պայքարը նաև Հս․ Բուկովինայում, 1919-ի հունվարին խոտինում ծագեց ապստամ– բություն, որին մասնակցեցին հազարա– վոր գյուղացիներ։ Սովետական իշխանու– թյանը իրենց նվիրվածությունը ցուցա– բերեցին Անդրկարպատյան Ու–ի բանվոր– ներն ու գյուղացիները իմպերիալիզմի դեմ Սովետական Հունգարիայի հերոսա– կան պայքարի ժամանակաշրջանում։ Քա– ղաքացիական պատերազմից հետո սկըս– վեց Ու–ի ժող․ տնտեսության վերականգ– նումը, որն ավարտվեց 1925-ին։ Դրանում վճռական դեր խաղաց Ու–ի մտնելը ՍՍՀՄ–ի մեջ։ 1924-ին Ու–ի կազմում ստեղծվեց Մոլ– դավ․ ԻՍՍՀ։ Նախապատերազմյան հըն– գամյակների տարիներին արդյունաբերու– թյան ինդուստրացման, գյուղատնտեսու– թյան կոլեկտիվացման և կուլտուրական հեղափոխության իրականացման շնոր– հիվ Ու․ վերածվեց ինդուստրիալ–ագրա– րային հանրապետության։ Ու–ում, ինչ– պես ամբողջ երկրում, լիովին հաղթանա– կեց սոցիալիստ, սեկտորը։ Կառուցվեցին արդ․ հսկաներ՝ 1սարկովի տրակտորի գոր– ծարանը, «Ազովստալ»-ը, «Զապորոժ– ստալ»-ը, Նովոկրամոտորսկի մեքենաշի– նական գործարանը, Դնեպրոհէկը։ Հան– րապետությունում կատարված խորը վե– րափոխությունները ամրապնդվեցին Ուկր, ՍՍՀ նոր սահմանադրությամբ (1937)։ Սոցիալիստ, շինարարության ընթացքում ձեավորվեց ուկր․ սոցիալիստ, ազգը։ 1939-ի սեպտեմբերին, երբ բուրժուակալ– վածատիրական Լեհաստանը պարտվեց ֆաշիստ․ Գերմանիայից, սովետական կա– ռավարությունն իր պաշտպանության տակ վերցրեց Արմ․ Ու–ի բնակչությանը։ ՍՍՀՄ Գերագույն սովետի V արտակարգ նըս– տաշրջանը որոշում ընդունեց (1939-ի նո– յեմբ․ 1) Արմ․ Ու․ Ուկր․ ՍՍՀ–ի հետ միա– վորման և ՍՍՀՄ–ի մեջ մտնելու վերա– բերյալ։ 1940-ի հունիսին ՍՍՀՄ և Ռու– մինիայի միջե միջադեպի խաղաղ կարգա– վորման շնորհիվ Ու–ին միացվեց Բեսա– րաբիան և վերադարձվեց Հս․ Բուկովինան։ Մոլդավ․ ԻՍՍՀ վերակազմավորվեց Մոլ– դավ․ ՍՍՀ–ի։ 1941–45-ի Հայրենական մեծ պատե– րազմի առաջին օրերից Ու–ի տարածքը վե– Փաոքի հուշասյուն Կերչում րածվեց մարտադաշտի։ Ու–ի ժողովուրդը, ՍՍՀՄ մյուս ժողովուրդների հետ, ոտքի կանգնեց հանուն սոցիալիստ, հայրենիքի պաշտպանության։ Թշնամուն մեծ վնաս– ներ պատճառեցին Կիեի, Օդեսայի, Սևաս– տոպոլի պաշտպանները։ 1941-ին Արլ․ տեղափոխվեցին 3,5 մլն մարդ, արդ․ ձեռ– նարկություններ (550), ՄՏԿ–ներ, գիտա– հետազոտական հիմնարկներ և բարձրա– գույն ուս․ հաստատություններ։ 1942-ին Ու–ի ամբողջ տարածքը գրավեցին գերմ․ ֆաշիստները, որոնք հաստատեցին ար– յունալի վարչակարգ, ոչնչացվեց մոտ 4,5 մլն սովետական քաղաքացի, ավելի քան 2 մլն քշվեց տաժանակրության։ Ու–ի օկուպացված տարածքում ծավալվեց զանգ– վածային պարտիզանական շարժում, գոր– ծում էր կուսակցական ընդհատակը։ Պար– տիզանական շարժման ուկր․ շտաբը կոոր– դինացնում էր պարտիզանական 7 խոշոր միավորումներ (Ս․ Ա․ Կովպակի, Վ․ Ֆ․ Ֆեոդորովի, Ս․ Վ․ Ռուդնեի, Ա․ Ն․ Սաբու– րովի և ուրիշների) և 155 ջոկատների գոր– ծողությունները։ Ու–ի կոմկուսի Կենտ– կոմի գլխավորությամբ գործում էր ընդ– հատակյա Կենտկոմը, ավելի քան 250 ընդհատակյա մարզկոմ, քաղկոմ, շըրշ– կոմ, մի քանի հազար կուսակցական, ինչ– պես նաև կոմերիտական կազմակերպու– թյուններ (այդ թվում՝ Կրասնոդոնի «Երի– տասարդ գվարդիան», Օդեսայի մարզի «Պարտիզանական կայծը», Լվովի մարզի «ժողովրդական գվարդիան», Կիրովոգրա– դի մարզի «Սպարտակը» են)։ 1943– 1944-ին սովետական զորքերի հաջող հար– ձակման շնորհիվ Ու․ ազատագրվեց ֆա– շիստ․ զավթիչներից։ Թշնամու ջախջախ– ման գործում արժանի ներդրում կատարեց Ու–ի ժողովուրդը։ Շուրջ 2,5 մլն ուկր․ զին– վոր պարգևատրվեց շքանշաններով ու մեդալներով, ավելի քան 2 հզ․ արժանա– ցավ Սովետական Միության հերոսի կոչ– ման (այդ թվում՝ Սովետական Միության եռակի հերոս Ի․ Ն․ Կոժեդուբը)։ Հերոս քաղաքի կոչման արժանացան Կիևը, Օդե– սան, Սևաստոպոլը, Կերչը։ 1945-ի հունիսի 29-ին Ուկր․ ՍՍՀ–ին Անդրկարպատյան Ու–ի միավորումով (ազատագրվել էր 1944-ի հոկտեմբերին) ավարտվեց ուկր․ ժողովրդի վերամիավոր– ման պատմ․ ընթացքը։ Գերմ․ զավթիչները մեծ վնաս հասցրին Ու–ին։ Նյութական ուղղակի կորուստը կազմեց 285 մլրդ ռ․ (նախապատերազմյան գներով)։ Տնտեսության վերականգնումն ավարտվեց 1950-ին։ Աճեց Ու–ի միջազգա– յին հեղինակությունը։ Ուկր․ ՍՍՀ ՄԱԿ–ի հիմնադիր անդամներից է, ավելի քան 70 միջազգային կազմակերպությունների և նրանց մարմինների անդամ։ 1954-ին, ի նշանավորումն Ու․ Ռուսաստանին վերա– միավորվելու 300-ամյակի, Ղրիմի մարզը
ՌՍՖՍՀ–ից պնցավ Ուկր․ ՍՍՀ–ին։ Ետպա– տերազմյան տարիներին Ու․, սովետական հանրապետությունների եղբայրական ըն– տանիքում, մեծ հաջողությունների է հա– սել տնտեսության և մշակույթի զարգաց– ման բնագավառում, արժանի ներդրում կատարել ՍՍՀՄ–ում զարգացած սոցիա– լիստ․ հասարակարգի կառուցման գոր– ծում։ 1970-ին Ուկր․ ՍՍՀ–ում թողարկվել է 2 անգամ ավելի արդ․ արտադրանք, քան ամբողջ երկրում 1940-ին։ 1966–70-ին էլեկտրաէներգիայի արտադրությունն ավելացել է 45%–ով, թուջինը՝ 27%–ով, պողպատինը՝ 26%–ով։ Մեծ հաջողություն– ների է հասել գյուղատնտեսությունը։ 1975-ին Ու–ի աշխատավորները հաջողու– թյամբ ավարտեցին 9-րդ հնգամյակը։ 5 տարվա ընթացքում ամբողջ արդ․ արտա– դրանքը աճեց 41%-ով, գյուղատնտ․ ար– տադրանքի տարեկան միջին ծավալը՝ 15,5%-ով։ 1980-ին ավարտվեց 10-րդ հըն– գամյակը, որի ընթացքում Ու–ի ժող․ տըն– տեսությունը զարգանում էր ՍՄԿԿ XXV համագումարի որոշումներին համապա– տասխան։ Ձեռք են բերվել բարձր արդ– յունքներ, ինչպես նաև հաջողությամբ կա– տարվել հնգամյակի սոցիալ–տնտ․ զար– գացման պետ․ պլանը։ 1981-ին ընդունվեց օրենք Ու–ի տնտ․ և սոցիալ․ զարգացման 1981–85-ի պետ․ պլանների մասին։ Հան– րապետությունը հաջողությամբ է իրակա– նացրել 11-րդ հնգամյակի առաջադրանք– ները։ Զարգացած սոցիալիստ, հասարա– կարգի կատարելագործման պայմաննե– րում Ու–ի աշխատավորները, սովետական մյուս ժողովուրդների հետ, պայքարում են կոմունիզմի նյութատեխ․ բազայի ըս– տեղծման համար։ Ու․ պարգևատրվել է Լենինի երկու (1954, 1958), Հոկտեմբեր– յան հեղափոխության (1967), ժողովուրդ– ների բարեկամության (1972) շքանշան– ներով։ VI․ Ուկրաինայի կոմունիստական կու– սակցությունը Ուկր․ կոմունիստական կուսակցությու– նը ՍՄԿԿ բաղկացուցիչ մասն է։ Առաջին բանվ․ մարքսիստական խմբակները Ու–ում ստեղծվել են XIX դ․ 80-ական թթ․ վերջե– րին և 90-ական թթ․ սկզբին, Կիևում, Իաւր– կովում, Եկատերինոսլավում (Դնեպրո– պետրովսկ), Օդեսայում և Ու–ի արդ․ այլ քաղաքներում։ 90-ական թթ․ ակտիվ գոր– ծունեություն են ծավալել ի․ Վ․ Բաբուշ– ՝ կինը, Պ․ Կ․ Զապորոժեցը, Ի․ Ք․ Լալայան– ցը, Ցոլ․ Դ․ Մելնիկովը և ուրիշներ։ 1897-ին Պետերբուրգի «Բանվոր դասակարգի ազա– տագրության պայքարի միության» ազդե– ցությամբ Կիևում և Եկատերինոսլավում ստեղծվեցին «Պայքարի միություններ», որոնք և դարձան ՌՍԴԲԿ I համագումա– րի հրավիրման նախաձեռնողներից։ Լենինյան «Իսկրա»-ի ստեղծումից հետո, նրա գործակալների օգնությամբ, Ու–ում ծնունդ առան իսկրայական կազմակեր– պություններ, որոնց գործունեության շնորհիվ ՌՍԴԲԿ II ՝համագումարի նա– խօրյակին Ու–ում գործող ս–դ․ առաջատար կոմիտեները կանգնած էին լենինյան դիր– քերում։ ՌՍԴԲԿ II համագումարից հետո Ու–ի ս–դ․ կազմակերպություններում պայ– քար ծավալվեց բոլշևիկների և մենշևիկնե– րի միջև։ 1904-ին Լենինի նախաձեռնու– թյամբ Օդեսայում ստեղծված ՌՍԴԲԿ ԿԿ Հվ․ բյուրոն մեծ աշխատանք տարավ
ՌՍԴԲԿ III համագումարի հրավիրման ուղղությամբ։ 1905–07-ի հեղափոխու– թյան տարիներին Ու–ի բոլշևիկները ղե– կավարվելով ՌՍԴԲԿ III համագումարի որոշումներով, գլխավորեցին աշխատա– վորության պայքարը ընդդեմ ցարիզմի։ Ու–ի մի շարք քաղաքներում ստեղծվեցին բանվ․ դեպուտատների սովետներ։ 1905-ի
