Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/107

Այս էջը սրբագրված չէ

Գծանկար․ 1․ Լ և n ն ա ր– դո դա Վինչի, էտյուդ՝ «Տիրամայրը քա–րանձավում» նկարի հա–մար, արծաթե բութակ (շտիֆտ), սպիտականերկ (1483-ից հետո), 2․ Ռ ա– ֆ ա յ և լ․ Երկու ուրվանը– կար՝ «Աթենական դպրոց» նկարի (՝) համար, գրչա–ծայր (1511), 3․ Ժ․ 0․ Դ․ է ն գ ր․ Տիկին Դետուշի դիմանկարը, մատիտ (1816), 4․ 0․ Դ ո մ ի ե․ «Կրկեսային մունետիկ–ներ», սանգինա, կավճա–ներկ, տուշ, 5․ է․ Դ ե– գ ա․ էտյուդ՝ «Պարուհի–ներ» նկարի համար, կավճաներկ (1899), 6․ Վ․ Ա․ Ս և ր ո վ․ Պարու–հի Տ․ Պ․ Կարսավինայի դիմանկարը, մատիտ (1909), 7․ Վ․ Շ ա ք ա ր– յ ա ն․ «Ծառ», մատիտ (1945), 8․ Մ․ Ա վ և Մ1 ի– ս յ ա ն․ «Պատուհանի մոտ», սանգինա (1973), 9․ Մ․ Սարյան․ «Հայկական բնանկար», ֆլոմաստեր (1972), 10․ Ռ․ Ա դ ա լ յ ա ն․ «Ձիեր» նկարաշարքից, ֆլոմաս–տեր (1963) պինը, Վ․ Ա․ Սերովը։ Սովեաական ար–վեստում առաջատար դեր են կատարում հաստոցային–թեմատիկ Գ․, դիմանկարը, բնանկարը, գրքի նկարազարդումը, թերթ– ամսագրային Գ․, պլակատը (Ի․ Ի․ Բրոդս– կի, Ն․ Ա․ Անդր են, Դ․ Ս․ Մոոր, Կուկ– րինիկսներ, Դ․ Ա․ Շմարինով, Բ․ Ի․ Պրո– րոկով, Ս․ Ս․ Քոբուլաձե ն ուրիշներ)։ Տայաստանի տարածքում Գ–ի նախօրի– նակներից եև ժայռապատկերները (Ցո– լակերտ, Արագած լեռ, Գեղամա լեռներ, Սյունիք ևն)։ Ուրարտական շրջանի, մի–ջին դարերի որմնանկարչության, մանրա–նկարչության, քանդակագործության հո–յակապ հուշարձանները վկայում են կա–տարելության հասցված հայկ․ Գ–ի մա–սին։ Կերպարվեստի պատմության նոր շրջանում նախ Տովնաթանյանների, ապա Տ․ Այվազովսկու, Վ․ Սուրենյանցի, Ե․ Թա– դևոսյանի, Մ․ Սարյանի արվեստով Գ․ նոր վերելք է ապրել։ Տայ սովետական արվեստում հաստոցային–թեմատիկ Գ․, դիմանկարը, բնանկարը, գրքի ձևավո–րումը, պլակատը աննախընթաց զարգաց–ման են հասել (Մ․ Սարյան, Տ․ Կոջոյան, Ս․ Աղաջանյան, Ե․ Քոչար, Վ․ Գայֆեճյան, Գ․ Գյուրջյան, Վ․ Շաքարյան, Կ․ Տիրա– աուրյան, Տ․ Ավետիսյան, Գ․ Ւ>անջյան, Մ․ Արուտչյան, Ս․ Ա․ Արուտչյան, Մ․ Սո– սոյան, Վ․ Այվազյան, Ա․ Վարդանյան և ուրիշներ)։ Գրկ․ Сидорова А․ А․, Рисунки ста- рых мастеров, М․–Л․, 1940․

ԳԾԱՏԱՐՈՒՍ՛, բացատար ու մ, օգ– տակար հանածոների կամ դատարկ ապար–ների փոխադրումը վագոնիկներով հորի–զոնական կամ թեք ստորգետնյա ևանքա– փորվածքների ռելսուղիներով, ինչպես նաև երկրի մակերևույթի վրա՝ հանքային ձեռնարկության սահմաններում։ Լինում է լոկոմոտիվային, ճոպանային և ձեռքի։ Լոկոմոտիվայինը կատարվում է հպու–մային կամ կուտակիչային, էլեկտրաքար–շային, դիզելաքարշային և այլ եղանակ–ներով, իսկ ճոպանայինը՝ վևրջավոր և անվերջ ճոպանների օգնությամբ։ Ձեռքի Գ․ կիրառվում է վագոնիկը ոչ մեծ հեռա–վորությունների վրա հրելով տեղափոխե– լու համար։ Լոկոմոտիվային և ձեռքի Գ․ կիրառվում է հորիզոնական, իսկ ճոպա– նայինը՝ նաև թեք փորվածքներում։