Էջ:Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարան (Nature of Armenia encyclopedia in Armenian).djvu/622

Այս էջը սրբագրված չէ

ղափոխումը Կեչուտի ջրամբար, այնտեղից՝ Սևանա լիճ՝ ԱրփաՍևան թունելով: Թունելի ջրառի հաշվարկային ելքը 15 մ31վ է, առավելագույնը 18 մ31վ այն իրականացվում է Սպանդարյանի ջրամբարի աջ ափին (2057 մ) կառուցված գլխամասային հանգույցի միջոցով: Թունելի երկար. 21,6 կմէ, վերջնամասում թունելի լծորդումը Կեչուտի ջրամբարի հետ իրականացվում է բետոնապատված, ուղղանկյուն կտրվածքով արագահոսի միջոցով: Որոտան-Արփա թունելի աշխատանքային ռեժիմը տարվա ընթացքում կարգավորվում է՝ Կեչուտի և Սպանդարյանի ջրամբարների ջրապահովվածության և հորան Ne3 Արփա-Սևան թունելի ջրատարության պայմաններից ելնելով: Թունելի շինարարությունն իրականացնելու նպատակով լրացուցիչ կառուցվել են 4 հորան և 2 հանքուղի: Արփա-Սևանը (գծ. 2) բաղկացած է Կեչուտի գլխ. հանգույցից (Արփա գետի վրա), 18 մ31Վ թողունակությամբ Na 1 թունելից, ջրընդունիչ կառույցներից (Եղեգիս գետի վրա), 25 մ3/վ թողունակությամբ Na 2 թունելից և կողմնատար ջրանցքից: Համալիրը Արփայի և Եղեգիսի հոսքերի մի մասը (տարեկան 250 մլն մ3 գումարային ծավալով) տեղափոխում է Սևանա լիճ: Կեչուտի գլխ. հանգույցի մեջ մտնում են ջրընդունիչ և ջրնետ կառույցներն ու իռիգացիոն ջրթողը: Ջրամբարում ջրի նշագիծը որոշվել է դեպի Սևանա լիճ ջուրը ինքնահոս տեղափոխվելու պայմանով: Տեղափոխումը կատարվում է 48,3 կմ ընդհանուր երկարությամբ անճնշում թունելների միջով, որոնք երեսպատված են բետոնով, երկաթբետոնով և, մասնակիորեն, հավաքովի Երկաթբետոնե բլոկներով: Թունելների ջրագիծն անցնում է Արփայի և Եղեգիսի ջրբաժան լեռնազանգվածի ու Վարդենիսի լեռնաշղթայի տակով՝ 1230 մ առավելագույն խորությամբ և 870 մ երկարությամբ բաց ջրանցքով միանում Սևանա լճին: 19-րդ կմ-ի վրա թունելների ջրագիծը բացվում է և հատում Եղեգիս գետի կիրճը, որտեղ կառուցված են գետի հոսքի մի մասը դեպի Ne 2 թունելը տանող կառույցներ: Արփա-Սևանի թունելները եզակի են հայրենական թունելաշինության պատմության մեջ. դրանք կառուցված են մեծ խորություններում՝ տեղագր., երկրբ. և ջրաերկրբ. բարդ պայմաններում. 11 հանքախորշից 7-ը փորվել են 191-663 մ խորությամբ 4


Գծ.1. Արփայից-Սևան շրի տեղափոխման սխեման ա) պլանը, բ) կտրվածքը Գծ. 2. Որոտանից-Արփա շրի տեղափոխման սխեման ա) պլանը, բ) կտրվածքը Գծ. 3. Արփա-Սևան շրատարի երկայնական կտրվածքը Գծ.4. Որոտան-Արփա շրատարի երկայնական կտրվածքը