Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/509

Այս էջը սրբագրված չէ

Կիրառում են եղջերաթաղանթի կայուն վանքով։ Տազվադեպ բնածին է (ևերար– միսը, մորթին։ (Տես նաև Եղշերարուծու– մթագնումների (ւոևս Եղջերենու հաւո) գանգային շրջանում կրած հիվանդու– թյուն)։ դեպքում, տեսողության լրիվ կամ մաս– թյունների հետնանքով)։ Ե․ հ․ կարող է ԵՂՋՐԱ^ԱԲ, միներալ, տես Տաւնբչենդ։ նակի վերականգնման համար, երբեմն՝ ընդգրկևլ եղջերաթաղանթի մի հատվածը ԵՂՋՐԱԿԻՐ, եզնապտուղ (Cerato- կոսմետիկական նպատակներով։ Վիրա– կամ ամբողջ եղջերաթաղանթը։ Երբեմն carpus Լ․), թելուկազգիների ընտանիքի հատուվ են փոփոխված եղջերաթաղանթը, սերտաճում է ծիածանաթաղանթի հետ և բույսերի ցեղ։ Ոչ բարձր, միամյա խոտեր փոխաբեևը պատվաստում նույն ձևի և մե– եբկըորդայիև գչաուկ ոմւս]ի, պատճառ եև՝ պատված աստղաձև մազիկևեբով։ ծությաև սկավառակ, որը վերցնում են դառնում։ Ե․ հ–ի հիմնական ախտանշանը Ցողունները խիստ ճյուղավորված են, թարմ դիակից կամ մարդու՝ որնէ պատ– տեսողության սրության նվազումն է։ Բու– ունևն նեղ, գծային տերևևեր։ Միատուև ճառով հեռացրած աչքից։ ժումը․ դեղորայքներ, ֆիզիոթերապևտիկ են, արական ծաղիկները (2–5-ական)՝

ԵՂՋԵՐԱՊՈՁԵՐ (Siricidae), թաղանթա– պրոցեդուրներ, ներծծող միջոցներ, հյուս– երկբլթակ, թաղանթակերպ ծաղկապատ– թևավորների կարգի միջատներ։ Մարմնի վածքաբուժում, հիմնականում՝ եղջերա– յանով և մեկ առէջքով, իգակաևները՝ երկարությունը 5–40 մմ է։ Ունեն երկա– ւկչաաոիկա։ առանց ծաղկապատյանի։ Պտուղը սրա– րավուն, գլանաձև փորիկ, որը էգերի մոտ ԵՂՋԵՐՈՒՆԵՐ (Cervidae), երկկճղակա– ծայր, փշանման ելուստներով Է։ Տայտնի վերջանում է երկար, ամուր ձվադիրով։ վորների կարգի կաթնասունների ընտա– է 2 տեսակ, որոնք աճում են ՍՍՏՄ–ում, Թրթուրները սպիտակ են կամ դեղնա– նիք։ Ունեն բարձր ոտքեր, կարճ պոչ, Չինաստանում, Աֆղանստանում, Իրա–վուն, կրծքային ապաճած ոտիկներով, երկար և շարժուև ակաևջևեր։ Արուները նում, Թուրքիայում։ ՏՍՍՏ ցածրադիր, զարգանում են ծառերի բնափայտում և (ևյուսիսային Ե–ի նաև Էգերը) կրում են կիսաանապատային գոտում հանդիպում է առաջացնում վնասվածքներ։ Տարածված ճյուղավորված եղջյուրներ, որոնք ամեն ավազուտային Ե․ (C․ arenarius) տեսակը։ են արնադարձային երկրներում, հագվա– տարի Փոխարինվում են նորերով։ Ե–ի ԵՂՋՐԱՔԱՐ, կոնտակտ–մետամորֆային դեպ՝ նաև ԱՍՏՄ–ում։ մազածածկը կոշտ քստամազ Է, բրդատա– ապար։ Առաջանում է ինտրուզիվ մարմին–

ԵՂՋԵՐԱՌՎՈՒՅՏ (Lotus), ընդավորների կում՝ աղվամազ։ Գունավորումը հաճախ ների շուրջը պարփակող ալյումինասիլի– ընաանիքի բույսերի ցեղ։ Բազմամյա, շիկակարմիր է կամ գորշ, մատղաշները կատային նստվածքային ու հրաբխածին հազվադեպ՝ երկամյա և միամյա խոտա– (երբեմև և հասուևները)՝ բծավոր։ Տայտ– ապարների կառուցվածքի և միևերալային բույս է կամ ենթաթուփ։ Ծաղիկները միայ– նի ևն 17 սեռի մոտ 40 տեսակ՝ տարածված կազմի փոփոխությունից՝ ներդրված մագ– նակ են կամ գլխիկում հավաքված։ Պտու– Եվրոպայում, Ասիայում, Տյուսիսային մայի ազդեցության շևորհիվ։ Ունի հոծ, դը գծա–գլանաձև, բազմասերմ ունդ է։ Աֆրիկայում, Տյուսիսային և Տարավա– հատիկային կառուցվածք։ Երբեմև լիևում Ավելի քաև 100 տեսակ տարածված են յին Ամերիկայում։ ՍՍՏՄ–ում հանդի– է բծավոր։ Բնորոշ է խեցային կտրվածքը։ Եվրասիայում, Աֆրիկայում ն Ավստրա– պում է 6 տեսակ։ Ապրում են անտառնե– Ե․ կազմված 1; քվարցից, դաշտային սպաթ– լիայում, 20 տեսակ՝ ՍՍՏՄ–ում, 3-ը՝ րում, անտառատափաստաններում, տունդ– ներից, փայլարներից, ինչպես նաև Էպի– նաև ՏՍՍՏ–ում։ Մեծ մասը արժեքավոր բայում և աևաառատունդրայում՝ փոքր դոտից, նռնաքարերից, անդալուզիտից, խոտհարքային կերաբույս է (մինչև ծաղ– խմբերով։ Աշնանը և ձմռանը հյուսիսա– սիլլիմանիտից կամ կորդիերիտից ևն։ կելը)։ Ծաղիկները պարունակում են ան– յին Ե․ հավաքվում են մեծ հոտեըով ու ՏՍՍՏ–ում Ե․ հանդիպում է ամենուր՝ նշան քանակությամբ դառնահամ, թունա– անցնու^ք հարյուրավոր կւէ։ Սնվում են հատկապես Զանգեզուրում, Վայքում և վոր գլիկոզիդներ, որոնք չոր խոտի և սի– ճյուղերով, տերևևերով, խոտերով, մա– հս–արլ․ շրջաևևերում։ Որոշ տեղերում լոսի մեջ կորցևում են թունավորելու ազ– մուռներով, քարաքոսերով։ Սեռահասուն Ե–ի ևետ կապված են երկաթի, պղնձի և դեցություևը։ Մեղրատու է, ծաղիկներից են դառնում 1,5 տարում։ Զուգավորվում ոսկու հանքայնացումներ։ ստանում են դեղին ներկ։ են աշնանը կամ ամռան վերջին։ Ձագե– ԵՂՎԱՐԴ, քաղաքատիպ ավան, Տայկա–

ԵՂՋԵՐԱՍՈՒՆԿ, հացազգի բույսերի հի– րին (1 – 2) մայրը, մինչն նոր հղիություն, կան ՍՍՏ Նաիրիի շրջանի վարչական վանդություն։ Տարուցիչը Claviceps pur- կերակրում է կաթով։ Ե–ի ընտանիքը բա– կենտրոնը։ Գտնվում է Արայի լեռան հվ․ рига մակաբույծ սունկն է։ Վնասում է մանվում է 4 ենթաընտանիքի՝ մունտժակ– ստորոտում, Եղվարդի սարավանդում, գլխավորապես աշորան, հացազգի կե– ներ (Cervulinae), ջրային Ե․ (Hydropo- Երնանից 18 կմ հս–արմ․, Աշտարակ–Արզ– րային բույսերը (սեզ, ցորնուկ, շյուղա– tinae), իսկական Ե․ (Cervinae), ամերի– նի խճուղու վրա։ 6050 բն․ (1974), հայեր, խոտ), հազվադեպ՝ գարին, ցորենը։ կյան Ե․ (Neocervinae)։ Իսկական Ե–ին են ռուսներ։ Ե–ի սովետական տնտեսության

ԵՂՋԵՐԱՏԵՐԵՎ (Ceratophyllum), եղջե– պատկանում ազնվացեղ Ե․, բծավոր Ե․, հիման վրա 1961-ին ստեղծվել է Տայկա– րատերևազգիների ընտանիքի բույսերի եղնիկը, մարալը։ Վերջինս տարածված է կան մեքենափորձարկման կայանը, որին ցեղ։ Ջրային բազմամյա բույս է, արմատ– Ղրիմում, Կովկասում, Սիբիրի հարա– կից տնտեսությունն զբաղվում է այգե– ներ չունի։ Ծաղիկները միայնակ են, մա– վում, Տեռավոր Արնելքում։ Մարմնի եր– գործությամբ, պտղաբուծությամբ, հացա– նըր, միատուն։ Ծաղկապատը բաժակաձև կարություևը մոտ 200 սմ է, քաշը՝ 100– հատիկային կուլտուրաների մշակու– Է։ ՍՍՏՄ–ում տարածված է 6 տեսակ, 300 կգ։ Չոսկրացած եղջյուրներից՝ պան– թյամբ, անասնապահությամբ։ Ե–ում գոր– որից 2-ը՝ նաև ՏՍՍՏ–ում (Այղր լիճ, տերից ստանում եև արժեքավոր դեղա– ծում է Երևանի «Տայէլեկտրակենցաղ– Էջմիածին նն)։ Ե–ի որոշ տեսակներ կեր նյութ։ Ե․ որսորդական և արդյուևագոր– սարք» միավորման մասնաճյուղը, կա են ձկների և ջրայիև թռչուևևերի համար։ ծակաև կենդանիներ եև, օգտագործում են

ԵՂՋԵՐԱՓՈՂ, փողային մունդուշտուկա– վոր հնագույն նվագարան։ Պատրաստվել է կենդանու սնամեջ եղջյուրից, հետագա–յում՝ փայտից, փայտի կեղնից, ոսկորից կամ մետաղից։ XVI դ․ ավելացվել են հնչյունի բարձրությունը Փոփոխող անց–քեր, ավելի ուշ՝ փականներ։ Օգտագործ–վել և օգտագործվում է հիմնականում որ–պես հովվական, որսորդական, փոստային ն ռազմական ազդանշանային գործիք; Ե․ կոնաձև փողակով բազմաթիվ փողային երաժշտական գործիքների նախատիպն է։

ԵՂՋԵՐԵՆՈՒ ՀԱՏ, լեյկոմա (հուն․ Xeiwog – սպիտակ), աչքի եղջերաթաղան–թի կայուն մթագնում, բնորոշվում է եղջե–րաթաղանթի վրա առաջացած շարակցա–հյուսվածքային սպիտակավուն սպիով։ Առաջանում է աչքի բորբոքային հիվան–դությունների և վնասումների հետե– Եղջեբունեբ․ 1․ հյուսիսային, 2․ ամե–րիկական սնապոչ, 3․ որմզդեղն, 4․ մունտ– ժակ, 5․ եղնիկ, 6․ ջրային եղջերու, 7․ այծյամ