Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 3.djvu/589

Այս էջը սրբագրված չէ

Ի․ Վ․ Տուրկենիչ 0․ Վ․ Կոշևոյ Ու․ Մ․ Գբոմովա Ի․Ա․ Զեմնուխով Սէ Գ․ Տյուլենին Լ․ Գ․ Շևցովա կաև և կոմերիտական ամսագիր։ ՏԼԿԵՄ Կենտկոմի ն Երևանի քաղկոմի օրգաև։ Տրատարակվել է 1926–33-իև, Երևա–նում։ Խմբագիրներ՝ Տ․ Տեր–Գանիելյան, Տ․ Տովհանևիսյան, Ա․ Արզումանյան, Ն․ Մեհրաբյան, Մ․ Կուրտիկյան, Տ․ Միբ– զոյան։ Լուսաբանել է կոմևրիտական ակ– «Երիաասարդ բայլշևիկ» ամսա–գրի շապիկը տիվի գործունեությունը, օգնել երիտա–սարդության գաղափարական դաստիա–րակությանը, կոմերիտական աշխատանք–ների կազմակերպմանը, կուլտուրական հեղափոխության իրականացմանը։ Տպա–գրել է գիտական ու գրական հոդվածներ, Ն․ Զարյանի, Գ․ Մահարու, Վ․ Թոթովեն– ցի, Ա․ Բակունցի, Ալազանի, Գ․ Մարյանի և այլ գրողների ստեղծագործություններ, թարգմանություններ ռուս ն համաշխար–հային գրականությունից։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԲԱՆՎՈՐ», երկշաբաթա–թերթ։ ՏՍՍՏ Մինիստրների սովևտի պրոֆեսիոնալ–տեխնիկական կրթության պետական կոմիտեի օրգան։ Լույս է տես–նում 1966-ից (ընդհատվել է 1970-ին), Երնանում։ Պրոպագանդում է պրոֆտեխ․ ուսումնարանների առաջավոր փորձը, ար–տադրության ավտոմատացման ու մեքե–նայացման խնդիրները, նպաստում ժո–ղովրդական տնտևսության տարբեր բնա–գավառների համար բանվորական որա–կյալ կադրեր պատրաստելուն։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՐՈԼՇԵՎԻԿ», հնգօրյա թերթ։ Անդրլենկոմերիտմիության Լեռնա–յին Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի մարզ–կոմի օրգան։ Լույս է տեսել 1935–41-ին, Ստեփանակերտում։ Տողվածներ է նվի– րել գյուղատնտեսությանն ու արդյունա–բերությանը, անդրադարձել մարզի ար–տադրական նվաճումներին, պայքարել աշխատավորությանը կոլեկտիվիզմի և սո–ցիալիստական գիտակցության ոգով դաս– տիարակ ելու համար։ «Ե․ բ․» հաջորդել է «Երիտասարդ լենինյան» (1924–25, հա–վելված «խորհրդային Ղարաբաղ»-ի) և «Լեևերիտ» (1928–31) թերթերին։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԳԵՐՄԱՆԻԱ» («Yunges Deutschland»), գրական շարժում XIX դա–րի 30-ական թվականներին, Գերմանիա– յում։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԳՎԱՐԴԻԱ», կոմերիտա–կան ընդհատակյա կազմակերպություն Տայրենական մեծ պատերազմի ժամա–նակ Կրասնոդոնում։ Գործել է ընդհա–տակյա կուսակցական կազմակերպության ղեկավարությամբ։ Կրասնոդոևի օկուպա–ցիայից (1942-ի ևուլիսի 20) հետո ստեղծ–վեցին հակաֆաշիստական երիտասար–դական խմբեր՝ Ի․ Զեմևուխովի, 0․ Կո– շնոյի, Վ․ Լնաշովի, Ս․ Տյուլենինի, Ա․ Ելի– սեենկոյի, Վ․ ժդանովի, Ն․ Մումսկոյի, Ու․ Գրոմովայի, Ա․ Պոպովի, Մ․ Փւսկե– վասյւսԱի (Պեգլիվանովա) գլխավորու–թյամբ։ «Ե․ գ․»-ի հրամանատարն էր Ի․ Վ․ Տուրկենիչը։ Նրանք ընդունում և տարածում էին Սովիևֆորմբյուրոյի հա–ղորդագրությունները, տպագրում ն տա–րածում հակաֆաշիստական թռուցիկներ, զինված պայքար մղում հիտլերականնե– րի դեմ։ 1943-ի հունվարի սկզբներին գվարդիականները մատնությամբ ձերբա–կալվեցին և գազաևաբար խոշտանգվե–ցին։ Տետապնդումներից խույս տվեց 11 մարդ, այդ թվում ն Գ․ Մ․ Հարություն– յանցը՝․ 1943-ի սեպտ․ 13-ի ՍՍՏՄ Գերա–գույն սովետի Նախագահության հրամա–նագրով Գրոմովային, Զեմնուխովին, Կո– շևոյիև, Տյուլեևինին, Շնցովային շնորհ–վեց Սովետական Միության հևրոսի կո–չում։ «Ե․ գ․»-ի հերոսների անունով են կոչվում բնակավայրեր, հանքահորեր, կոլտնտեսություններ, ևավեր, պիոնևրա– կան դրուժինաներ, Վորոշիլովգրադի մար–զի նորաստեղծ քաղաքներից մևկին տրվել է Մոլոդոգվարդևյսկ անունը։ «Ե․ գ․»-ի հե–րոսական գործևրին է նվիրված Ա․ Ա․ Ֆադեևի «Երիտասարդ գվարդիա» վեպը։ Գրկ* Молодая гвардия․ Сб․ документов и воспоминаний, 3 изд», Донецк 1972․

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԻՏԱԼԻԱ» («Giovine Ita–lia»), հեղաՓոխական ընդհատակյա կազ–մակերպություն։ Ստեղծել է Ջ․ £Րաձքմւին, 1831-ին։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ԿՈՄՈԻՆԻՍՏ», եռօրյա, սկզբում՝ շաբաթաթերթ։ Տայաստանի կո–մունիստական երիտասարդական միու–թյան Կենտկոմի և Երևաևի գավառային կոմիտեի օրգան։ Լույս է տեսել 1921– 1923-ին։ Խմբագիրներ՝ Ն․ Խերանյան, Տ․ Խորունի, Տ․ Եկավյան։ Արտացոլել է հանրապևտության կոմերիտական բջիջ–ների աշխատանքը, տպագրել հաղորդում–ներ սովետական հանրապետությունների կոմերիտական կյանքի, արտասահման–յան երկրնևրի երիտասարդության առօր–յայի ու պայքարի մասին։ «Ե․ կ․»-ի առա–ջին համարներն առանձին էջով տպա–գրվել են ՏԿԿ Կենտկոմի օրգան «Կո–մունիստ» թերթում։ «Ե․ կ․»-ով սկզբնա–վորվում է Սովետական Տայաստանի կոմերիտական մամուլը։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՀԱՅ», գրական, հասարա–կական պատկերազարդ երկշաբաթաթերթ։ Լույս է տեսնում 1969-ից, Բեյրութում։ Միջազգային կյանքի ու արվեստի հար– ցևրի մասին հաճախ հանդես է գալիս մա–կերեսային հոդվածներով։ Տպագրում է գրականագիտական, արվեստաբանական նյութեր, արձակ ու չափածո գործեր, թարգմանություններ արաբ, և եվրոպա–կան գրակաևությունևերից, կիևոյի տեսու– թյուևներ, մարզակաև լուրեր։ Տետաքըր– քըրակաև են թերթի հարցազրույցները արվեստի ու գիտության բնագավառի սո–վետական և սփյուռքի հայ գործիչևերի հետ։ Աշխատակցում եև հիմնականում լի– բանանահայ երիտասարդ մտավորական–ները։ 1973-ին ևրատարակել է մարզա–կան հավելված։

ԵՐԻՏԱՍԱՐԴ ՀԱՅԱՍՏԱՆ», հասարա– կական–քաղաքական ն տնտեսական շա–բաթաթերթ (1903–73), 1975-ից՝ ամսա–թերթ։ Լույս է տեսնում Փարամուսում (Նյու Ջերսի նահանգ)։ Սոցիալ–դեմոկ– րատական հնչակյան կուսակցության Ամե–րիկայի շրջանակի օրգան։ Խմբագիրներ՝ Ս․ Սապահ–Գյուլյան, Գ․ Մեղիկյան, Ա․ Տեր–Վարդանյան, Բ․ Վարազդաա, Ս․ Խան–Գելոֆյան, Ե․ Սիրվարդ, Ե․ Սա– ֆո, Լ․ Մարտիրոսյան, Պ․ Պոնտացի, Մ․ Սիմոնյան, Ա․ Շամլյան, Ս․ Շահեն։ Թերթը հնչակյան կուսակցության դիր–քերից պայքարել է արևմտահայությաև տնտ․ և քաղ․ վիճակի բարելավմաև և Տայկակաև դատի արդարացի լուծման համար, մերկացրել թուրք, իշխանություն–ների քաղաքականությունը Տայկական հարցում, նրա պանիսլամական ու պան– թուրքական ձգտումներն Արևելքում։ Ներ– կայացրևլ է գավառներում (Մուշ, Տիգ– րանակերտ, Տարոն ևն) հնչակյան շարժ–ման ընթացքը, դրվագներ հայ հայդուկա–յին խմբերի գործունեությունից։ Ողջու– նել է Տոկւոեմբերյան սոցիալիստական մեծ հեղավւոխությունը և Տայաստաևում սովետական իշխանության հաստատումը։ Պրոպագանդել է ՏՕԿ–ի գործուննա–