գային իրադրության բարենպաստ պայ– մաններում Ռուսաստանը վերականգնեց իր իրավունքները Սև ծովում, իսկ 1877– 1878-ի ռուս–թուրք․ պատերազմում Ռու– սաստանի հաղթանակի շնորհիվ Փ․ հ․ պ․ փոխարինվեց նորով, որն ընդունվեց Բեռ– էինի կոնգրես /878-ում։
ՓԱՐԻԶԻ ՀԱՇՏՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԵՐ 1947, ստորագրվել են փետր․ 10-ին, Փա– րիզում՝ երկրորդ հւաէւսշիսսրհւսյին պա– տերազմ 1939– –45–ում հաղթած պետու– թյունների և Գերմանիայի եվրոպ․ նախ– կին դաշնակիցների (Իտալիա, Րուլղա– րիա, Ռումինիա, Հունգարիա և Ֆինլան– դիա) միջև։ Պայմանագրերի նախագծերը, Պոտսդամի կոնֆերանս 1945-ի որոշում– ների համաձայն, նախապատրաստվել էին ՍՍՀՍ–ի, ԱՍՆ–ի, Մեծ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի արտգործմինիստրների խոր– հըրդի նստաշրջանի (1945-ի սեպտ․– հոկտեմբեր և 1946-ի ապրիլ–հուլիս), ՍՍՀՍ–ի, ԱՍՆ–ի և Մեծ Բրիտանիայի արտ– գործմինիստրներհ Մոսկովյան խորհըր– դակցության (1945-ի դեկտ․), արտգործ– մինիստրների տեղակալների Լոնդոնյան խորհրդակցության (1946-ի փետր․–ապ– րիլ) կողմից և քննարկվել Փարիզի խա– ղաղության կոնֆերանս /946-ում։ Ուժի մեջ են մտել 1947-ի սեպտ․ 15-ին։ Իտալիայի հետ հաշտ ու– P J ա ն պայմանագրով որոշ– վում էր իտալա–հարավսլավ․ սահմանի փոփոխումը հօգուտ Հարավսլավիայի, որին անցնում էին Իստրիա թ–կղ․ և 6ու– 1իական Կրայնայի մի մասը, Ֆիումե (Ռիեկա) քաղաքը, Պելագոզա կղզին՝ հարակից կղզիներով և Զարա կոմունան հարակից կղզիներով։ Տրիեստը դառնում էր ազատ տարածք։ 1954-ի իտալա–հա– րավսլավ․ համաձայնագրով Տրիեստն ու 290 hq․ բնակչությամբ գոտին անցան Իտալիայի, իսկ 70 հզ․ բնակչությամբ գոտին՝ Հարալ|սլավիայի կառավարման տակ։ Դոդեկանեզյան կղզիները անցան Հունաստանին։ Իտալա–ֆրանս․ սահմա– նը փոփոխություն կրեց հօգուտ Ֆրան– սիայի, որին անցան Փոքր Սեն Բեռնար լեռնանցքը, Սոն Սենի․ Սոն Տաբոր Շա– բերւոոն սարահարթերն ու այլ ոչ մեծ տարածքներ։ Իտալիան հրաժարվում էր իր աֆրիկ․ գաղութներից (Իտալ․ Սոմալի, էրիթրեա և Լիբիա), ճանաչում էր Ալբա– նիայի և Եթովպիայի անկախությունն ու սուվերենությունը։ Պայմանագիրը Իտա– լիային պարտավորեցնում էր դեմոկրատ, ազատություններ ապահովել բոլոր քա– ղաքացիների համար, թույլ չտալ ֆաշիստ, կազմակերպությունների վերածնում, դա– տի տալ պատերազմ, հանցագործներին, բանակը կրճատել մինչև 250 հզ․, ռազմա– ծովային ուժերը՝ մինչև 25 հզ․, ռազմա– օդային ուժերր՝ մինչև 25 հզ․ մարդ, չար– տադրել և չփորձարկել ատոմային զենք, վճարել ռազմատուգանք՝ ՍՍՀՄ–ին՝ 100, Հունաստանին՝ 105, Հարավսլավիային՝ 125, Ալբանիային՝ 5, Եթովպիային՝ 25 մլն դոլլար։ Սակայն 1949-ին ՆԱՏՕ–ի մեջ մտնելուց հետո Իտալիան խախտեց պայ– մանագրի շատ կետերը, նրա բանակի թվաքանակը գերազանցեց թույլատրված սահմանները, երկրում ստեղծվեցին ամեր․ հրթիռային բազաներ, շատ պատերազմ․ հանցագործներ մնացին անպատիժ։ Իտալ․ կառավարությունը չկատարեց նաև Սովետական Ս իությանը ռազմատուգանք վճարելու կետ տրը։ Ֆինլանդիայի հետ հաշ– տության սայմանագիրը որո– շում էր Ֆինլանդիայի սահմանները 1941-ի հունվ․ 1-ի դրությամբ, հաստատում Ֆին– լանդիայի կողմից Պետսամոյի (Պեչենգա) վերադարձումը Սովետական Միությանը, Ֆինլանդիայի կողմից Սովետական Միու– թյանն էր տրամադրվում տարածք (ռազ– մածովային բազա ստեղծելու նպատակով) Պորկկաւա–Ոնդդի շրջանում 50 տարի ժամ– կետով (1955-ին Սովետական Միությու– նը վաղաժամկետ հրաժարվեց վարձա– կալության այդ իրավունքից), նախատե– սում Ալանդակ սն կղզիների ապառազմա– կանացում, ֆի՚յլ․ բանակը սահմանափա– կում էր 34․400, ռազմածովային նավա– տորմը՝ 4500 մփրդով, ռազմաօդային ուժե– րը՝ 60 ինքնաթիռով՝ 3000 անձնակազմով։ Ֆինլանդիան պարտավորվում էր հատու– ցել ՍՍՀՄ–ին պատճառած վնասը (300 մլն դոլլար) և վերադարձնել սովետական երկ– րիզ դուրս տս րած արժեքները։ P ու լ ղ ա ր ի ա յ ի, Ռումինիա– յիև Հունգարիայի հետ հաշ– տության պայմանագրերը որոշում էին Բուլղարիայի սահմանները 1941-ի հունվ․ 1-ի, Հունգարիայի սահ– մանները՝ Ավստրիայի, Ռումինիա յի և Հարավսլավիս]յի հետ 1938-ի հունվ․ 1-ի դրությամբ․ Հունգար իա յի և Չեխոսլո– վակիայի միջև սահմանը փոքր–ինչ փո– փոխվում էր (Բրատիսլավայի շրջանում) հօգուտ Չեխոսլովակիայի, Ռումինիա յի սահմանները վերականգնվում էին 1941-ի հունվ․ 1-ի դրությամբ, բացառությամբ ռումինա–հունգ․ սահմանի, որը վերա– կանգնվում էր 1938-ի հունվ․ 1-ի դրու– թյամբ (Տրանսիլվանիան վերադարձվում էր Ռումինիային), իսկ սովեաա–ռումին․ սահմանը որոշվում էր 1940-ի հունիսի 26–ի սովետա–ռումին, համաձայնագրով։ Պայմանագրերի քաղ․ որոշումները այդ երկրների քայղաքացիներին երաշխավո– րում էին դեմոկրատ, ազատություններ, ֆաշիստ, կազմակերպությունների արգե– լում ևն։Ռազմ[ որոշումները կարգավորում էին այդ պետությունների զինված ուժերի կազմի վերաբերյալ հարցերը։ Պայմանա– գրերը սահմանում էին այդ երկրներից գանձվելիք ռազմատուգանքի չափերը։ Փ․ հ․ պ․, որոնք նախապատրաստվել էին Սովետական Միության ակտիվ մաս– նակցությամբ, ապահովեցին պարտված երկրների անկախությունը և պայմաններ ստեղծեցին էրանց ազատ, դեմոկրատ, զարգացման համար։
ՓԱՐԻԶՅԱՆ ԿԱՆԱՉ, պղնձի քացախա– թթվային և ււրսենային թթվի կրկնակի աղը, Cu(CH3COO)2• 3Cu(As02)2, միջա– տասպան։ Նւււրբ, բաց կանաչ գույնի, չքարացող, անհոտ փոշի Է։ Աղիքային ներգործության առաջին միջատասպան– ներից Է, որը լայնորեն կիրառվում է շատ կրծող միջատների դեմ պայքարելու հա– մար։
ՓԱՐԻՍԵՑԻՆ ԷՐ (հուն․ (pocpiaacoi, եբր․ պերուշիմ – բաժանվածներ, զատյալներ), կրոնաքաղ․ հոսանք հին Հուդայում մ․ թ․ ա․ II–մ․ թ․ II դդ․։ Ձևավորվել է սա– դուկեցիների դեմ պայքարում, արտա– հայտելով հասարակության միջին, հատ– կապես արհեստավորա–առևտր․ խավերի շահերը։ Հավատի միակ աղբյուրը հա– մարելով Հին կտակարանը (Հնգամատ– յանը), քարոզել են հոգու անմահության, աշխարհի կործանման և փրկչի գալըստ– յան մասին ուսմունք, պայքարել են տա– ճարային եկամուտները յուրացնող հոգե– վորական վերնախավի դեմ, ջանացել են զոհաբերությունները փոխարինել աղոթք– ներով, մերժել օտարամուտ ազդեցություն– ները հրեաների կյանքում։ Սնապարծու– թյամբ, ցուցադրական և կեղծ բարեպաշ– տություններով Փ․ սքողել են իրենց զեխ ցանկությունները, հակաժող․ վարքն ու բարքը։ Փ–ի վարդապետությունը հետա– գա զարգացում է ստացել Թալմուդում։ Փոխաբեր, առումով «Փ․» նշանակում է «կեղծավոր», «կեղծ բարեպաշտ»։
ՓԱՐՄԱՆԴ, Ֆարդան, Ֆախրան, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Գենջի գավառի ճապաղջուր գավառակում, ՃԼաղաղջուր (Չևյիկ) ավա– նից հս․, Գինեկ գետի աջ ափին։ XX դ․ սկզբին ուներ 60 տուն հայ բն․։ Զբաղվում էին երկրագործությամբ և անասնապահու– թյամբ։ Բնակիչների մեծ մասը զոհվել է 1915-ին, Մեծ եղեռնի ժամանակ։
ՓԱՐԻԱՆԴ, գյուղ Արևմտյան Հայաստա– նում, Բիթլիսի վիլայեթի համանուն գա– վառում, Բիթլիս քաղաքից հվ․։ 10 հայկ․ գյուղերից (Ամպ, Խմելջուր, Մարգորգ Վե– րին և Ներքին, Հորմեզ, Կորվո, Վարա– կող, իյլսրզիթ, Խարդ և Փ․) բաղկացած նույնանուն գավառակի կենտրոնը։ XIX դ․ վերջին և XX դ․ սկզբին ուներ 331(51 տուն) հայ բնակիչ։ Զբաղվում էին հացահատիկի մշակությամբ, այգեգործությամբ, ար– հեստներով, մասամբ՝ առևտրով։ Գյուղում կար եկեղեցի։ Փ–ից հվ․ գտնվում էր Ս․ Ան– տոնյաց եկեղեցին, հս–ում4 Ս․ Հակոբ ավերակ վանքը։ Գյուղից 1,5 կմ հեռու, Բիթլիս գետի մոտ, ընդարձակ դաշտում պահպանված էին բերդի ավերակները։ Բնակիչները բռնությամբ տեղահանվել են 1915-ին, Մեծ եղեռնի ժամանակ։ Մեծ մա– սը զոհվել է գաղթի ճանապարհին։ ՓԱՐԻ»ՈՒ, Բ ա ր խ ու, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Գենջի գավառի համանուն գավառակում [հայկ․ աղբյուրներում հիշատակվում է Մանաշ– քութ (Մայաշքութ) գավառակի գյուղերի թվում]։ ուշ միջնադարում եղել է Մշո Ս․ Հովհաննեսի (Եղրդուտի) վանքի խո– շոր գյուղերից։ Թուրք, ասպատակություն– ների հետևանքով XIX դ․ վերջին –XX դ․ սկզբին գյուղում մնացել էր 10 –12 հայ ընտանիք։ Զբաղվում էին երկրագործու– թյամբ և անասնապահությամբ։ Բնակիչ– ների մեծ մասը զոհվել է 1915-ին, Մեծ եղեռնի ժամանակ։
ՓԱՐԿԱ, Փ ա ռ կ ա, Փարգա, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վի– լայեթի Սասուն գավառի Ւփանք գավառա– կում, Տալվորիկ գետի հովտում։ Մշո Ս․ Հովհաննեսի (Եղրդուտի) վանքի 1598-ի կոնդակում հիշատակվում է «Մեծ Փառկայ» անվանաձևով։ 1880-ական թթ․ սկզբին Փ․ եղել է Դիարբեքիրի վիլայեթի Սղերդի գավառի խիանք գյուղախմբի
