էջ:Հայաստանի Հանրապետութիւն, Հովհաննէս Քաջազնունի.djvu/22

Այս էջը սրբագրված է

նում է դժարացնել նորածին պետութեան առանց այն էլ խիստ դժար դրութիւնը ժողովուրդի այս գիտակցութեամբ եւ հայրենասիրութեամբ միայն կարելի է բացատրել այն որ Հանրապետութիւնը իր կեանքի առաջի տարին այնպիսի դժոխային պայմանների մէջ ապրեց առանց ներքին ցնցումների ու խռովութիւնների եւ կառավարութիւնը հնարաւորութիւն ունեցաւ իրաւակարգ հաստատել երկրում:


XI ԱՐՏԱՔԻՆ ՕԳՆՈՒԹԵԱՆ ԿԱՐԻՔԸ

Հայաստան երկիրը եւ հայ ազգը ունեն բոլոր տուեալները սեփական պետութիւն կազմելու համար։

Երկիրը հարուստ է ամէն տեսակ բնական հարստութիւններով, իսկ ժողովուրդը ընդունակ է ամենաբարձր քաղաքակրթութեան, օրինապահ է, աշխատասէր, ձեռներէց ու խնայող։ Կայ տոկուն եւ առողջ գիւղացիութիւն, սերտ կապուած հողի հետ, վարժ գիւղատնտեսական բոլոր տեսակ աշխատանքների։ Կան բազմաթիւ արհեստաւորներ, որոնք թէ Անդրկովկասում եւ թէ մանաւանղ Ասիական Թիւրքիայում, դարերից ի վեր, պահում են իրանց ձեռքում այդ երկիրների համարեա ամբողջ մանր արհեստը։ Կայ խոշոր վաճառականների եւ արդիւնաբերողների մի զօրեղ դաս, որը փաստորէն ապացուցել է որ ընդունակ է վարել արդիւնաբերութեան եւ վաճառականութեան գործը քաղաքակիրթ ազգերի լայն չափերով։ Կայ բազմաթիւ մտաւորականութիւն, ռուսական եւ եւրոպական համալսարաններում կրթութիւն ստացած հազարաւոր մասնագէտներ, պետական ու վարչական աշխատանքի վարժ մարդիկ։ Կայ վերջապէս ռուսական բանակի մէջ կրթութիւն ստացած զինուորականութիւն, ամէն աստիճանի օֆիցերներ եւ զինուորներ, մի ուժեղ, բարեկիրթ եւ կարգապահ բանակ կազմելու համար։

Երկրի տնտեսական ու ֆինանտսկան ապագան միանգամայն ապահով է։ Արդէն ներկայ Հանրապետութիւնը իր ամենածանր վիճակի մէջ, քանդւած ու աւերուած երկրում ծածկում է լիովին պետութեան սովորական ծախսերը սովորական հասոյթներով։ Նոյնը էր եւ պատերազմիդ առաջ, ռուսական րեժիմի ժամանակ, երբ Հայաստանի վրայ արուած պետական ծախսերը աւելի քիչ էին, քան նոյն երկրից ստացուած պետական հասոյթները։ Պաշտօնական երկաթուղային ստատիստիկայի համաձայն, Հայաստան ներմուծուող ապրանքների ընդհանուր արժէքը պակաս էր, քան նոյն երկրից արտահանուող ապրանքների արժէքը, այսինքն Հայաստանը արդիւնաբե-