լենինյան մրցանակ (1959)։ Ըստ Դ–ի սցենարի Ցու․ Ի․ Սոլնցևան նկարահա–նել է նաև «Տրավառ տարիների պատ–մություն» (1961) և «Տմայված Դեսնա» (1965) կինոնկարները։ Նրա անունն է կրում Կիևի գեղարվեստական ֆիլմերի ստուդիան։ Երկ․ Собр․ соч․, т․ 1–4, М․, 1966–69* Գրկ․ Ю р е н е в Р« Н․, Александр Дов–женко, М․, 1959; Марьямов А, М․, Довженко, М․, 1968 (библиография и филь- мографияг с․ 378–82)․ է․ Մանուկյան Ի, Ի․ Դովլաթյան
ԴՈՎԼԱԹՅԱՆ (Դովլաթով) Իսահակ Ի վա–նի (Տովհաննեսի) (13․2․1887, Շուշի– 1938), հեղաՓոխական, կուսակցական գործիչ։ ՍՄԿԿ անդամ 1906-ից։ 1920– 1923-ին եղել է Տայաստանի ներքին գոր–ծերի ժողկոմ, 1923–28-ին՝ Ադրբ․ ՍՍՏ ԲԳՏ ժողկոմի տեղակալ, 1928–29-ին՝ ԱԿ(բ)Կ ԿՎՏ–ի կոլեգիայի պատասխանա–տու քարտուղար, հետագայում՝ Ադրբ․ ՍՍՏ ժողկոմսովետին կից գլխավոր ար–բիտր։ Դ․ ընտրվել է Ադրբ․ կոմկուսի ԿԿ–ի անդամ։ Ն ԱոաըԱսան․
ԴՈՎԼԱԹՅԱՆ Տաբեթ Ներսեսի (9․5․1911, գ․ Կգլչա, Վանի նահանգ – 11․1․1972, Երևան), հայ սովետական իևժեևեր–քի– միկոս։ ՍՄԿԿ անդամ 1938-ից։ Ավար–տել է Երևաևի պոլիտեխնիկական ինստ–ը (1935)։ 1940-ից կատարել է կուսակցական և տնտ․ ղեկավար աշխատանք։ 1951–71-fi․tr եղել է Երեանի ալյումինի գործարանի դիրեկտոր։ Պարգևատրվել է Լենինի շքանշանով։
ԴՈՎԼԱԹՅԱՆ Ֆրունգե Վաղինակի [ծն․ 26․5․1927, Նոր Բայազետ (այժմ՝ Կամո)], հայ սովետական կինոռեժիսոր։ ՏՍՍՏ Կադր «Բարև, ես եմ» կինոնկարից (1965), ոեժ․ Ֆ․ Դովլաթյան ժող․ արտիստ (1969), ՍՄԿԿ անդամ 1951-ից։ 1942–53-ին աշխատել է Գ․ Սուն– դուկյանի անվ․ թատրոնում որպես դե–րասան։ 1944-ից նկարահանվում է կինո–յում («Դավիթ Բեկ», 1944, «Անահիտ», 1947, «Ինչո՛ւ է աղմկում գետը», 1958, «Բարև, ես եմ», 1965, «Սարոյան եղբայր–ներ», 1968)։ Տայկ, կինոյում արդիա–կան թեմատիկայի յուրացման նոր քայլ Էր «Բարև, ևս եմ» ֆիլմը (ՏՍՍՏ պետ․ մրցանակ, 1967)։ Դ–ին բնորոշ՝ հասա–րակական և բարոյաէթիկական խնդիր–ների քննության շաղկապումը հերոսնևրի հոգեբանության բացահայտմանը դրսե– վորվել է նաև «Սարոյաև եղբայրներ» (գե–ղարվեստական ղեկավար, ՏՍՍՏ պետ․ մրցանակ, 1971), «Երևաևյաև օրերի խրո–նիկա» (1973) կինոնկարներում։ Արժա–նացել է ՍՍՏՄ պետ․ մրցանակի (1950)։ է․ Մանուկյան
ԴՈՎՐՈԻՍ, գյուղ Տայկական ՍՍՏ Ղա–փանի շրջանում, շրջկենտրոնից 9 կւէ հյուսիս–արևմուտք։ Միավորված է Նո– րաշենիկի սովետական տնտեսության հետ։ Ունի տարրական դպրոց։
ԴՈՏԱՆ, գյուղ Արևմտյան Տայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Դոտան գավառում։ 1909-ին ունևր 40 տուն հայ բնակիչ։ Զբաղվում էին երկրագործությամբ և անասնապահությամբ։ Բնակիչները տե–ղահանվել են առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին։
ԴՈՏԱՑԻԱ, պետության կողմից ձեռնար–» կություններին ու կազմակերպություննե–րին տրվող դրամական միջոցներ նրանց ծախսերի և եկամուտևերի միջև եղած աարբերություևը ծածկելու համար։ Կա–պիտալիստական երկրներում բյուջեից լայնորևն Դ․ է տրվում ցածր եկամտա–բեր և ռազմ, արդյունաբերության ճյու–ղերի մոնոպոլիաներին։ Բուրժ․ կառավա–րությունները Դ․ օգտագործում են նաև որպես տեղական ինքնակառավարման մարմինների վրա ճնշում գործադրելու ւքիշոց։ Մոցիալիզմի պայմաններում Դ․ հատ կացվում է հիմնական արտադրանքը պլանային ինքնարժեքից ցածր գներով իրացնող հիմնարկ–ձեոնարկությունների, ինչպես U առանձին ոչ արտադրական ոլորտի կազմակերպությունների (օրի–նակ, թատրոնների) պլանային վնասները ծածկելու ևամար։
ԴՈՐՐԱՆՏԻ ՎԱՆՔ, հայկական ճարտա–րապետության հուշարձան ՏՍՍՏ Ստե– փանավանի շրջանի Սվերդլով գյուղից 3 կւէ հյուսիս։ Գմբեթավոր խաչաձև, եո* աբսիդ եկեղեցի (YI դ․)՝ կառուցված սպի–տակ ֆելզիտից։ Բեմի երկու կողմերին ավանդատներ են, աղոթասրահը ձգված է երկարությամբ։ Գմբեթատակը քառակու–սի չէ, այլ 3X4 հարաբերությամբ ուղ–ղանկյունի։ Անցումը գմբեթին տրոմպնե– րի երկաստիճան համակարգով է։ Տար– դարանքը բնորոշ է Գուգարքի VI դ․ հու–շարձաններին։ Զուգակցելով բազիլիկի և «խաչաձև գմբեթավորի» հորինվածքնե–րը՝ Դ․ վ․ միանավ տիպի գմբեթավոր–ման առաջին Փորձերից է։ Գրկա Маацаканяв С,, Об одном новом памятнике VJ–VIJ веков, «Տեղեկա–գիր ՏՍՍՏ ԳԱ, հաս․ գիտ․», 1956, N° 2։ ԴՈՐԵ (Dore) Գյուստավ (6․1․1832, Ստրասբուրգ– 23․1․1883, Փարիզ), ֆրան–սիացի գրաֆիկ։Տոչակվել է Ռաբլեի«Գար– գանայուան ն Պանտագրյուելը» (1854), Դանտեի «Աստվածային կատակերգու–թյուն» (1861), Սերվանտեսի «Դոն Կի– խոտ» (1862–63), Աստվածաշնչի (1864– 1866) բարձրարվեստ նկարազարդումնե–րով։ Սոցիալական սրությամբ է պատկե–րել Լոնդոնի աղքատների կյանքի տեսա–րանները (1860–70-ական թթ․)։ 1860- ական թթ․ սկզբից զբաղվել է գեղանկար–չությամբ, օֆորտով, ավելի ուշ՝ քանդա–կագործությամբ։ Գրկ« Варшавский Л․, Гюстав До–ре, М․, 1966»
ԴՈՐԻԱԿԱՆ ՕՐԴԵՐ, տես Օրդերներ։
ԴՈՐՈԳՆԻՑԻՆ Անատոլի Ալեքսեեիչ [ծն․ 19․11(2․12)․ 1910, գ․ £աշինո, Տուլայի նա–հանգ], սովետական մաթեմատիկոս, գեո–ֆիզիկոս, մեխանիկ։ ՍՍՏՄ ԳԱ ակադե–միկոս (1953), սոցիալիստական աշխա–տանքի հերոս (1970)։ Ավարտել է Գրոզ– նու նավթային ինստ–ը (1931)։ 1955-ից ՍՍՏՄ ԳԱ հաշվողական կենտրոնի դի–րեկտորն է։ Աշխատանքները վերաբերում են դինամիկական օդերնութաբանության, աերոդինամիկայի ն կիրառական մաթե–մատիկայի հարցերին։ Ուսումնասիրել է ոչ–գծային դիֆերենցիալ հավասարում–ների լուծումների ասիմպտոտական վար–քը։ Մշակել է Նավիե–Ստոքսի հավասար–ման լուծման թվային մեթոդ։ Տվել է լեռ–նաշղթաների վրայով օդային հոսանքների շարժման տեսական նկարագրությունը։ Կառուցել է սեղմելի գազերի սահմանային շերտի տեսությունը։ Արժանացել է ՍՍՏՄ պետ․ մրցանակի (1946, 1947, 1951)։
ԴՈՐՈՇ Եֆիմ Ցակովլնիչ (1908-1972), ռուս սովետական գրող։ ՍՄԿԿ անդամ 1945-ից։ Նախապատերազմյան պատմը– վածքների թեման առավելապես քաղա–քացիական կռիվներն են («Մարշալական աստղեր», 1939, «Ռազմադաշտ», 1941 ևն); «Գյուղական օրագիր» (1956–70) պատմվածաշարի թեման սոցիալիստա–կան գյուղի կյանքն Է։ Երկ, Дождь пополам с солнцем․ Деревен–ский дневник, М․, 1973․
ԴՈՐՊԱՏ, քաղաք Էստոնական ՍՍՏ–ում, տես Տարաոն։
ԴՈՐՊԱՏԻ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ, տես Տարտուի սքհւուսկէսն հէսէէաւսարէսն;
ԴՈՐՏԻ4ՈՍ Տորրադո (Dorticos Torrado) Օսվալդո (ծն․ 17․4․1919, Սյենֆուեգոս), Կուբայի պետական և քաղաքական գոր– Դորբանէոի վանքի Ս․ Աստվածածին եկեղե–ցու (VI դ․) ընդհանուր աեսքը
