Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 13.djvu/654

826 ձարոնի իշխանության հիմնումը։ 850–852 ժողովրդական ապստամբություն Խութեցի Հովնանի գլխավորությամբ։ 852–855 Սմբատ Բագրատունին (խ ո ս տ ո վ ա– ն ո ղ) Հայոց իշխան։ 855–859 Աշոտ Բագրատունին Հայոց իշխան։ 859 Աշոտ Բագրատունին խալիֆայությունից ստանում է Հայոց իշխանաց իշխան տիտ– ղոսը։ 884–885 Աշոտ Ա–ի թագադրումը «Թագավոր Հայոց և Վրաց», Բագրատունյաց թագավորության հաստատումը Հայաստանում։ 885–895 Թոնդրակյան շարժման սկզբնավորումը։ 890–914 Սմբատ Ա–ի գահակալությունը։ 908 Վասպուրականի անդատումը Բագրատու– նիների թագավորությունից և Արծրունիների թագավորության հիմնադրումը։ 914–92» Աշոտ Բ Երկաթի գահակալությունը։ 925 Սևանի ճակատամարտը, արաբական զո– րավար Բեշիրի զորքի ջախջախումը։ 929–953 Աբաս Բագրատունու գահակալությունը։ 953-977 Աշոտ Գ Ողորմածի գահակալությունը։ 961 Անին Հայաստանի մայրաքաղաք։ 963–1065 Կարսի (Վանանդի) թագավորությունը։ 966–П18 Կյուրիկյանների (Լոռու կամ Տաշիր–Զո– րագետի) թագավորությունը։ 966 Տարոնի միացումը Բյուգանդական կայս– րությանը։ 9 77–989 Սմբատ Բ–ի գահակալությունը։ 987–1170 Սյունիքի թագավորությանը։ 989–1020 Գագիկ Ա–ի գահակալությունը։ 1020-1041 Հովհաննես–Սմբատի գահակալությունը։ 1021 Վասպուրականի կցումը Բյուզանդիային։ 1042–1045 Դագիկ Բ–ի գահակալությունը։ 1045 Բագրատունյաց կենտրոնական թագավո– րության անկումը։ 1047-1048 Սելջուկյան թուրքերի առաջին արշավանք* ները Հայաստան։ Արծն քաղաքի կործա– նումը։ 1050–1053 Թոնդրակյան շարժման ճնշումը։ 1054 Տուդրուլի արշավանքը, Մանազկերաի հե– րոսական պաշտպանությունը։ 1064 Ալփ–Արս էանի արշավանքը, Անիի գրա– վումը։ 1065 Կարսի (Վանանդի) թագավորության ան– ցումը Բյուզանդիային։ 1071 Մանազկերտի ճակատամարտը։ 1080 Ռուքին յան հայկական իշխանության հիմ– նադրումը Կիէիկիայում։ 1085 Անիի բարձրագույն դպրոցի հիմնադրումը։ ՝ւոստանդին ս Կիւիկիայի իշխան։ 1100-3129 Թորոս Ա Կիւիկիայի իշխան։ 1100–1137 Դաշտային Կիլիկիան Ռուբինյանների իշ– խանության ներքո։ 1124 Անիի բնակչության ապստամբությունը Շադդադյանների դեմ։ 1126 Շադդադյանների հարձակումը Անիի վրա U քաղաքի քաջարի պաշտպանությունը։ 1129–1137 Լեոն Ա Կիւիկիայի իշխան։ 1137–1143 Բյուզանդիայի Հովհաննես Կոմնենոս կայ– սեր արշավանքները Կիլիկիա Ա հայկական իշխանության ժամանակավոր վերացումը։ 1145–U69 Թորոս Բ Կիւիկիայի իշխան։ Ռուբինյան իշ– խանության վերականգնումը։ 1161 Անիի կարճատև ազատագրումը հայ–վրա– ցտկան զորքերի կողմից։ П65 Հայ–վրացական ուժերի նահանջը, Անիի ան– ցումը Շադդադյ աններին։ 1169 Ռուբեն Բ Կիւիկիայի իշխան։ 1169-1175 Մլեհը Կիւիկիայի իշխան։ 1175-1187 Ռուբեն Գ Կիւիկիայի իշխան։ 1185 Սարգիս Զաքարյանը նշանակվեց վրաց զորքի ա մրրս պ աս ա լար (գլխավոր հրամա– նատար)։ 1187–1198 Լեոն Բ Կիւիկիայի իշխան։ 1194 Ամբողջ Կիւիկիայի միավորումը Լեոն Բ Ռուբինյանի իշխանության ներքո։ 1198 Հայկական թագավորության հռչակումը ԿիԼիկիայում։ 1198-1219 Լեոն Բ իշխանը թագավոր հայոց։ 1203 Դվինի ազատագրումը։ 1204/1205 Բասենի ճակատամարտը, Իկոնիայի սուլ– թանության ջախջախիչ պարտությունը։ 1206 Կարսի ազատագրումը։ 1208–1209 Հայ–վրացական զորքերն ազատագրեցին Բագրեանդը, Տուրուբերանի հյուսիսային շրջանները։ 1211 Զաքարյաններն ազատագրեցին Սյունի– քը և մտան Ատրպատական։ 1212 Քաքարն ամիրսպասալարի մահը։ Ւվանեի նշանակումը վրաց թագավորության աթա– բեկ։ 1219–1252 Ջաբելը Կիւիկիայի թագուհի։ 1220–1221 Մոնղոլական հետախույզ զորամասերի ներ– խուժումը Հայաստան։ 1222–1225 Ֆիւիպը Կիւիկիայի թագավոր։ 1225–1231 խորեզմի թագաժառանգ ԶալաԼ ադ Դինի արշավանքները Հայաստան։ 1226–1269 Հեթում Ա Կիւիկիայի թագավոր։ Հեթում– յանների արքայատան հիմնադրումը։ 1236 , Չարմադան Նոյինը նվաճեց Զաքարյան իշխանապետության տարածքը։ 1242-1245 Մոնղոլները Բաչուի հրամանատարությամբ զավթեցին Հայաստանի հարավ–արնմըտ– յան նահանգները։ 1249 Հայ իշխանների զինված ապստամբությու– նը մոնղոլական տիրապետության դեմ։ 1254 Արղունի աշխարհագիրը Հայաստանում։ 1254–1256 Հեթում Ա–ի մեկնումը Կարակորում և հայ– մոնղոլական պայմանագրի կնքումը։ 1259–1261 Հայ և վրաց իշխանների երկրորդ ապստամ– բությունը մոնղոլական տիրապետության դեմ։ 1266 Եգիպտոսի մամլուքների ներխուժումը Կի– լիկիա․ Մառիի ճակատամարտը։ 1269–1289 Լեոն Դ Կիւիկիայի թագավոր։ 1280 Դլաձորի համալսարանի հիմնադրումը։ 1289–1301 Հեթում Բ Կիւիկիայի թագավոր։ 1292 ՀռոմկԼայի գրավումը մամլուքների կողմից և կաթողիկոսական աթոռի տեղափոխումը Սիս։ 1301 – 1308 Լեոն Դ Կիւիկիայի թագավոր։ 1308 Լեոն թագավորի և 40 հայ իշխանների սպա– նությունը Անարզաբայում։ Հայ–մոնղոլա– կան դաշինքի խզումը։ 1308–1320 Օշինը Կիւիկիայի թագավոր։ 1318 Եգիպտոսի մամլուքների և Իկոնիայի թուրք– մեն կարակումների ներխուժումը Կիլիկիա։ 1320–1342 Լեոն և Կիւիկիայի թագավոր։ 1337 Կիւիկիայի և Եգիպտոսի միջն հաշտության պայմանագրի կնքումը, Այ սա նավահան– գըստի աեցւս(/ը «Եգիպտոսին։ 1343-1344 Կոստանդինը (Դվիդոն–Կի) Կիւիկիայի թա– գավոր, Լուսինյան արքայատան հաստա– տումը Կիւիկիայամ։ 1345–1363 Կոստանդին Դ Կիւիկիայի թագավոր։ 1365 – 1373 Կոստանդին և Կիւիկիայի թագավոր։ 1373–1410/12 Դործեւ է Ցաթեի համալսարանը։ 1374-1375 Լեոն Զ Լուսինյանը Կիւիկիայի վերջին թագավոր։ 1375 Կիլիկյան հայկական թագավորության ան– կումը։ 1375-1424 Հայ իշխան Կոստանդինի փաստացի կառա– վարումը Կիլիկիայում։ 1385–1403 Լենկթեմարի արշավանքները։ 1390-ական թթ․– •1446 Գործել է Մեծոփա վանքի բարձրագույն դպրոցը։ 1410–1468 Հայաստանը կարակոյունլու թուրքմեն– ների տիրապետության տակ։ 1441 Ամենայն Հայոց կաթողիկոսության աթոռի վերահաստատումը Վաղարշապատում։ 1468–1502 Հայաստանը ակկոյունլու թուրքմենների տիրապետության տակ։ 1487 Օսմանյան թուրքերը նվաճեցին ԿիԼիկյան Հայաստանը։ 1500-1704 Գործել է Բաղնշի Ամիրդոլու վանքի բարձ– րագույն տիպի դպրոցը։ 1512 Թուրք–իրանական պատերազմների սկիզ– 1512 բը* Հայերեն առաջին գրքի տպագրումը Վենե– տիկում։ 1514 Ձալդրանի ճակատամարտում պարսիկնե– րի պարտությունը ն Արևմտյան Հայ աստ ա–