գեւոիկորեն ավելի բարձր գանվող գոաուց անջատված է արգելված գոտիով (ևկ․ 3)։ Ըստ որում, եթե արգելված գոաու լայնու–թյունը մեծ է մի քանի Հ՜է/–ից, ապա բյու–րեղը գործնականորեն մնում է դիէլհկ– տրիկ ցանկացած ջերմաստիճանում։ 3․ Բյուրեղը կիսահաղորդիչ է, եթե արգելված գոտու մեծությունը բավա–կանաչափ փոքր է (<1 էվ), և ջերմաստի–ճանի բարձրացումը կամ այլ ազդակները (լույս, էլեկտրական դաշտ) հանգեցնում են զգալի հաղորդակաևության (էլեկտրոն–ները արժեքական գոտուց հաղորդակա–նության գոտի տեոափոխելու էներգիան 1 էվ կարգի մեծություն է)։ Պինդ մարմնի ֆիզիկական հատկությունները հիմնա–կանում որոշվում են էլեկտրոնների դիս– պերսիայով [Էներգիայի թույլատրելի ար–ժեքների կախումը ալիքային վեկտորից' $ (к)] և արգելված գոտու գոյությամբ։ к տարածության մեջ այն տիրույթները, որտեղ $(к) ֆունկցիան քվազիանընդ– հատ Է, կոչվում են Բրիլուենի գ ո– տ ի ն և ր։ Այդ տիրույթները սահմանա–փակող մակերևույթների վրա Էլեկտրոնի Էներգիան խզվում Է, որով և պայմանա–վորված է արգելված գոտիների առաջա–ցումը։ Այդ բազմանիստ մակերևույթների ձևը որոշվում է տվյալ բյուրեղային ցանցի սիմետրիայով։ Գրկ․ Киттель 4․, Квантовая теория твердых тел, пер․ с англ․, М․, 1967; 3 а й- м а н Дж․, Принципы теории твердого те–ла, пер․ с англ․, М․, 1974․
ԳՈՏԿԱ–ՍՐԲ ՈՍԿՐԱՅԻՆ ՀՅՈՒՍԱԿ (Ple–xus lumbo-sacralis), ողնուղեղի գոտկային և սրբոսկրային հատվածներից սկսվող ողնուղեղային նյարդերի առաջային ճյու–ղերից կազմված նյարդացանց, որից ծա–գում են կոնքի և շեքի շրջանների օրգան–ները, ստորին վերջույթի մկաններն ու մաշկը նյարդավորող (ևստային, ազդրա– Կ․ Գուովալդ Վ․ Վ․ Գորբաակո յին, ամոթույքային և փակողական) նյար–դերը։
ԳՈՏՎԱԼԴ (Gottwald) Կլեմենտ [23․11․ 1896, Գեդիցե գ․՝ (Մորավիա) – 14․3․1953, Պրագա], չեխական բանվորական շարժ–ման գործիչ, Չեխոսլովակիայի կոմունիս–տական կուսակցության (ՉԿԿ) հիմնա–դիրներից։ 1922–25-ին խմբագրել է «Պրավ– դա խուդոբի» («Pravda chudoby»), «Տլաս լիդու» («Hlas lidu») թերթերը։ 1925-ին ընտրվել է ՉԿԿ ԿԿ–ի քաղբյուրոյի ան–դամ, 1929-ին՝ գլխավոր քարտուղար, 1945-ին՝ նախագահ։ 1938-ից ապրել է Մոսկվայում։ Սովետական բանակի կող–մից Չեխոսլովակիայի մի մասի ազատա–գրումից հետո մտել է Կոշիցեի ազգային ճակատի (1945-ի ապրիլի 4) առաջին կառավարության կազմի մեջ։ 1946-ին ղե–կավարել է կոալիցիոն կառավարությունը։ 1948-ի փետրվարյան դեպքերից հետո կազմել է նոր կառավարություն։ 1948-ի ևունիսի 14-ից Չեխոսլովակյան Տանրա– պեւոության պրեզիդենտ։ Գ․ եղել է Սո–վետական Միության մեծ բարեկամը։ ՉՍՍՏ–ում սահմանված է Կ․ Գոտվալդի շքանշան։ Նրա անունով՝ Գոտվալդով է կոչվում նախկին Զլին քաղաքը։ Երկ․ Избр․ произв․, т․ 1–2, М․, 1957–58․ ԳՈՐ, արևի աստվածը հին եգիպտական դիցարանում, Օզիրիսի և Իզիդայի որ–դին։ Տամարվել է իբրև փարավոնների իշխանության հովանավոր։ Սկզբնապես պատկերվել է սավառնող թռչնի տեսքով (և, ըստ երևույթին, համարվել երկնքի աստված), իսկ հիմնականում՝ բազեի (նաև բազեի գլխով մարդու) կամ թևավոր արևի սկավառակի տեսքով։ Ըստ առաս–պելի, Գ․ մենամարտում հաղթել է հոր սպանողին՝ չարության աստված Սեթին։
ԳՈՐԱՆԱ (մինչև 1948-ը՝ Ծուգուրովկա), հայաբնակ գյուղ Աբխազական ԻՍՍՏ Սու– խումի շրջանում, շրջկենտրոնից 10 կմ հյուսիս։ Կոլտնտեսությունն զբաղվում է ծխախոտի, թեյի մշակությամբ, ՛այգեգոր–ծությամբ և անասնապաևությամբ։ Ունի հայկ․ տարրական դպրոց։ Տիմնադրել են Տրապիզոնից գաղթած հայերը, 1887-ին։
ԳՈՐԲԱՏԿՈ Վիկտոր Վասիլևիչ (ծն․ 3․12․ 1934, Կրասնոդարի երկրամասի Վենցի– Զարյա ավան), ՍՍՏՄ տիեզևրագնաց– օդաչու, գնդապետ, Սովետական Միու–թյան հերոս (1969)։ ՍՄԿԿ անդամ 1959-ից։ Ավարտել է ժուկովսկու անվ․ ռազմա– օդային ակադեմիան (1968)։ ՍՍՏՄ տիե– զևրագնացների ջոկատի անդամ է 1960-ից։ 1969-ի հոկտ․ 12–17-ը Ա․ Վ․ Ֆիփւկչեն– կոյի և Վ․ Ն․ Վոչկովքւ հետ, որպես հևտա– զոտող ինժեներ, թռիչք է կատարել «Սո– յուզ–7» տիեզերանավ–արբանյակով, մաս–նակցելով «Սոյուզ–6» և «Սոյուզ–8» տիե– զերանավերի խմբակային թռիչքին։ Երկ– րի շուրջը կատարել է 80 պտույտ։ Պարգե– վատրվել է Լենինի և Կարմիր աստղի շքանշաններով։
ԳՈՐԲԱՏՈՎ Բորիս Լեոնտևիչ [2(15)․7․ 1908, Պետրոմարևսկի հանքարան, (այժմ՝ Պերվոմայսկ, Վորոշիլովգրադի մարզում)– 20․1․1954, Մոսկվա], ռուս սովետական գրող։ ՍՄԿԿ անդամ 1930-ից։ Տայտնի է դարձել «Բջիջը» (1928) վիպակով։ 30-ակտն թթ․ աշխատել է «Պրավդա»-ի խմբագրու–թյունում որպես ակնարկագիր։ Լույս է ընծայել ակնարկների ժողովածուներ՝ «Լեռնային արշավ» (1932), «Կոմինտերն» (1932), «Վարպետները» (1933)։ «Սովորա–կան Արկտիկա» (1940) պատմվածքների գիրքը պատկերում է սովետական մարդ–կանց խիզախությունը Տյուսիսում։ Տայ– րենական մեծ պատերազմի տարիներին զինթղթակից Էր։ Այդ շրջանում է գրել «Նամակնևր ընկերոջս» (1941–42), «Ալեք– սեյ Կուլիկովը․․․ մարտիկ» (1942) հրա–պարակախոսական գրքերը։ «Չնվաճված–ները» (1943, ՍՍՏՄ պետ․ մրցանակ, 1946) վիպակում պատկերել է սովետական մարդկանց հայրենասիրությունը, աննկուն կամքը։ Ետպատերազլքյան շրջանի գոր–ծերից են՝ «ճապոնիայում և Ֆիլիպիննե– րում» (1946–47) ակնարկը, «Գոնեցկի հանքափորները» (1950, ՍՍՏՄ պետ․ մըր– ցանակ, 1952,) սցևնարը։ Երկ․ Բջիշը, Ե․, 1930։ Վերադարձ, Ե․, 1943։ Ալեքսեյ Կուլիկովը․․․ մարտիկ, Ե․, 1944։ Չնվաճվածները։ Տարասի ընտանիքը, Ե․, 1944։ ԳՈՐԳ, բազմագույն զարդանկարներով, խավածածկ կամ առանց խավի քառան–կյուն գեղարվեստական գործվածք։ Ծա–ռայում է որպես փռոց, ծածկոց, վարա–գույր՝ բնակարանը տաքացնելու, զարդա– րելու, ինչպես և ձայնակլանման համար։ Գ–ևրը հիմնականում գործում են թելե–րից* լինում են նաև ասեղնագործ և գույնզգույն կտորներից կարված։ Գ–ի զարդանկարները բաղկացած ևն կենտ–րոնական մասից և այն եզերող շրջանակ–ներից։ Գեղարվեստական առանձնահատ–կությունները որոշվում են գործվածքի մակևրեսով (խավոտ կամ առանց խավի), նյութով (բուրդ, մետաքս, վուշ, բամբակ ևն․ օրինակ՝ բուրդը խավին հաղորդում է ամենանուրբ գունախաղևրը) և նևրկա– նյութերով, չափսերով, զարդերիզի և կենտ–րոնական դաշտի փոխհարաբերությամբ, զարդանկարի բնույթով ու հորինվածքով, գունային կառուցվածքով։ խավոտ և թա–ղիքե ամենավաղ Գ–երը հայտնաբերվել են ՍՍՏՄ տարածքում (Պազիրիկյան կուր–գաններ)։ Ասորեստանում և Բաբելոնում Գ–ի գոյության մասին պահպանվել են վկայություններ։ Արևելքի Գ–երից առա–վել հռչակված են իրանական, հայկ․, թուրքմ․, ադրբ․ Գ–երը։ Իրանական Գ–երը դասակարգվում են ըստ արտադրության տեղի (օրինակ՝ «Սպահան», «Քաշան», «Իարասան» ևն) կամ զարդանախշի տի–պով («մեդալիոնային», «որսորդական», «կենդանական», «պարտեզային»)․ դրանց բնորոշ է մեծ մասամբ գործվածքի բարձր խտությունը (հատկապես Սպահանի և
