դեկտեմբերի 13 ՀՍՍՀ ներքին գործերի ժողկոմատի հրա– մանը հին վարչական հիմնարկներն ոէ պաշտոնները վերացնելու մասին։ դեկտեմբերի 17 ՀՍՍՀ Հեղկոմի դեկրետով Հայաստանի բո– լոր կոԱտուր–կրթական հիմնարկները պե– տականացվեցին։ դեկտեմբերի 18 ՀՍՍՀ արդարադատության ժողկոմիսա– րիատի հրամանով վերացվեցին հին դա– տարանները։ դեկտեմբերի 25 Դաշնակցականները կազմեցին այսպես կոչված «Ինքնավար Սյունիքի կառավարու– թյուն» (1921 թվականի ապրիլի 26-ին այն վերակազմվեց ն կոչվեց «Լեռնահայաստա– նի կառավարություն»)։ դեկտեմբերի 28 ^ 1921 ՀՍՍՀ Հեղկոմն ընդունեց դեկրետ հողի ազգայնացման մասին։ 9 հունվարի 21 ՀՍՍՀ Հեղկոմն ընդունեց դեկրետ ՀՍՍՀ ժողովրդական տնտեսության խորհուրդ՝ ժողտնտխորհ* կազմակերպելու մասին։ հունվարի 23 Երևանի ժողովրդական համալսարանի հան– դիսավոր բացումը (1923 թվականից՝ պե– տական համալսարան)։ Փետրվարի 5 ՀՍՍՀ Հեղկոմն ընդունեց դեկրետ Էշմիած– նի մատենադարանի և թանգարանի բազա– յի վրա Հայաստանի կուլտուր–պատմական գիտական ինստիտուտ հիմնելու մասին։ փետրվարի 12 Սկսվեց Վրաստանի մենշևիկյան կառավա– րության դեմ Լոռու «Չեզոք գոտու» աշխա– տավորության ապստամբությունը։ տրվարի 13 Դաշնակցականների հակահեղափոխական խռովության սկիզբը։ փետրվարի 25 Սովետական իշխանության հաստատումը Վրաստ անում։ փետրվարի 26 Դաշնակցականների հակահեղաՓոխական խռովության դեմ կռվելու նպատակով Դի– Լիշանում ստեղծվեց Հայաստանի հյուսի– սային գավառների Ռազմահեղափոխական կոմիտե։ մարտի 8 Մոսկվայում բացվեց ՌԿ(բ)Կ տասներորդ համագումարը։ մարտի 16 Մոսկվայում կնքվեց սովետա–թուրքական պայմանագիրը։ ապրիլի 2 Երևանն ազատագրվեց դաշնակցական խռո– վարարներից։ ապրիլի 14 Վ․ Ի․ Լենինի պատմական նամակը Ադըր– բեշանի, Վրաստանի, Հայաստանի, Դա– ղըստանի և Լեռնականների հանրապետու– թյան կոմունիստներին։ ապրիլի 22 Ալեքսանդրապոլն ազատագրվեց թուրքա– կան զավթիչներից։ մայիսի 21 ՀՍՍՀ Հեղկոմը վերակազմվեց ՀՍՍՀ ժուլո– վըրդական կոմիսարների խորհրդի։ հունիսի 24 ՀՍՍՀ ժողկոմխորհի դեկրետը պարենմաս– նատրումը պարենհարկով փոխարինելու մասին։ հունիսի 26– Քաղաքացիական կռիվները Զանգեգու– հուլիսի 13 րում։ հունիս Ստեղծվեցին առաշին սովետական տնտե– սությունները Հայաստանում։ օգոստոսի 21 Երևանում բացվեց Հայաստանի կոմերիտ– միության առաշին համագումարը։ օգոստոսի 22 Երևանում բացվեց Հայաստանի արհես– տակցական միությունների առաշին համա– գումարը,։ սեպտեմբերի 21 ՀՍՍՀ ժողկոմխորհն ընդունեց դեկրետ Հայաստանում անգրագիտությունը վերաց– նելու մասին։ սեպտեմբերի 29
ՌՍՖՍՀ Կենտգործկոմն ընդունեց դեկրետ «Լազարյան ճեմարանը Սովետական Հա– յաստանի կուլտուրայի տուն վերանվանե– լու և նրա բոլոր նյութական ու կուլտուրա– կան արժեքները Սովետական Հայաստանի կառավարության տրամադրության տակ դնելու մասին»։ հոկտեմբերի 13 Մի կողմից Հայաստանի, Ադրբեշանի ու Վրաստանի, մյուս կողմից՝ Թուրքիայի միշև կնքվեց Կարսի պայմանագիրը։ դեկտեմբերի 1 Հայաստանում սկսվեցին սովետների առա– ծին ընտրությունները։ դեկտեմբեր Սկսվեց հայերի հայրենադարձությունը Սովետական Հայաստան։ 1921 ՍՓյուռքում ձևավորվեց ռամկավար ազա– տականների կուսակցությունը։ 1922 հունվարի 26 Երևանում բացվեց ՀԿ(բ)Կ առաշին համա– գումարը։ հունվարի 26 Երևանում բացվեց առաշին պետական դրամատիկական թատրոնը։ հունվարի 30 Երևանում բացվեց ՀՍՍՀ բանվորների, գյուղացիների և կարմիրբանակայինների պատգամավորների սովետների առաշին համագումարը։ փետրվարի 3 ՀՍՍՀ սովետների առաշին համագումարը հաստատեց ՀՍՍՀ առաշին սահմանադրու– թյունը։ Փետրվարի 19 Թիֆլիսում բացվեց Անդրկովկասյան կո– մունիստական կազմակերպությունների առաշին համագումարը։ մարտի 12 Թիֆլիսում տեղի ունեցավ Հայաստանի, Վրաստանի և Ադրբեշանի Կենտգործկոմ– ների ներկայացուցիչների լիազոր կոն– ֆերանսը, որը հաստատեց Անդրկովկաս– յան ֆեդերացիայի ստեղծման դաշնակցա– յին պայմանագիրը։ մարտի 27 Բացվեց ՌԿ(բ)Կ տասնմեկերորդ համագու– մարը։ նոյեմբերի 7 Երևանում բացվեց պետական հանրային գրադարանը։ նոյեմբերի 7 Երևանում բացվեց պետական թանգարանը։ նոյեմբերի 29 Երևանում բացվեց ՀՍՍՀ սովետների երկ– րորդ համագումարը։ դեկտեմբերի 10 Բաքվում բացվեց Անդրկովկասյան սովետ– ների առաշին համագումարը, որը որոշեց
ԱՍՍՖՀՄ–ն վերակազմել ԱՍՖՍՀ–ի։ դեկտեմբերի 30 Սովետների համամիութենական առաշին համագումարում կազմավորվեց Սովետա– կան Սոցիալիստական Հանրապետություն– ների Միությունը՝ ՍՍՀՄ; 1923 հունվարի 29 Տեղի ունեցավ Երևանի առաշին բանֆակի հանդիսավոր բացումը։ մարտի 13 Երևանում բացվեց ՀԿ(բ)Կ երկրորդ համա– գումարը։ մարտի 20 Թիֆլիսում բացվեց Անդրկովկասյան կո– մունիստական կազմակերպությունների երկրորդ համագումարը։ ապրիլի 16 ՀՍՍՀ ժողկոմխորհը որոշում ընդունեց Սո– վետական Հայաստանի պետկինո (հետա– գայում Հայկինո) ստեղծելու մասին։ ապրիլի 17 Մոսկվայում բացվեց ՌԿ(բ)Կ տասներկուե– րորդ համագումարը։ մայիսի 5 Լույս տեսավ ՀԼԿԵՄ Կենտկոմի օրգան «Ավանգարդ» թերթի առաշին համարը։ հունիսի 2 ՀՍՍՀ Կենտգործկոմը որոշում ընդունեց Աշխատանքի կարմիր դրոշի շքանշան սահ– մանելու մասին։ դեկտեմբերի 1 Երևանում բացվեց Հայաստանի պետական կոնսերվատորիան։ դեկտեմբերի 4 Երևանում բացվեց ՀՍՍՀ սովետների եր– 1924 րորդ համագումարը։ հունվարի 21 Վ․ Ի․ Լենինի մահը։ փետրվարի 26 ՍՍՀՄ Կենտգործկոմի որոշմամբ Ալեք– սանդրապոԼ քաղաքը վերանվանվեց Լենի– նական։ մայիսի 5 Երևանում բացվեց ՀԿ(բ)Կ երրորդ համա– գումարը։ մայիսի 13 Թիֆլիսում բացվեց Անդրկովկասի կոմու– նիստական կազմակերպությունների եր– րորդ համագումարը։ մայիսի 23 Մոսկվայում բացվեց ՌԿ(բ)Կ տասներեքե– րորդ համագումարը։ նոյեմբերի 7 Շարք մտավ Ղափանի պղնձաձուլարանը։ 1925 մարտի 12 Երևանում բացվեց ՀՍՍՀ սովետների հինգերորդ համագումարը։ ապրիւի 27 Երևանում բացվեց ՀՍՍՀ գիտության և ար– վեստի ինստիտուտը։ հունիսի 21 Շիրակի շրանցքի հանդիսավոր բացումը։ նոյեմբերի 30 Երևանում բացվեց ՀԿ(բ)Կ չորրորդ համա– գումարը։ դեկտեմբերի 5 Թիֆլիսում բացվեց Անդրկովկասի կոմու–
