ՍՍՀՄ ԲՈԻՍԱԿԱՆՈԻ ԹՅԱՆ ՔԱՐՏԵԶԻ Բ Ա Ց Ս․ Տ Ր Ո Ի Թ 0 Ո Ի Ն
ՏԱՐԹԱՎԱ6ՐԵ1* Ւ ԲՈՒՍԱԿԱՆՈԻԹ6ՈԻՆ Արկտիկական к տունդրային զոնաներ 1․ Բարձր լայնությունների արկտիկական տունդրաներ (բևեռային անապատներ)։ 2․ Արկտիկական խոտաթփիկամամռային և թփիկաքարաքոսային տունդրաներ․ ա) Նորերկիր–արեմտասիբիրական [կա– քավախոտ ութպսակաթերթիկավոր (Dryas octopetala), ուռենիներ՝ դրա ման ման, բևեռա– յին, սողացող (Salix nummularia, S․ polaris, S․treptans), բոշխ սուսերատերև արկտիկա– սիբիրական (Carex ensifolia, ssp․ arctisibi- rica), մարգագետնախոտ կարճատերև (Des- champsia brevifolia), քարբեկներ՝ խոնարհված և հակադիրատերև (Saxitraga cernua, S․ op- positifolia), փայլուկներ՝ ձնային, խճճված (Lazula nivalis, L․ confusa)], բ) արեելասիբիրական [կաքավախոտ կե– տավոր (Dryas punctata), ուռենիներ՝ բևեռա– յին, դրամանման, բոշխ սուսերատերև արկ– տիկասիբիրական, փայլուկներ՝ ձնային, խճճված, քարբեկ հակադիրատերև], գ) չուկոտական [կիզխոտ նեղատերև (Eriop- horum angustifolium), կաքավախոտեր՝ կե– տավոր, ութպսակաթերթիկավոր, ուռենիներ՝ բևեռային, ցանցանման (Salix reticulata)], դ) վրանգելյան [ուռենի սողացող, կաքավա– խոտեր՝ ամբողջատերև (Dryas integrifolia), ութպսակաթերթիկավոր, կետավոր, բոշխ փայ– լուն (Carex lugens), դաշտավլուկ արկտիկա– կան (Poa arctica), արկտիկագրիխոտուկ լայ– նատերև (Arctagrostis latifolia)]։ 3․ հյուսիսային (տիպիկ) տունդրաներ․ ա) արևելաեվրոպա–արևմտասիբիրական թփիկախոտային [բոշխ սուսերատերև արկ– տիկա սի բիր ական, դաշտավլուկ արկտիկա– կան, կուրկոտան արկտիկական (Hedysarum arcticum), քարբեկ ճահճային (Saxifraga hir- culus), ուռենի դրամանման, ակնաթուփ երկ– սեռ (Empetrum hermaphroditum), կաքավա– խոտ ութպսակաթերթիկավոր], բ) արեելասիբիրական թփիկային [կաքա– վախոտ կետավոր, կասիոպ քառանիստ (Cas- siope tetragona), ուռենի գեղեցիկ (Salix pulchra), բոշխ սուսերատերև արկտիկասի– բիրական, կակաչ լապլանդական (Papaver lapponicum), դաշտավլուկ ակտիկական], գ) չուկոտական թփիկակիզխոտային գուղ– ձավորներ լկիզխոտ խողովակավոր (Eriopho- rum vaginatum), ուռենի գեղեցիկ, լավդանոն փռվող (Ledum decumbens)]։ 4․ Տարա վային տունդրաներ․ ա) կոլայի ակնաթփիկային [կեչի գաճաճ (Betula папа), ուռենի խոտանման (Salix herbacea), ակնաթուփ երկսեռ, հապալասենի կարմիր (Vaccinium vitis-idaea), հավամրգի սովորական (Calluna vulgaris), հապալասենի մրտենական (Vaccinium myrtillus), դերեն շվեդական (Chamaepericlymenum suecicum), բոշխ Բիշելոյի (Carex bigelowii)], բ) արևելաեվրոպա–արևմտասիբիրական ուռաակնաթփիկամամռայիններ և քարաքո– սայիններ [կեչի գաճաճ, ուռենիներ ֆիլիկա– տերե (Salix phylicfolia), լապլանդական (S․ lapponum), թավամազ (S․ lanata), թխա– գորշ (S․ glauca), հապալասենի կարմիր, ակ– նաթուփ երկսեռ, լավդանոն ճահճային (Le– dum palustre), հապալասենի ճահճային (Vac– cinium uliginosum), բոշխ կլորավուն (Carex globularis)], գ) արեելասիբիրական ակնաթփիկամամ– ռայիններ [կեչի բարալիկ (Betula exilis), ուռենիներ՝ թավամազ, թխագորշ, լաստենի թփանման (Alnus fruticosa), լավդանոն ճահ– ճային, թթուհատի, ակնաթուփ երկսեռ, հա– պալասենի ճահճային], դ) արևելասիբիրաչուկոտական թփիկա– կիզխոտային գուղձավորներ (կիզխոտ խո– ղովակավոր, կեչի բարալիկ, ուռենի գեղեցիկ, լավդանոն փռվող, հապալասենի ճահճային, հապալասենի կարմիր)։ Անտառային զոնա (և այդ զոնայից դուրս առանձին խոշոր ան– տառային զանգվածներ) 5․ Ենթատունդրային նոսրանտառներ․ ա) հյուսիսատլանտյան (կոլայի) կեչուտա– յին [կեչի գալարաձև (Betula tortuosa)], բ) հյուսիսեվրոպական և անդրուրալյան [եղևնի սիբիրական (Picea obovata), կեչի գալարաձև], գ) արևմտասիբիրական [կվենի սիբիրական (Larix sibirica)], դ) արևելասիբիրական [կվենի դաուրական (Larix gmelinii)]։ 6․ Մութ ասեղնատերև հյուսիստայգային անտառներ․ ա) հյուսիսեվրոպական (եղևնի սիբիրա– կան), բ) արևմտասիբիրական [եղևնի սիբիրա– կան, սոճի մայրիանման սիբիրական (Pinus sibirica), կվենի սիբիրական]։ 7․ Մութ ասեղնատերև միջինտայգային ան– տառներ․ ա) հյուսիսեվրոպական [եղևնիներ՝ սովո– րական (Picea abies)] և սիբիրական, բ) Մերձոլրալաարևմտասիբիրական [եղևնի սիբիրական, եղևին սիբիրական (Alies si– birica), սոճի մայրիանման սիբիրական]։ 8․ Մութ ասեղնատերև հարավտայգային ան– տառներ․ ա) հյուսիսեվրոպական (եղևնիներ՝ սովո– րական, սիբիրական), բ) մերձոլրալաարևմտասիբիրական (եղևնի սիբիրական, սոճի մայրիանման սիբիրական, եղևին սիբիրական)։ 9․ Լայնատերև–մութ ասեղնատերև անտառ– ներ․ ա) բելոռուսամերձբալթյան [եղևնի սովո– րական, բոխի սովորական (Carpinus betu- lus), կաղնի կոթունավոր (Quercus robur), էստոնիայում՝ առանց բոխոլ, միջինեվրոպա– կան տեսակների հետ]․ բ) հյուսիսեվրոպական (եղևնի սովորական, կաղնի կոթունավոր), գ) կամա–արևմտա արա լյան [եղևնի սիբի– րական, եղևին սիբիրական, կաղնի կոթու– նավոր, լորենի սրտանման (Tilia cordata)]։ 10․ Սոճու հյուսիստայգային անտառներ, ա) հյուսիսեվրոպական [սոճի անտառային (Pinus sylvestris)], բ) արևելաուրա լա արևմտասիբիրական (սո– ճիներ՝ անտառային, մայրիանման սիբիրա– կան, կվենի սիբիրական, եղևնի սիբիրական)։ 11․ Սոճու միջին– և հարավտայգային ան– տառներ ․ա) հյուսիսեվրոպական (սոճի սովորական), բ) արևելաուրա լա արևմտասիբիրական (սո– ճի անտառային, Ուրալում՝ կվենի սիբիրակա– նի մասնակցությամբ), գ) կենտրոնասիբիրական (սոճի սովորա– կան, կվենի սիբիրական), դ) արևելասիբիրական (սոճի սովորական, կվենի դաուրական)։ 12․ Լայնատերև–սոճուտային, սոճուտ–չորա– խոտային և սոճուտային տափ սատանացած անտառներ․ ա) բելոռուսամերձբալթյան (սոճի սովորա– կան, կաղնի կոթունավոր, բոխի սովորական), բ) արևելաեվրոպական (սոճի սովորական, կաղնի կոթունավոր), գ) ղազախստանաարևմտ ասի բիր ական տա– փաստանացած (սոճի անտառային)։ 13․ Կվենու հյուսիստայգային անտառներ, ա) արևմտասիբիրական (կվենի սիբիրա– կան, եղևնի սիբիրական), բ) արևելասիբիրական (կվենի դաուրական)։ 14․ Կվենու միջին– և հարավտայգային ան– տառներ․ ա) կենտրոնասիբիրական (կվենի սիբիրա– կան, եղևնի սիբիրական), բ) արևելասիբիրական և հեռավորարևել– յան (կվենի դաուրական)։ 15․ Լայնատերև անտառներ․ ա) միջինեվրոպական (ուկրաինական՝ կաղ– ււի կոթունավոր, բոխի սովորական և հյուսիս– կովկասյան՝ կաղնի կոթունավոր, բոխի կով– կասյան (Carpinus caucasica), բ) արևելաեվրոպական (կաղնի կոթունա– վոր, լորենի սրտանման), գ) մանշուրական [կաղնի մոնղոլական (Quercus mongolica)]։ 16․ Կաղամախու–կեչու արեմտասիբիրական անտառներ։ Տափաստանային զոնա 17․ Մարգագետնային տափաստաններ և տափաստանացած մարգագետիններ (անտա– ռատափաստաններ) ․ա) մերձսևծովաանդրվոլգյան [փետրախո– տեր փետրանման (Stipa pennata), նեղատերև (S․ tirsa), ցորնուկ առափնյա (Zerna riparia), բոշխ գետնահար (Carex humilis) և առատ տա– րախոտեր] կաղնու անտառների առկայու– թյամբ, բ) արևմտասիբիրաղազախստանյան [փետ– րախոտեր՝ փետրանման Զալեսկու (Stipa zalesskii), մարգացնծու Մորիսոնի (Peuceda- num morissonii) և տարախոտերի այլ տեսակ– ներ] կեչու և կաղամախու առանձին անտա– ռակներով։ 18․ Տարախոտաճմահացազգային տափաս– տաններ․ ա) մերձսևծովյան լփետրախոտեր՝ մազա– նման (Stipa capillata), Լեսինգի (S․ lessin- giana), նեղատերև, արևելքում՝ փետրախոտ Զւսլեսկու, շյուղախոտ ակոսավորի (Festuca valisiaca) հետ], բ) անդրվոլգա–արևմտասիբիրաղազախ– ստանյան (փետրախոտեր՝ մազանման, Զա– լեսկու, Լեսինգի, շյուղախոտ ակոսավոր)։ 19․ ճ․ մա հաց ազգային չոր տափաստաններ, ա) մերձսևծովյան [փետրախոտեր՝ ուկրաի– նական (Stipa ucrainica), Լեսինգի, մազա– նման, շյուղախոտ ակոսավոր], բ) անդրվոլգաղազախստանյան (Փետրա– խոտեր՝ Լեսինգի, մազանման, շյուղախոտ ակոսավոր)։ 20․ Օշինդրաճմահացազգային անապատա– ցած տափաստաններ․ ա) մերձսևծովյան լՓետրախոտեր՝ մազա– նման, Լեսինգի, շյուղախոտ ակոսավոր, սեզ սանրանման (Agropyron pectinatum) օշինդր– ներ՝ տավրիական (Artemisia taurica), սան– տոլինի (A․ santonica)], բ) անդրվոլգա–արևմտաղազախստանյան փետրախոտեր՝ Լեսինգի, սարեպտանյան (Stipa sareptana), շյուղախոտ ակոսավոր, օշինդրներ՝ Լերխի (Artemisia lercheana), Լեսինգի (A․ lessingiana), սակավածաղիկ (A․ pauciflora)], գ) արևելաղազախստանյան [փետրախո– տեր՝ Լեսինգի, սարեպտանյան օշինդրներ՝ նրբագեղ (Artemisia gracilescens), լեսինգա– նման (A․ sublessingiana)]։ 21․ Միջինսիբիրաանդրբայկալամոնղոլա– կան տափաստաններ․ ա) միջինսիբիրական մարգագետնային տա– փաստաննե* և տափաստանացած մարգա– գետիններ [փետրախոտեր" փետրանման, մա– զանման, բայկալյան (Stipa baicalensis), տի– վարսակներ՝ անապատային (Helictotrichon․ idesertorum), ալթայան (H․ altaicum) շյուղա– խոտ ակոսավոր, տարախոտերի բազմաթիվ տեսակներ], կվենու, սոճու և կեչու անտառակ– ներով (անտառատափաստան), բ) անդրբայկալամոնղոլական տարկավա– նային [տարկավան սիբիրական (Filifolium sibiricum) Փետրախոտ բայկալյան տարա– խոտերի տեսակներ], Գ) միշինսիբիրաբայկալամոնղոլական երկ– կատարամազանման փետրախոտային և տփի– կամազանման փետրախոտային [փետրախո– տեր՝ Կռիլովի (Stipa Krylovii), բայկալյան, մազանման, երկկատար տարածված (Cleisto-
