Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/103

Այս էջը սրբագրված չէ

ԳԼՈՑՈՒՄ 103 թերթազլոցման (ահս Թերթագւոցւէան հաստոն), շերաագլոցման, ժապավենա– գլոցման (աես ժաւկավենագւոցւէան հաս–տոն), խողովակազլոցման (աես Խողո– վակագչոցման հաաոոն), գնդագլոցման հաստոններ ևն։ Գ․ հ–ները տարբերվում են նաև գլոցման գրտնակների դասա– Նկ․ 1․ մանրատեսակ գլոցուկի գլոցման անընդհատ հաստոնի արտադրամաս․ /․ մեթոդական վառարան, 2․ հրիչ, 3․ բաժանարար մկրատ, 4․ հաստոնի սև (կոպիտ) մշակման աշխատանքային հանգույցներ, 5․ վթարային մկրատ, 6․ կողմնատար ճոռեր, 7, 8․ հաս–տոնի մաքուր մշակման ուղղաձիգ և հորիզոնական աշխատանքային հանգույցներ, 9․ ճոճուն մկրատ, 10․ կողմնատար հոլովակուդի, 11․ երկկոոմ սառնարան, 12․ սառը կտրման մկրատ, 13․ գլոցուկի փաթթոցման հարմարանք, 14․ կառավարման պուլտեր վորությամբ (հորիզոնական, ուղղաձիգ, թեք) , թվով (երկգրտնականի, եռագըրտ– նակ․ քառագրտնակ, բազմագրտնակ), տրամագծով (որքան հզոր է հաստոնը, այնքան մեծ է տրամագիծը, օրինակ՝ մե–տաղալարի գլոցման հաստոններում այն կազմում է 250–300 till, տեսակավոր գլո– ցուկի հաստոններում՝ 250–270 till ևն)։ Գ․ հ–ները լրիվ մեքենայացված են, դրանց միջոցով հնարավոր է դառնում արտա–դրական պրոցեսների կոմպլեքսային ավ–տոմատացումը։ Երևանի ալյումինի գործարանում 1961–ին տեղադրվեցին գրտնակների հո–րիզոնական դասավորությամբ երկգրտնա–կանի, եռագրտնակ և քառագրտնակ թեր– թագլոցման հաստոններ (գրտնակների տրամագծերը 160–700 մս), 1972-ին գոր–ծարկվեց Նովո–Կրամատորսկի մեքենա–շինական գործարանում պատրաստված թերթազլոցման երկգրտնականի հաստոն՝ «Դուո–600»-ը։ 1963-ին «Երևանկաբել» գոր–ծարանում տեղադրվեց նույն գործարանի պատրաստած, գրտնակների հորիզոնա–կան դասավորությամբ, լարագլոցման բազմագրտնակ «Տաստոն–400»-ը։ Գրկ․ Целиков А․ И․, Смирнов В ․ В․, Прокатные станы, М ․, 1958․

ԳԼՈՑՎԱԾՔ ԱՏԻՆ ՊՐՈՖԻԼ (մետաղի պրո–ֆիլ), գլոցվածքի լայնական հատվածքի ձև։ Լինում են պարզ երկրաչափական Գլոցվածքային պրոֆիլներ․ 1․ քառակուսի, 2․ կլոր, 3․ շերտային, 4․ անկյունային, 5․ երկ– տավր, 6․ շվելերային, 7․ երկաթուղու ռելս, 8․ տրամվայի ռելս, 9․ տավրային, 10․ կողա– գուցային, 11․ տրակտորների թրթուրների կալունների համար օգտագործվող շերտ, 12․ բեռնատար ավտոմեքենաների շրջանակ–ների համար օգտագործվող շերտ, 13․ տուր–բինի թիակների համար օգտագործվող շերտ Նկ․ 2․ թերթազլոցման քառագրտնակ հաստո–նի գլխավոր գիծը․ 1․ շարժիչ,2․ կցորդիչ, 3․ ատամնավոր հան–գույց, 4․ իլեր, 5․ աշ–խատանքային հան–գույց (ա–հենոց, р – սեղմող մեխանիզմ, գ – հենարանային գրտնակներ, ^–գլոց–ման աշխատանքային գրտնակներ) ձևի (օրինակ, շրջան, քառակուսի, շերտ) և ձևավոր (օրինակ, անկյունային, տավ–րային և երկտավրային հեծաններ, շվե– լերներ, ռելսեր, ռելսերի ամրական շեր– տևր) պրոֆիլներ։ Ձևավոր պրոֆիլները ստացվում են պարզ պրոֆիլների զու– գակցմամբ։

ԳԼՈՑՈՒՄ մ և տ ա ղ ն և ր ի, գւոցսան հաստոնների պտտվող գրտնակներով մե–տաղներն ու դրանց համաձուլվածքները շրջասեղմելու միջոցով ճնշմամբ մշակելու եղանակ։ Գ–ով ստացված գլոցվածքային արտադրանքը (թերթեր, խողովակներ, շվելերևեր, հեծաններ, երկաթուղային ռևլսեր ևն) լայնորեն կիրառվում է ժողո– վըրդական տնտեսության տարբեր բնա–գավառներում։ Գլոցված մետաղն օգտա–գործում են անմիջականորեն կոնստրուկ–ցիաներում (մետաղական, երկաթբետո–նե ևն), ինչպես նաև որպես մեքենամասերի նախապատրաստուկ (քառակուսի, կլոր, հարթ) հաջորդական մեխանիկական մշակ–ման, կռման կամ դրոշմման համար։ Մե–տաղները ճնշումով մշակելու մյուս եղա–նակների (կռում, քարշում ևն) ևամե– մաաությամբ Գ․ աչ–քի է ընկնում մեծ արտադրողականու–թյամբ։ Բացի այդ, Գ–ման ժամանակ մետաղը ենթարկ–վում է սեղմման զգալի պլաստիկ ձևափոխության, որի հետևանքով առա–ջանում է ավելի խիտ ու մանրահատիկ կառուցվածք։ Դրա շնորհիվ լավանում են մետաղի մեխանիկական հատկություննե–րը։ Գ․ կատարվում է երեք հիմնական եղա–նակներով․ երկայնական, լայնական և լայնական–պտուտակային (կամ շեղ)։ Առավել տարածված երկայնական Գ–ման դեպքում մշակվող շինվածքի ձևա–փոխությունը կատարվում է միմյանց նկատմամբ զուգահեռ դասավորված և հակադարձ ուղղությամբ պտտվող զըրտ– նակների միջև (նկ․ 1, ա)։ Գլոցվող շին–վածքի հատվածքը փոքրանում է, երկա–րությունը՝ մեծանում։ Երկայնական Գ․ կիրառում են տեսակավոր ու թերթավոր մետաղ ստանալու, ինչպևս նաև նախա–պատրաստուկից պատրաստի խողովակ գրտնակելու համար։ Լայնական Գ–ման դեպքում գրտնակները պտտվում են նույն ուղղությամբ, իսկ նախապատ–րաստուկը գրտնակների միջև այնպես է տեղավորվում, որ գրտնակների ու նախապատրաստուկի առանցքները միմ–յանց նկատմամբ լինում են զուգաևեռ (նկ․ 1, բ)։ Նախապատրաստուկը պտտվում է գրտնակների միջև և ձևափոխվում լայ–նական ևատվածքում։ Այս եղանակով մշակում են ատամնանիվներ, օղեր ևն*․ Երկայնակա ն–պ տուտակայի՚Ա Գ–ման (նկ․ 1, գ) դեպքում գրտնակների շեղ դասավորության ևետևանքով բացի պտտական շարժումից մետաղին հաղորդ–