սելկուպներ) ընտանիքի ժողովուրդները, չնայած իրենց փոքրաթվությանը (87 հզ.), ապրում են Օր գետի ստորին ավազանի քիչ բնակեցված շրջաններում։ Սիբիրի հս–արլ–ում ապրում են պալեոասիական ժողովուրդները (25 հզ.), ինչպես նաև էսկիմոսները ե ալեութները։ Չին–տիբեթական ընտանիքի ժողովուրդները զբաղեցնում են Չինաստանի մեծ մասը և Հնդկաչինի արլ. մասը։ Այդ ընտանիքի կազմի մասին կան տարբեր կարծիքներ. 5 խմբերից, որոնք նախկինում ընդգրկվում էին այդ ընտանիքում (չինական՝ 745 մլն., տիբեթա–բիրմայական՝ 40 մլն., թաի՝ 41,5 մլն., մյաո–յաո՝ 5 մլն., վիետնամական՝ 31,5 մլն.), այժմ ուսումնասիրողների մեծ մասը չին–տիբեթական են ճանաչում միայն առաջին երկուսը, մնացած խմբերը մոտեցվում են մոն–քխմերական կամ ավստրոնեզիական ընտանիքներին։ Մոն–քխմերական լեզուներով են խոսում Կամբոջայի, Վիետնամի, Բիրմայի որոշ ժողովուրդներ (10,5 մլն.), որոնց մոտեցնում են Կենտրոնական Չինաստանի լեռնային շրջաններում ապրող Մունդա ընտանիքի ժողովուրդներին (6,7 մլն.)։ Դրավիդական ընտանիքի լեզուներով են խոսում Հնդկաստանի հվ. մասի բոլոր ժողովուրդները, ինչպես նաև Աֆղանստանի և Պակիստանի բրագուիներն ու Ցեյլոնի մավրերը։ Հարավ–Արևելյան Ա–ի կղզիները, ինչպես նաև Մալակկա թերակղզին և Հնդկաչինի հվ–արլ. որոշ շրջաններ զբաղեցնում են ավստրոնեզիական ընտանիքի ինդոնեզիական խմբի ժողովուրդները (145 մլն.)։
Ա–ում ներկայացված են մարդկության երեք մեծ ռասաները։ Մոնղոլոիդներին են պատկանում Արևելյան, Կենտրոնական և Հարավ–Արևելյան Ա–ի գրեթե ողջ բնակչությունը, Հարավային և Առաջավոր Ա–ի բնակչության փոքր խմբերը, ինչպես նաև Սիբիրի և Հեռավոր Արևելքի բուն բնակչությունը։ Նրանք բաժանվում են երեք հհմնական խմբերի՝ հյուսիսային (7 մլն.), արևելյան (630 մլն.) և հարավային (580 մլն.)։ Եվրոպեոիդյան ռասան (580 մլն.) ներկայացված է Ա–ում Կովկասի, Առաջավոր Ասիայի, Հյուսիսային Հնդկաստանի, Միջին Ասիայի (տաջիկներ) ժողովուրդների տարբեր տիպերով, որոնք պատկանում են դրա հվ. ճյուղին (կովկասյան, առաջավորասիական կամ արմենոիդյան և հնղկաիրանական)։ Ավստրալոիդների փոքրագույն խմբերը (5 մլն.) տարածվում են Հարսւվ–Արևելյան Ա–ում և ներկայացված են վեդդոիդյան, մելանելիական, պապուասյան, նեգրիտոսյան և այնսկյան տիպերով։ Եվրոպացիների և վեդդոիդների փոխհարաբերությունների հնագույն սահմաններում կազմավորվեց հարավ–հնդկական ռասայական տիպը (185 մլն.)։ ՍՍՀՄ–ի Ասիական մասի տարբեր շրջաններում կազմավորվեցին եվրոպեոիդա–մոնղոլական խառը տիպեր (18 մլն.)։
Քաղաքական բաժանումը։ Ա–ի տարածության ավելի քան 1/3՝ հս. մասը և Միջին Ա., մտնում են ՍՍՀՄ–ի կազմի մեջ։ Ա–ի ժամանակակից քաղ. քարտեզը (տես աղյուսակը) ձևավորվել է Հոկտեմբերյան հեղափոխության և II համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ու դրանից հետո
| Արտասահմանյան Ասիայի քաղաքական բաժանումը | ||||
| Երկրներ | Տարածությունը (հզ. կմ²) |
Բնակչությունը (հզ. մարդ) (տարեթիվ) |
Մայրաքաղաքները և վարչական կենտրոնները |
|
| Արաբական Միացյալ Էմիրություններ (ԱՄԷ) | 86,3 | 2,15 | 1971 | Աբու–Զաբի (Աբու–Դաբի) |
| Աֆղանստան | 647,5 | 16600 | 1970 | Քաբուլ |
| Բահրեյն | 0,6 | 216,1 | 1970 | Մանամա |
| Բանգլադեշ | 141,2 | 75000 | 1972 | Դաքա |
| Բիրմական Միություն | 678,0 | 28200 | 1971 | Ռանգուն |
| Բութան | 50,0 | 850 | 1970 | Թհիմփհու |
| Եմենի Արաբական Հանրապետություն | 195,0 | 5000 | 1970 | Սանա |
| Եմենի Ժողովրդական Դեմոկրատական Հանրապետություն1 | 202,0 | 1200 | 1970 | Ադեն |
| Թաիլանդ (Սիամ) | 514,0 | 35000 | 1970 | Բանգկոկ |
| Թուրքիա (ասիական մաս) | 743,6 | 29720 | 1967 | Անկարա |
| Ինդոնեզիա2 | 1904,0 | 124000 | 1971 | Ջակարտա |
| Իսրայել | 14,03 | 2977 | 1970 | Թել–Ավիվ |
| Իրան | 1648,0 | 29300 | 1971 | Թեհրան |
| Իրաք | 434,9 | 9500 | 1970 | Բաղդադ |
| Լաոս | 236,8 | 3000 | 1970 | Վիենտյան (կայսերական ռեզիդենցիան Լուանգ–Պրաբանգում) |
| Լիբանան | 10,4 | 2700 | 1969 | Բեյրութ |
| Կամբոջա | 181,0 | 7000 | 1970 | Պնոմպեն |
| Կատար | 22,0 | 100 | 1971 | Դոհա |
| Կիպրոս | 9,3 | 633 | 1970 | Նիկոզիա |
| Կորեա | 220,84 | 45500 | 1970 | |
| Կորեական Ժողովրդական Դեմոկրատական Հանրապետություն | 121,2 | 14000 | 1970 | Փխենյան |
| Կորեա Հարավային | 99,6 | 31500 | 1970 | Սեուլ |
| Հնդկաստան5 | 3281,1 | 547000 | 1971 | Դելի |
| Հորդանան | 97,76 | 2400 | 1971 | Ամման |
| Ճապոնիա | 372,27 | 104700 | 1970 | Տոկիո |
| Մալայզիա | 332,4 | 10500 | 1970 | Կուալա–Լումպուր |
| Այդ թվում՝ Արևելյան Մալայզիա | ||||
| Սաբախ | 76,1 | 611 | 1968 | Կոտա–Կինաբալու |
| Սարավակ | 125,2 | 924 | 1968 | Կուչինգ |
| Արևմտյան Մալայզիա | ||||
| Մալայա | 131,3 | 8770 | 1967 | |
| Մալդիվյան կղզիներ | 0,3 | 108 | 1969 | Մալե |
| Մոնղոլական Ժողովրդական Հանրապետություն | 1565,0 | 1227,8 | 1970 | Ուլան–Բատոր |
| Նեպալ | 140,8 | 10900 | 1970 | Կատմանդու |
| Շրի Լանկա | 65,6 | 12750 | 1971 | Կոլոմբո |
| Չինական Ժողովրդական Հանրապետություն | 9597,0 | 750000 | 1971 | Պեկին |
| Պակիստան | 806,5 | 58900 | 1970 | Լահոր |
| Սաուդյան Արաբիա | 2149,78 | 7100 | 1968 | Էր–Ռիյադ |
| Սինգապուր | 0,6 | 2049,5 | 1970 | Սինգապուր |
| Սիրիական Արաբական հանրապետություն | 184,0 | 6300 | 1970 | Դամասկոս |
| Վիետնամ | 330,5 | 39622 | 1969-70 | |
| ՎԴՀ | 158,8 | 21300 | 1969 | Հանոյ |
| Վիետնամ Հարավային | 171,7 | 18322 | 1970 | Սայգոն |
| Քուվեյթ | 320,7 | 733,2 | 1970 | Էլ–Քուվեյթ |
| Ֆիլիպիններ | 300,0 | 38493 | 1970 | Քեսոն–Սիթի (Փաստացի՝ Մանիլա) |
| Բրիտանական տիրույթներ | ||||
| Բրունեյ | 5,8 | 130 | 1969 | Բանդար–Սերի–Բեգավան |
| Օման | 212,4 | 750 | 1970 | Մասկաթ |
| Սյանգան (Հոնկոնգ) | 1,1 | 4000 | 1971 | Սյանգան |
| Պորտուգալական տիրույթներ | ||||
| Աոմին (Մակաո) | 0,016 | 275 | 1970 | Աոմին (Մակաո) |
| Թիմոր | 18,9 | 600 | 1969 | Դիլի |
| Հնդկական տիրույթ | ||||
| Սիկկիմ | 7,3 | 200 | 1970 | Գանգտոկ |
