րուլսկին (1887–1950), Ա․ Շտոգարենկոն (ծն․ 1902), Գ․ ժուկովսկին (1913–76) U ուրիշներ։ 1939-ին Արմ․ Ուկրաինան Սո– վետական Ուկրաինայի հետ միավորումից հետո ուկր․ սովետական կոմպոզիտոր– ների շարքերը համալրեցին Ս․ Լյուդկևի– չը (1879–1980), Վ․ Բարվինսկին, Ե․ Կո– զակը (ծն․ 1907), Ն․ Կոլեսսան (ծն․ 1903), Ա․ Կոս–Անաաոլսկին (1909–83), Ռ․ Սի– մովիչը (ծն․ 1901), Ա․ Սոլաիսը (1890– 1975) և ուրիշներ։ 1941–45-ի Հայրենա– կան մեծ պատերազմի տարիներին երա– ժըշտ․ ստեղծագործության մեջ կենտր․ տեղ գրավեց հայրենիքի պաշտպանու– թյան, սովետական ժողովրդի անմահ սխրանքի թեման։ 1950–60 ական թթ․ երաժշտաբեմական և սիմֆ․ ժանրերում ստեղծագործում էին կոմպոզիտորներ Դ․ Մայբորոդան, Կ․ Դանկևիչը, Ցու․ Մեյ– տուսը, Բ․ Լյատոշինսկին, Ա․ Ռյարովը (1899–1955), 0․ Սանդլերը (1910–81), Վ․ Կիրեյկոն (ծն․ 1926), Վ․ Գոմոլյական (1914–80), Կ․ Դոմինչենը (ծն․ 1907), Բ․ 6արու]ինսկին (ծն․ 1922), Ա․ Մվեչնի– կովը (1908–62), Ա․ Ֆիլիպենկոն (1912– 1983), Գ․ Ժուկովսկին, Վ․ Գուբարենկոն (ծն․ 1934), Ա․ Շտոգարենկոն, Ա․ Կոս– Անատոլսկին։ Մասսայական և քնարա– կան երգեր, թատրոնի և կինոյի երա– ժըշտություն են գրելՊ․ Մայբորոդան (ծն․ 1918), Ի․ Շամոն (1925–83), Ա․ Բիլաշը (ծն․ 1931) և ուրիշներ։ 1960–80-ական թթ․ կոմպոզիտորներից են Լ․ Գրաբովսկին (ծն․ 1935), Մ․ Սկորիկը (ծն․ 1938), Ե․ Ստանկովիչը (ծն․ 1942), Ի․ Պոկլադը (ծն․ 1941), Ի․ Կարաբիցը (ծն․ 1945), Լ․ Դիչկոն (ծն․ 1939)։ Կատարողներից են․ դիրիժորներ4 ՍՍՀՄ ժող․ արտիստներ Ա․ ԱվդիԱսկին, Լ․ Վենեդիկտովը, Ա․ Մին– կովսկին, Ն․ Ռախլինը, Կ․ Սիմեոնովը, Ս․ Տուրչակը, ՈԻՄՄՀ ժող․ արտիստներ Գ․ Վերյովկան, Վ․ Դնեդաշը, Ի․ Իվաշ– 1ենԱոն, Մ․ Կրելկոն, Ն․ Կոլեսսան, Պ․ Մու– րավսկին, Ա․ Սորոկան, Վ․ Տոլբան, 6ա․ Օոլովը, Ն․ Պոկրովսկին, Բ․ Չիստ– յակովը, Ա․ Կուշնիրենկոն, երգիչներ4 ՍՍՀՄ ժող․ արտիստներ Պ․ Բիլիննիկը, Ն․ Վորվուլյովը, Զ․ Գայդայը, Բ․ Դմիր– յան, Դ․ Դնատյուկը, Մ․ Գրիշկոն, Պ․ Կար– մալյուկը, Ն․ Կոնդրատյուկը, Ա․ Կոչեր– կան, Մ․ Լիտվինենկո–վոլգեմուտը, Ե․ Մի– րոշնիչենկոն, Ն․Մանոյլոն, Ա․ Մոկրենկոն, Ի․ Պատորժինսկին, Դ․Պետրինենկոն, Լ․ Ռուդենկոն, Ռ․ Սերգիենկոն, Ա․ Սոլովյա– նենկոն, Ն․ Սուրժինան, Ն․ Տկաչենկոն, Վ․ Տրետյակը, Ն․ Տուֆտինան և ուրիշներ։ Հանրապետությունում գործում են՝ օպե– րայի և բալետի 6 թատրոն (Կիևում 1867, Օդեսայում՝ 1810, իյարկովում՝ 1880, Լվովում՝ 1939, Դոնեցկում՝ 1941,Դնեպրո– պետրովսկում՝ 1974), օպերետի 3 թատ– րոն (Խարկովում՝ 1929, Կիևում՝ 1934, Օդեսայում՝ 1946, 1947–54-ին՝ Լվովում), բոլոր մարզային կենտրոններում ֆիլհար– մոնիաներ՝ սիմֆ․ նվագախմբերով, ՈԻՍՍՀ բանդուրիստների կապելլան (1918), «Դումկա» (1920) և «Տրեմբիտա» (1939) ա կապելլա երգչախմբերը, Գ․ Վերյով– կայի անվ․ ուկր․ ժող․ երգչախումբը (1943), Անդրկարպատյան ժող․ երգչա– խումբը (1946), Չերկասիի ժող․ երգչա– խումբը (1957), Կիևի Բ․ Լյատոշինս– կու անվ․ կամերային երգչախումբը (1964),
ՈԻՍՍՀ պարի Պ․ Պ․ Վիրսկու անվ․ ան– սամբլը (1937), ՈԻՍՍՀ պետ․ սիմֆ․ նվա– գախումբը (1937), Ուկր․ հեռուստատե– սության և ռադիոյի սիմֆ․ նվագախումբը (1929), Կիևի կամերային նվագախումբը (1964), Կիևի ուկր․ ժող․ գործիքների նվա– գախումբը (1970), կոնսերվատորիաներ (Կիևում, Օդեսայում, Լվովում), Խարկո– վի արվեստի ինստ–ը, Դոնեցկի երաժըշ– տամանկավարժ․ ինստ–ը։ 1932-ին ստեղծ– վել է Ուկրաինայի կոմպոզիտորների միու– թյունը։ 1923-ից հրատարակվում է «Մու– զիկա» ամսագիրը, 1966-ից գործում է «Մուզիչնա Ուկրաինա» («Музична УкраТ- на») հրատարակչությունը։ Ուկր․–հայկ․ երաժշտ․ կապերը փոխա– դարձաբար հարստացրել են ուկր․ և հայկ․ երաժշտությունը։ 1873-ին ուկր․ թատեր․ գործիչ Մ․ Կրոպիվնիցկին բազմաձայն երգչախմբի համար ներդաշնակել է հայկ․ պատարագը, կոմպոզիտոր Գ․ Կոզաչեն– կոն ձայնի և նվագակցության համար մշակել է հայկ․ ժող․ երգեր։ Ա․ Սպեն– դիարյանը ձայնի և նվագակցության, երգ– չախմբի համար մշակել է ուկր․ մեղեդի– ներ, ուկր․ ժող․ մեղեդիների հիման վրա ստեղծել «Ուկրաինական սյուիտ»։ Ուկր․ սովետական կոմպոզիտոր Ա․ Շտոգա– րենկոն, օգտագործելով հայկ․ ժող․ եր– գերի («Հոյ Նազան իմ» և «Շողեր շան») մեղեդիները, ստեղծել է «Հայկական էս– քիզներ» լարային կվարտետ (1958)։ Ուկր․ թատրոններում բեմադրվել են հայ կոմ– պոզիտորների, Հայաստանում՝ Ուկրաի– նայի կոմպոզիտորների ստեղծագործու– թյուններ։ Հայ կոմպոզիտորները ստեղ– ծել են Ուկրաինային նվիրված վոկալ եր– կեր (Ա․ Տեր–Ղևոնդյանի «Իմ Ուկրաինա», Վ․ Տիգրանյանի «Բարեկամության երգ»), երգեր (Ա․ Աճեմյանը և Ս․ Զրբաշյանը)։ Ուկր․ կոմպոզիտորները ստեղծել են եր– գեր հայ բանաստեղծների խոսքերով (Գ․ Վերյովկան՝ Հ․ Թումանյանի խոսքե– րով), հայ կոմպոզիտորները՝ ուկր․ բա– նաստեղծների (Ա․ Տերտերյանը Տ․ Դ․ Շևչենկոյի խոսքերով)։ Վ․ Մուրզա XVII․ Պարը։ Բալետը Ուկր․ բալետի ակունքները ժող․ պա– րարվեստը և XVII դ․ դպրոցական թատրո– նի երաժշտապարային ինտերմեդիաներն են։ ժող․ պարերը սերտ կապված են երգին և ըստ բովանդակության, ժանրա– յին ու կոմպոզիցիոն առանձնահատկու– թյունների, պարաձևերի, մեղեդային և ռիթմիկ հիմքի, ունեն բազմաթիվ, տվյալ տեղավայրին բնորոշ տարբերակներ։ XVIII դ․ Ուկրաինայում բեմադրվել են պրոֆե– սիոնալ բալետային ներկայացումներ։ Ուկր․ ժող․ պարերը բեմում առաջին անգամ ցուցադրվել են 1819-ին, Պոլտավայում, Ի․ Կոտլյարևսկու «Նատալկա Պոլտավկա» ներկայացման մեջ։ Ուկր․ բեմ․ պարը հե– տագա զարգացում է գտել Մ․ Կրոպիվնից– կու (բալետմայստեր Ֆ․ Նիժինսկի) և Մ․ Ստարիցկու երաժշտադրամատիկական և օպերային բեմադրություններում, ինչպես և Ն․ Սադովսկու ղեկավարած ուկր․ առա– ջին մշտական թատրոնում, ուր պարու– սույց էր Վ․ Վերխովինեցը [«Ուկրաինական ժող․ պարի տեսություն» ուկր․ պարարվես– տի առաջին ձեռնարկի (1919) հեղինակը]։ Հոկտեմբերյան մեծ հեղափոխությունից հետո լայն հնարավորություններ են ըս– տեղծվել ազգ․ բալետի զարգացման հա– մար։ 1919-ին ազգայնացվել են օպերա– յին թատրոնները։ 1919-ին Կիևում ստեղծ– վել է «Երաժշտական դրամա» ուկր․ առա– ջին սովետական օպերային թատրոնը, որի բալետի խումբը ղեկավարել է ոուս բալետմայստեր և մանկավարժ Մ․ Մորդ– կինը։ 1925-ին բացվել է Ուկր․ պետ․ օպե– րան, որի բալետի խումբը իր գործունեու– թյունն սկսել է Չայկովսկու «Կարապի լիճը» բալետի ներկայացումով (բալետ– մայստեր Ռ․ Բալանոտտի)։ 1926-ին ըս– տեղծվել են օպերայի և բալետի ազգ․ թատ– րոններ Կիևում (բալետմայստերներ Լ․ ժուկով, Մ․ Ռեյզեն) և Օդեսայում (բալետմայստեր Բալանոտտի)։ 1927-ին, Ւսսրկովում (բալետմայստեր Մ․ Մոիսեև), 1928-ին, Կիևում (բալետմայստերներ Դիսկովսկի, Ռ․ Զախարով) և Օդեսայում (բալետմայստերներ Պ․ Վիրսկի և Մ․ Բո– լոտով) բեմադրվել է Ռ․ Գլիերի «Կարմիր կակաչ» բալետը։ Այդ ներկայացումները նպատակադրել են ուկր․ կոմպոզիտոր– ներին ստեղծելու հերոսառոմանտիկա– կան թեմայով բալետներ՝ Վ․ Ֆեմելիդիի «Կարմանյոլա» (1930, Օդեսա, բալետ– մայստեր Մ․ Մոիսեև), Բ․ Ցանովսկու «Ֆերենջի» (1932, Կիև, բալետմայստեր Վ․ Լիտվինենկո)։ Հայրենական մեծ պա– տերազմի տարիներին, Կիևի և քսարկո– վի թատրոնների թատերախմբերը միա– վորվել են և գործել Իրկուտսկում (գլխ․ բալետմայստեր Ս․ Սերգեև), Օդեսայինը և Դնեպրոպետրովսկինը՝ Կրասնոյարս– կում (գլխ․ բալետմայստեր Վ․ Վռոնս– կի)։ Ետպատերազմյան տարիներին ըս– տեղծվել են Ցու․ Ռուսինովի «Օլեսյա» (1947, Օդեսա, բալետմայստեր Վ․ Վռոնս– կի), Վ․ Նախաբինի «Դանկո» (1948, Իոսր– կով, բալետմայստեր Վ․ Լիտվինենկո), Ա․ Սվեչնիկովի «Մարուսյա Բոգուսլավ– կա» (1951, Կիե, բալետմայստեր Ս․ Սեր– գեև), Ա․ Կոս–Անատոլսկու «Դովբուշի թաշկինակը» (1951, Լվով, բալետմայստեր Ն․ Տրեգուբով) հերոսառոմանտիկական բալետները։ Ուկր․ բալետի վարպետները ձգտել են այն հարստացնել նոր ժանրե– րով, թեմատիկայով։ Ստեղծվել են Մ․ Սկո– րուլսկու «Անտառային երգ» բալետ ֆեե– րիան (1946, Կիև, բալետմայստեր Ս․ Սեր– գեև), Գ․ ժուկովսկու «Ռոստիսլավա» (1955, բալետմայստեր Վռոնսկի) ֆան– տաստիկ, «Աղջիկն ու Մահը» (1978, բա– լետմայստեր Գ․ Մայորով, երկուսն էլ՝ Կիև), Վ․ Կիրեյկոյի «Մոռացված նախնի– ների ստվերները» (1963, Կիև, բալետ– մայստեր Ն․ Մկոբուլսկայա), Վ․ Գուբա– րենկոյի «Քարե տիրակալը» (1969, Կիև, բալետմայստեր Ա․ Շիկերո) ռոմանտիկա– կան, Ցու․ Զնատկովի «Մվեչկինի հարսա– նիքը» (1974, Օդեսա, բալետմայստեր Ի․ Չեռնիշով), Ե․ Ստանկովիչի «Օլգա» (1982, Կիև, բալետմայստեր Ա․ Շիկերո) պատմական բալետները։ ժամանակակից թեմատիկան արտացոլվել է Վ․ Դոմոլ– յակայի «Սև ոսկի» (1960, Կիե, բալետ– մայստեր Պ․ Վիրսկի), Բ․ Ցարովինսկու «Պոեմ Մարինայի մասին» (1968, Կիև, բալետմայստեր Վ․ Վռոնսկի), Ա․ Շւոոգա– րենկոյի «Բալլադ մոր մասին» (1975,
