Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 13.djvu/560

տարիներին Երևանում դրվել են Ս․ Մեր– կուրովի՝ Ստ․ Շահումյանի (1931), Վ․ Ի․ Լենինի (1940) հուշարձանները՝ ավար– տուն տեսքի բերելով քաղաքի երկու կենտր․ հրապարակները։ Գրաֆիկայի ժանրում զարգացել է ազատ գծանկարը՝ բնապատկերներ, կենցաղապատկերային շարքեր (Մ․ Աբեղյան, Ա․ Ղարիբյան, Գ․ Բրուտյան և ուրիշներ)։ Ե․ Քոչար․ «Դոն Քիշոտ» (1951, ՀՊՊ, Երե– վան) Հայրենական մեծ պատերազմի տարի– ներին հատուկ նշանակություն է տրվել գրաֆիկայի ագիտացիոն, ազդեցիկ տե– սակներին4 պլակատին և ծաղրանկարին (Ս․ Արուտչյան, Ա․ Չիլինգարյան և ուր․)։ Ստեղծվել են պատերազմական անցքերին նվիրված գործեր, ճակատի և թիկունքի հերոսների դիմապատկերներ (Դ․ Նալ– բանդյանի «Գնդապետ Ս․ Զաքյանի վեր– ջին հրամանը» ևն)։ Պատերազմի տարի– ներին (1941–45) կազմակերպվել է 12 խոշոր ցուցահանդես։ Այդ շրջանում աս– պարեզ եկան նկարիչներ Հ․ Զարդարյա– նը, է․ Իսաբեկյանը, քանդակագործներ Ն․ Նիկողոսյանը, Ղ․ Չուբարյանը և ուր․։ Այդ տարիների ստեղծագործությունը հակված է եղել մեծ ընդգրկման իրադար– Կ․ Մ ի ն ա ս J ա ն․ Ա․ Տիգրանյանի «Դավիթ Բեկ» օպերայի բեմադրության (1952, Սպեն– դիարյանի անվ․ օպերայի և բալետի թատրոն) ձևավորման էսքիզ (1953, Ե․ Չարենցի անվ․ գրականության և արվեստի թանգարան, Երե– վան) ձությունների պատկերմանը, կտավները հաճախ ստեղծվել են «բրիգադային մե– թոդով», մի բան, որը հետագայում բացա– սական դեր է խաղացել՝ ստեղծագործու– Դ․ Ահարոն– յան․ Բանվոր Նալչաշյանի դի– մաքանդակը (1950, բրոնզ, ՀՊՊ, Երեան) Ն․ Ն ի կ ո ղ ո ս– J ա ն․ ՀՍՍ^տ ժող․ նկարիչ է․ Իսաբեկ– յանի դիմաքանդա– կը (1953, մար– մար, ^ՊՊ, Երե– վան) Շ․ Հովհան– նիսյան․ Ե․ Չարենցի «Իոքբա– պետ Շավարշը» պոեմի նկարա– զարդում (1956) Պ․ Կոնտուրաջյան․ «Արաբկիր» (ՀՊՊ, Երեան) թյունը զրկելով թեմայի անհատական մեկնությունից։ Որոշ նկարիչների համար ռազմ, սխրանքի թեմատիկան մնաց որ– պես գլխավոր (Ս․ Սաֆարյան և ուրիշներ)։ Հետպատերազմյան տարիները արվես– տին վերադարձրին տեսակների բազմա– զանությունն ու ստեղծագործողների ան– հատական դրսևորումները։ Մ․ Սարյա– նի ստեղծագործության մեջ նոր ուժով, կարծես նշանավորելով վերադարձը խա– ղաղ կյանքին, հառնում են բնության ընդ– հանրացված պատկերներ, աշխատանքի դրվագներ, լիառատ նատյուրմորտներ։ Հ․ Կ ա ր ա լ J ա ն․ «Դեպի քաղաք» (1958, ՝՝ՀՊՊ, Երեան) 1950-ական թթ․ ստեղծված էպիկական բնապատկերների շարքը («Քարինջ գյու– ղի կոլտնտեսությունը Թումանյանի լեռ– ներում>, «Արարատը՝ Դվինից» են) 1961-ին արժանացել է լենինյան մրցանակի՝ վար– պետին հաստատելով որպես ազգ․ դըպ– րոցի նահապետ։ Ռեալիստ, բնապատ– կեր–տեսարանի ավանդույթը շարունակել է ապրել Գ․ Դյուրջյանի ստեղծագործու– թյան մեջ, ջերմ քնարական գիծը զար– գացրել են իյ․ Եսայանը, Ա․ Բեքարյա– նը, Հ․ Սիրավյանը։ Բնապատկերային և նատյուրմորտային ժանրերում հատկա– պես վառ դրսևորվել են Մ․ և Ե․ Ասլամազ– յանները, Մ․ Աբեղյանը, ավելի ուշ՝ Լ․ Բաժբեուկ–Մելիքյանը, Ն․ Գյուլիքեխյա– նը, Ք․ Վարդանյանը, Հ․ Շարամբեյանը, որոնց գրավել է գյուղի կենցաղը, ազգագր․ գծերը ժամանակակից իրականության մեջ։ Ա․ P և ք ա ր յ ա ն․ <1920 թ․ Հայաստան» (1960, ՀՊՊ, Երևան)