Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 13.djvu/64

Աղ․ 1 ՀՍՍՀ գետերի բազմամյա միշին տարեկան հոսքի բնութագրիչները Գետը С1 6Տ & ւ՚ճտ, ց ей СО л *=> Հոսքի մոդուլը, է/Վ Կ** Հոսքի շերտի բարձրու– թյունը, մմ л1з Н v 5 § Արաքսի ավազան Ազատ 6,4 202 12,2 384 0,60 Ախուրյան 31,8 847,4 3,91 123 t Արաքս (Արարատյան դաշտ) 86,2 272,4 3,90 123 – Արգիճի 4,64 147 14,2 447 0,66 Արփա 21,5 679 10,05 331 0,48 Գավառագետ 3,82 121 8,18 258 0,38 Կարճաղբյուր 1,19 38 10,3 324 0,43 Հրազդան 22,6 714 9,78 308 0,47 Մարմարիկ 5,2 164 13,4 422 0,57 Մեծամոր 33,1 1046 9,35 294 t Մեղրի 3,23 102 11,8 372 0,57 Ողշի 9,6 303 14,5 457 0,55 Որոտան 21,5 679 10,6 334 0,45 Վարդենիս 1,77 56 16,1 507 0,67 Վեդի 2,02 64 6,14 193 0,38 Քասաղ 6,75 213 6,62 209 0,31 Կուրի ավազան Աոստև 9,18 290 7,24 228 0,34 Դեբեդ 37,0 1169 9,89 312 0,46 Հախում 1,41 44 8,35 262 0,40 Զորագետ 16,8 531 11,6 365 0,48 Տավուշ 0,75 24 7,35 232 0,37 Փամբակ 8,96 283 8,37 264 0,42 nuiui տարիներին գերազանցում են ստոր– երկրյա ջրերի բաղադրիչին։ 10–15%-ը անձրևային սնումն է, որը երբեմն առաջացնում է վարարումներ ու սելավներ։ Հանրապետության բոլոր գետերի տա– րեկան միջին ծախսը՝ 220 հոսքի մոդուլը՝ 7 ւ/վ կԱ2։ Ջրայնությամբ աչքի են ընկնում Զորագետ, Աղստև, Գեղարոտ, Մարմարիկ, Վարդենիս, Արգիճի, Որո– տան, Ողջի գետերի վերին հոսանքները։ Հանրապետության գետերը, բացառու– թյամբ Մեծամորի, ունեն հոսքի սեզոնա– յին անհավասարաչափ ռեժիմ։ Առանձնաց– վում է մեկ հիմնական հորդացում (գարնա– նը) և երկու սակավաջրություն (ամռանը և ձմռանը, տես աղ․ 1, 2)։ ՀՍՍՀ գետաջրերը պատկանում են Փոքր և միջին հանքայնացում ունեցող ջրերի խմբին, միայն Սևանի և Մեծամորի ջրերն ունեն համապատասխանաբար 700– 725 ւէգհ և 500–520 մգհ աղիություն։ Ամենավւոքր հանքայնացումը դիտվում է հրաբխային ծածկույթների տարածման մարզում։ Ծալքաբեկորավոր լեռների մարգում այն 50–80% –ով մեծ է։ Ակունք– ներում 50–100 ւէգհ է, միջին հոսանքնե– րում՝ 150–200 է!գ/ւ, ստորին հոսանքնե– րում4 200–250 է[գ/չ։ Ջրերը պատկանում են հիդրոկարբոնատային դասի կալցիու– մական խմբին, պիտանի են խմելու և ոռոգման համար։ Հրաբխային շրջանների ջրերը դասվում են աշխարհի լավագույն ջրերի շարքը։ Գետաջրերում լուծված նյու– թերի տարեկան հոսքը կազմում է 1,3 մլն in (Կուրի ավագանում՝ 0,4, Արաքսի ավա– զանում՝ 0,9 մլն иг)։ Մեծամոր, Տանձուտ, Հրազդան, Ազատ, Արփա, Մեղրի, Ողջի, Որոտան գետերի քիմիական հոս– ք ը (լուծված նյութերի քանակը) 50– 100 m/կմ2 է։ Վերջին տարիներին, կապ– ված պարարտանյութերի օգտագործման ու արդյունաբերական թափոնների հետ Աղ․ 2 ՏՍՍՀ գետերի միշին տարեկան, առավելագույն և նվազագույն ծախսերը ․ ^ Տ* ․ ^ % с ժ Դետեր Միշին րեկան, 03 ¥ տ* В о* ■1* Ազատ 6,40 114 4,0 Ախուրյան 31,8 529 15,7 Աղստև 9,18 144 2,24 Արաքս 86,2 1690 16,6 Արգիճի 5,13 265 1,75 Արփա 21,5 340 9,14 Գավառագետ 3,82 72,5 2,84 Դեբեդ 37,0 760 13,4 Հախում 1․41 40 0,4 Հրազդան 22,6 – – Զորագետ 16,6 395 7,09 Մեծամոր 33,1 250 28,6 Մասրիկ 4,14 21,5 2,74 Մեղրի 3,23 87,5 0,94 Ողշի 9,6 – 2․96 Որոտան 21,5 350 11,2 Տավուշ 0,75 110 0,16 Փամբակ 12,0 166 3,8 Քասաղ 6,75 188 2,98