Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/229

Այս էջը սրբագրված չէ

ԳՐԻՄ (ֆբանս․ grime, <հին իւոալ․ gri- mo – կնճռոտ), դերասանի արտաքինի փոփոխության, առավեւապես դիմափո–խության արվեստը՝ դիմաներկի, կեղծամի, սանրվածքի և դեմքի առանձին մասերի արհեստական ծավա{ային ձևափոխում–ների օգնությամբ։ Գ․ բեմական կերպարի արտաքին բնութագրման միջոցներից է՝ պայմանավորված դրամատուրգիական երկի պատմական ու գեղարվեստական միջավայրով, բեմադրության թատերա– յին–ոճական առանձնահատկություններով ու ընդհանուր գեղանկարչական պատկե–րով (դեկորներ, զգեստևեր, լուսավորու–թյուն), կերպարի բնավորությամբ ն նրա դերասանական ըմբռնումով։ Արտաքին կերպարանափոխության արվեստը սկըզբ– նավորվեւ է նախնադարյան ծիսակատա–րություններում և ժող․ խաղերում։ Տնդկա– կան, չինական, ճապոնական և Տին Արե– վելքի այլ թատրոնների ավանդական Գ․ մասամբ պահպանվել է մեր օրերում։ Վ․ Փափազյանը կյանքում և Արքա Լիրի դե–րում (Շեքսպիրի «Արքա Լիր») Այն եղել է ընդհանրացված, պայմանա–կան՝ փոխարինելով պաշտամունքային կամ գեղարվեստական դեր ունեցող դի–մակներին։ Առանց դիմակի դիմափոխու–թյունը բնորոշ է հելլենիզմի շրջանի և ապա միջնադարյան թատրոնին։ ժող․ դերասանները (գուսաններ, սկոմորոխ– ներ, ժոնգլյորներ ևն) դեմքերը ներկևլ են մրով, բուսական ներկերով։ Իդեալակա–նացված, ընդհանրացված Գ․ է ստեղծել կլասիցիզմի թատրոնը։ XIX դ․ 1–ին կեսին ռոմանտիկական թատրոնում Գ․ ծառայել է դերասանական կերպարի ն՛ իդեալա–կանացմանը, և՝ անհատականացմանը։ Սակայն միայն ռեալիզմի զարգացումը թատրոնում Գ–ի արվեստի ծաղկման հիմ–քը հանդիսացավ։ Նոր և նորագույն թատ–րոնում Գ․ ընդունված է որպես կերպարի ու դերակատարի անհատականությունն ընդգծող միջոց ն ունի համեմատաբար զուսպ գործածություն։ Այն բարձր արվես–տով են կատարում հատուկ նկարիչ–գրիմ– յորները։ Կ ի ն ո յ ու մ Գ․ ենթարկվում է օպերատորական տեխնիկայի պահանջ–ներին։ Եթե սն–սպիտակ կինոյում այն հենվում է լուսաստվերի սկզբունքի վրա, ապա գունավոր կինոյում ունի գեղա–նկարչական բնույթ։ ԳՐԻՆ (Գրինևսկի) Ալեքսանդր Ստեպա– նովիչ [11(23)․8․1880, Սլոբոդսկոյ (Վյատ– կայի գավառ) – 8․7․1932, Ստարի Կրիմ], ռուս սովետական գրող։ Եղել է նավաստի, ոսկեխույզ (Ուրսղում), զինվորական։ Սևաստոպոլում հեղափոխական գործու–նեություն է ծավալել նավաստիների և զինվորների շրջանում։ Բազմիցս բան–տարկվել Է, երեք անգամ փախել աքսո–րից։ 1924-ին տեղափոխվել է Թեոդոսիա, ապա՝ Ստարի Կրիմ (1932)։ Առաջին պատ– մըվածքն է «Շարքային Պանտելեևի մա–տուցած ծառայությունը» (1906)։ Գ–ի վե–պերը, պատմվածքներն ու նովելները ռո–մանտիկ շունչ ունեն, աչքի ևն ընկնում բնության վարպետ նկարագրությամբ և հերոսների հարուստ ներաշխարհով («Կարմիր առագաստ», 1923, «Անապատի սիրտը», 1923, «Ալիքների վրայով վազո–ղը», 1928)։ Երկ․ Собр․ соч․, т․ 1–6, М․, 1965․ Կարմիր առագաստ, Ե․, 1944։ Ոսկե շղթա։ Անհանգրվան ճանապարհ, Ե․, 1964։ ԳՐԻՆ (Greene) Գրեհեմ (ծն․ 2․10․1904, Լոնդոն), անգլիացի գրող։ Սովորել է Օքսֆորդի համալսարանում։ Գ–ի սոցիալ– հոգեբանական վեպերից հայտնի են «Մար–դը ներքուստ» (1929), «ինձ ստեղծել է Անգլիաև» (1935), «Իշխանություն և փառք» (1940), «Խաղաղ ամերիկացին» (1955, ևայերեն հրտ․ 1963)։ Գրել է նաև արկա– ծային վեպեր և պատմվածքներ՝ «Ստամ– բուլ մեկնող գնացքը» (1932), «Վախի մի–նիստրություն» (1943)։ ԳՐԻՆ (Green) Զոն Ռիչարդ (12․12․1837, Օքսֆորդ – 7․3․1883, Մենթոնա), անգլիա–կան պոզիտիվիստ–պատմաբան։ Գ–ի «Անգ–լիական ժողովրդի պատմություն»-ը (և․ 1–4, 1877–80) Անգլիայի սոցիալ–մշա– կութային զարգացման պատմության հա–մադրական (սինթետիկ) լուսաբանման առաջին փորձն է՝ պատմական պրոցեսի լիբերալ–ազգայնական մեկնությամբ հան–դերձ։ Գրված է հյութեղ, պատկերավոր լեզվով և պարունակում է փաստական հարուստ նյութ։ Անգլիայի պատմությունն ուսումնասիրելիս Կ․ Մարքսը օգտագոր–ծել է Գ–ի աշխատությունները։ ԳՐԻՆ (Green) Զորջ (14․7․1793, Սնեյն– թոն – 31․3․1841, Սնեյևթոն), անգլիացի մաթեմատիկոս։ Մաթեմատիկայով զբաղ–վել է ինքնուրույն և միայն 1837-ին ավար–տել Քեմբրիջի համալսարանը։ «Մաթեմա–տիկական անալիզի կիրառումը էլեկտրա–կանության և մագնիսականության տեսու–թյուններում» աշխատության մեջ (1828) ներմուծել է «պոտենցիալի» հասկացու–թյունը ն, օգտագործելով ծավալային ու մակերնութային ինտեգրալների միջև իր գտած կապը (տես Գրինի բանաձևեր), կատարելագործել այդ տեսությունները։ Ուսումնասիրել է լույսի անդրադարձումը և բեկումը բյուրեղային միջավայրերում, արտածել է առաձգականության տեսու–թյան հիմնական հավասարումները։ ԳՐԻՆ (Greene) Ռոբերտ (1558, Նորիջ – 3․9․1592, Լոնդոն), անգլիացի գրող։ Սո–վորել է Քեմբրիջի համալսարանում։ Որ–պես արձակագիր ճանաչվել է «Պանդոս– տո» (1588, որի թեման օգտագործել է Շեքսպիրը «Ձմեռային հեքիաթ» դրամա–յում), «Մենաֆոն» (1589) հովվերգական վեպերով։ Տայտնի է Գ–ի «Ալֆոնս, Արա– գոնի թագավորը» (մոտ 1588) պիեսը։ Լավագույն գործերից են նաև «Վանական Բեկոնը և վանական Բոնգեյը» (1589), G տիրույթում որոշված ողորկ ֆունկ–ցիաներ են, իսկ Տ–ը՝ G-ն սահմանափա–կող կտոր առ կտոր ողորկ մակերևույթ, Ժ2ս d2u д*и Au= ГТ+ ~П + ՜Ո (հանգունորեն дх2 ду 0z дп ду Av-ն), ––, –– –երը ածանցյալներ են cm дп Տ–ի արտաքին նորմալի ուղղությամբ։

ԳՐԻՆԻ ՖՈԻՆԿ5ԻԱ, ֆունկցիա, որի օգ–նությամբ դիֆերենցիալ հավասարումնև– րի զանազան խնդիրների լուծումները ներկայացվում են ինտեգրալների միջո–ցով։ Կոչվել է ի պատիվ Զ․ Գրինի։ էական դեր է խաղում տեսական ֆիգիկայում,