genes squarrosa), Ենիսեյի վերին հոսանքի ավազանում՝ նաև շյուղախոտ ակոսավոր, Անդրբայկալում՝ տփիկ չինական (Aneuro- lepidium chinense)]։ Անապատային զոնա 22․ Օշինդրային և շորանային անապատներ, ա) մերձկասպյան–ղազախստանյան (օշին– դըրներ՝ Լերխի, սակավածաղիկ), բ) հյուսիսթուրանական [օշինդր սպիտակ (Artemisia terraealbae), շորան ծառիկանման (Salsola arbusculiformis), ելաբույս աղուտա– յին (Anabasis salsa)]։ 23․ էֆեմերոիդաօշինդրային և էֆեմերոի– դաշորանային [էֆեմերոիդների՝ դաշտավլուկ սոխուկավոր (Poa bulbosa), բոշխ հաստասըռ– նակավոր (Carex pachystilis), վարդակակաչի (Tulipa) տեսակների մասնակցությամբ] անապատներ․ ա) արեելակովկասյան [օշինդր հոտավետ (Artemisia fragrans) շորաններ՝ հանգուցավոր (Salsola nodulosa), հավամրգանման (S․ eri- coides), ծառանման (S․ dendroides)], բ) հարավթուրանական [օշինդրներ՝ թուրք– մենական (Artemisia turcomanica), բադխիզի (A․ badhysi), քեմրուդական (A․ kemrudica), թուրանական (A․ turanica), սողդիի (A․ sog- diana), ճյուղատարած (A․ diffusa), շորան բող– բոշակիր (Salsola gemmascens)], Գ) միշինասիական նախալեռնային [օշինդր նրբաբաժան (Artemisia tenuisecta) են]։ 24․ Սաքսաուլային և թփային միշինասիա– կան ավազուտային անապատներ [սաքսաուլ– ներ՝ սպիտակ (Haloxylon persicum), սե (H․ aphyllum), շորաններ՝ ծաոիկանման (Salsola arbuscula), Ռիխտերի (S․ richteri) գեղածնկիկի (Calligonum) տեսակներ, փըք– ված բոշխ (Carex physodes)]։ 25․ էֆեմերաէֆեմերոիդային կիսասավան– նաներ (դաշտավլուկ սոխուկավոր, բոշխ հաս– տասռնակ, նարդեսի տեսակներ, էֆերմեր միամյաներ)։
ԼԵՌՆԵՐԻ ԲՈԻՍԱԿԱՆՈԻԹ6ՈՒՆ 26․ Արկտիկայի լեռների նոսրացած բուսա– կանություն։ 27․ Տունդրային և անտառային զոնաների լեռների թփիկային, մամռային և քարաքոսա– յին տունդրաներ ու թփերի բուսուտներ [մայ– րուտային փռվածք (Pinus pumila), կեչիներ՝ Միդենդորֆի (Betula middendorffii), կլորա– տերև (В․ rot undifolia), գաճաճ, բարալիկ >Տլոսվարւյ․ ոսկեզօծ (Rhododendron aureum) Հ 28․ Բարձրլեռնային (ալպյան և ենթալպյան) մարգագետիններ և Կովկասի, Հարավ–Արև– մուտքի, Ալթայի ու Միջին Ասիայի բարձրլեռ– նային նոսր բուսականություն․ ա) կովկասյան բարձրլեռնային մարգագե– տիններ, մրտավարդի բուսուտներ (Rhodo– dendron caucasicum), կորաբուն անտառներ, սառցադաշտեր, բ) ալթայան բարձրլեռնային մարգագետին– ներ, թփային կեչու բուսուտներ (կեչի կլորա– տերև), գ) շունգարաալաթաուական և հյուսիս– տյանշանյան բարձրլեռնային մարգագետին– ներ՝ լեռնային տափաստանների և փռված գիհուտների զուգակցությամբ, դ) պամիր–ալայան բարձրլեռնային մարգա– գետիններ՝ բարձրլեռնային տափաստաննե– րի, բարձրավանդակային քսերոֆիտների (տրագականտների, փշախոտերի), տեղ–տեղ փռվող գիհուտների զուգակցությամբ, լեռնա– յին նոսր բուսականություն և սառցադաշտեր, ե) կենտրոնաասիական (կենտրոնատյան– շանյան) բարձրլեռնային կոբրեզային մար– գագետիններ (պարապուտներ), բարձրլեռնա– յին տափաստանների, տեղ–տեղ փռվող գի– հուտների բուսուտների զուգակցությամբ, լեռնային նոսր բուսականություն և սառցա– դաշտեր։ 29․ Մութ ասեղնատերև լեռնային անտառ– ներ․ ա) կարպատյան [եղևնի սովորական, եղե– վին սպիտակ (Abies alba), տեղ–տեղ հաճարե– նի անտառայինի մասնակցությամբ (Fagus sylvatica)], բ) արևելաէվքսինյան [կովկասյան՝ եղևնի արևելյան (Picea orientalis), եղևին Նորդմանի (Abies nordmanniana), տեղ–տեղ հաճարենի արևելյանի (Fagus orientalis) և թխկի Տրաուտ– ֆետերի (Acer trautvetteri)] հետ, գ) ուրալյան և հարավսիբիրական (եղևնի սիբիրական, եղևին սիբիրական, սոճի մայ– րիանման սիբիրական), դ) հեռավորարևելյան [եղևնի այանյան (Picea ajanensis) եղևիններ՝ բողբոշաթեփու– կավոր (Abies nephroleris), սախալինի (A․ sac- halinensis)]։ 30․ Լուսավոր ասեղնատերև (կվենու և սո– ճու) լեռնային անտառներ․ ա) ուրալյան և հարավսիբիրական (կվենի սիբիրական, սոճիներ՝ անտառային և մայ– րիանման սիբիրական), բ) հյուսիսսիբիրական և վերխոյանսկի–կո– լիմական նոսրանտառներ ու անտառներ (կվե– նի դաուրական), գ) բայկալաշուգջուրական (կվենի դաուրա– կան, սոճիներ՝ անտառային և մայրիանման սիբիրական)։ 31․ Լայնատերև–մութ ասեղնատերևավոր լեռնային անտառներ․ ա) հարավուրալյան (եղևնի սիբիրական, կաղնի կոթունավոր, լորենի սրտանման), բ) մանշուրական մայրու լայնատերևավոր– ներ [սոճի մայրիանման կորեական (Pinus koraiensis), եղևին բողբոշաթեփուկավոր, կաղնի մոնղոլական, լորենի ամուրական (Tilia amurensis), թխկի մենավոր (Acer mo– no)]։ 32․ Լայնաւոերե լեռնային անտառներ․ ա) միջինեվրոպական [կարպատյան կաղնի ժայռային (Quercus petraea), հաճարենի ան– տառային], բ) մերձմիշերկրածովյան [ղրիմյան՝ կաղնի թավոտ (Quercus pubescens), ինչպես նաև մի– շինեվրոպական (լեռնային Ղրիմի), կաղնուտ– ներ–կաղնիներ՝ ժայռային, Մեդվեդևի (Quer– cus medwediewii)], Գ) էվքսինյան [կովկասյան՝ հաճարենի արևելյան, շագանակենի ցանովի (Castanea sativa), կաղնի վրացական (Quercus iberica) և կաղնուտներ միշինեվրոպական (արևմտա– կովկասյան), կաղնիներ՝ ժայռային, Մեդ– վեդևի, Հյուսիսային Կովկասում՝ կաղնի կո– թունավոր], դ) հիրկանյան [կաղնի շագանակատերև (Quercus castaneifolia), ձելկվա բոխատերև (Zelkova carpinifolia), երկաթածառ պարսկա– կան (Parrotia persica)], ե) մանշուրական (կաղնի մոնղոլական)։ 33․ Միշինասիական խնձորենու, ընկուզե– նու թխկենու լեռնային անտառներ լխնձորե– նի կիրգիզական (Malus kirghisorum), ընկու– զենի հունական (Juglans regia), թխկի թուր– քեստանյան (Acer turcestanicum)] և թփերի բուսուտներ։ 34․ Մերձխաղաղօվկիանոսյան նախալեռ– նային և լեռնային քարի կեչու (Betula erma- nii) անտառներ, բարձրախոտերի մասնակ– ցությամբ։ 35․ Լեռնային տափաստաններ․ ա) հարավուրալյան մարգագետնային և ճմահաց ազգային, բ) ալթայան մարգագետնային և ճմահացազ– գային, հաճախ թփերի (մասրենի, ցախակե– ռաս) բուսուտների հետ, գ) միշինսիբիրաբայկալամոնղոլական մար– գագետնայիններ և մանր աճմահաց ազգային– ներ, դ) հյուսիսգոբիական (չուական) անապա– տատափաստանային, ե) ջունգարահյուսիստյանշանյան մարգա– գետնայիններ և ճմահացազգայիններ, տեղ– տեղ թփերի բուսուտներով, զ) արևմտատյանշանյան և պամիրաալա– յան մարգագետնայիններ և ճմահացազգային– ներ՝ հաճախ լեռնային տարախոտահացազ– գային կիսասավաննաների, թփերի բուսուտ– ների, տրագականտների և ուրցերի ինչպեւք նաև գիհուտային նոսրանտառների զուգակ– ցությամբ, է) կոպետդաղյան ճմահացազգային տրա– գականտների, ուրցերի և գիհու նոսրանտառ– ների զուգակցությամբ, ը) արևմտաիրանակովկասյան մարգագետ– նայիններ, տարախոտաճմահացազգայիններ և փխրաճմայիններ (կծմախոտայիններ), տեղ– տեղ տրագականտների, ուրցերի, ինչպես նաև գիհուտային նոսրանտառների զուգակցու– թյամբ։ 36․ Լեռնային անապատներ․ ա) անդրկովկասյան էֆեմերոիդաօշինդրա– յին և էֆեմերոիդաօշանային (Artemisia frag– rans, Solsola nodulosa, S․ ericoides, S․ dend– roides) , բ) Պամիրի բարձրլեռնային բորբոսատեսու– կայիններ և օշինդրային անապատներ ու բարձիկավորներ բորբոսատեսակ մոխրագույն (Furotia ceradoides), օշինդր վարդածաղկա– վոր (Artemisia rhodantha), ոզնաթուփ դիա– պենսանման (Acantholimon diapensioides)։ 37․ ճահիճներ։ 38․ Ողողատային մարգագետիններ, թփեր, անտառներ։ 39․ Ողողատների ծառաթփային բուսակա– նություն (տուգայ) և գետահովիտների ոռոգ– վող օազիսներ։ 40․ Անտառատափաստանների և տափաս– տանների ալկալի և աղուտ հողերի հալոֆիտ– կիսաթփիկային, հալոֆիտ–տափ սատանային և հալոֆիտ մարգագետնային բուսականու– թյուն։ Տյան Շանի ևՊամիրի ս ի ր– թային մարզ, ընդգրկում է ՍՍՀՄ առավել բարձր լեռները, որոնք պատկա– նում են Կենտր․ Ասիայի բարձրավանդա– կի բնամարզին։ Սեյսմիկ մարզ է՝ բարձ– րացած հարթահատակ հովիտներով ու գոգավորություններով (սիրթերով)։ Կան խոշոր սառցադաշտեր (Ինըլչեկ, Ֆեդչեն– կո)։ Զգալի տարածություն է գրավում բազմամյա սառածությունը։ Միշինասիական հարթա– վայրային երկիր, ընդգրկում է Թուրանի և Մերձկասպյան դաշտավայրի անապատներն ու կիսաանապատները, Հվ․ Մերձբալխաշը։ Հիմնականում հա– մապատասխանում է Թուրանական սա– լին։ Շատ կան էֆեմերներ։ Տուրգայ և Կենտրոնական Ղազախստան, միշանկյալ շրշան է Միշին Ասիայի հարթավայրերի և Արմ․ Սիբիրի միշե։ Արմ․ մասը համապատաս– խանում է Տուրգայան ճկվածքին, միշին և արլ․ մասերը՝ Ղազախական մանրա– բլուրներին։ Կան բեդլենդներ։ Ա ր և մ տ ա–Ս իբիրական հար– թավայր, կուտակումային ընդարձակ հարթավայր է։ Հս․ մասում բազմամյա սառածություն է։ Զգալի տարածություն են գրավում ճահիճները։
