ակտիվորեն մասնակցեցին գերմանա– ֆաշիստական զավթիչների դեմ սովետա– կան ժողովրդի պայքարին: Շուրջ 70 հզ. մարդ պարգևատրվեց շքանշաններով և մեդալներով, մոտ 200-ը արժանացավ Սովետական Միության հերոսի կոչման* Դրանց թվում էին՝ Բրեստի ամրոցի փա– ռաբանված պաշտպան մայոր Պ. Գավիի– լովը, բանաստեղծ Մուսա Զալիլը, Սովե– տական Միության կրկնակի հերոս Ն. Ստոլյարովը: Տնտեսությունը: Սովետական իշխա– նության տարիներին Թաթարիան դարձել է զարգացած արդյունաբերության և մե– քենայացված գյուղատնտեսության հանճ րապետություն: ՍՍՀՄ նավթարդյունա– հանող խոշոր շրջաններից է (տալիս է ընդհանուր միութենական արտադրանքի 23 %–ը, 1974): Արդյունաբերությունը: 1940– 1974-ին արդյունաբերության համախառն արտադրանքն աճել է 37 անգամ:
ԹԻՍՍՀ–ում կա ավելի քան 500 արդ. ձեռնարկություն: Միութենական նշանա– կություն ունեն մեքենաշինությունն ու մետաղամշակությունը, քիմ. և նավթաքիմ. արդյունաբերությունը: Տնտեսության զարգացմանը խթանեցին նավթի նոր հան– քավայրերի հայտնաբերումն ու գործար– կումը: 1945–75-ին արդյունահանվել է 1,5 մլրդ ա նավթ: Արդյունահանվում է նաև գազ: 1976-ին արտադրվել է 25801 մլն կվաժ էլեկտրաէներգիա: Կազանում կան քիմ., մեքենաշինական, Բուգուլմա– յում՝ նավթասարքավորումների, Ելաբու– գայոսՐ արդ. խողովակաշարային արմա– տուրայի, Չիաոոպոլում ժամացույցի գոր– ծարաններ: Նաբերեժնիե Չելնիում կա– ռուցվում է (1975-ից) ծանր բեռնատար ավտոմոբիլների (ԿամԱԶ), Զսփնսկում՝ ավտոդողերի գործարաններ: Միութենա– կան նշանակություն ունի նրբատախտա– կի արտադրությունը: Զարգացած են սննդարդյունաբերության՝ մսի, կաթի, յուղի–պանրի, շաքարի արտադրության ճյուղերը: Գյուղատնտեսությունն ունի հացահատիկային և անասնապահական ուղղություն: Տերիտորիայի մոտ 70 % -ը գյուղատնտ. հողահանդակներ են: Մշա– կում են ցորեն, տարեկան, ոլոռ, վարսակ, գարի, հնդկացորեն, կորեկ, շաքարի ճա– կընդեղ, արևածաղիկ, կանեփ, կտավատ, կարտոֆիլ,՝ բանջարեղեն, կերային կուլ– տուրաներ: Զարգացած է պտղաբուծու– թյունը՝ հատկապես Վոլգայի աջափնյա մասում: Անասնապահությունն ունի մսա– կաթնատոլ ուղղություն: Զարգացած է գազանաբուծությունը, թռչնաբուծությու– նը, մեղվաբուծությունը: Կտզան. Վ. Ի. Լենինի անվան պետական համալսարանը Տրանսպորտը: Երկաթուղիների եր– կարությունը 754 կՎ է (1974): Կարևոր մայրուղին Մոսկվա–Կազան–Սվերդ– լովսկ երկաթուղին է: Թաթարիայով են անցնում նաև Կազան–Վոլգոգրադ, Ուլ– յանովսկ–Ուֆա, Սվիյաժսկ–ուլյանովսկ, Բուգուլմա–Կրուգլոյե Պոլե երկաթու– ղիները: Նավարկություն կա Վոլգա, Կամա, Վյատկա և Րելայա գետերի վրա: Թաթարիայում է սկիզբ առնում «Դրուժ– բա» նավթամուղը: Կառուցված են խողո– վակաշարեր Ուրալա–սիբիրյան և հս–արմ. ուղղությամբ: Լուսավորությունը: 1974/75 ուս. տա– րում ԹԻՍՍՀ–ում կար 2754 հանրակրթա– կան դպրոց, 88 պրոֆտեխնի կական, 53 հատուկ միջնակարգ ուս. հաստատու– թյուն, 12 բուհ (Կազանի պետական հա– մալսարան, օդաչուական, քիմիա–տեխնո– լոգիական, մանկավարժական, բժշկական, ինժեներա–շինարարական, ֆինանսա– տնտեսա գիտական, գյուղատնտեսական, անասնաբուժական, կուլտուրայի ինստ– ներ, կոնսերվատորիա՝ Կազանում, ման– կավարժական ինաո.՝ Ելաբուգայում): 1975-ին գործում էր 1811 գրադարան, 14 թանգարան, 2527 ակումբային հիմնարկ, 2503 ստացիոնար կինոսարքավորում: Մամուլը, ռադիոն, հեռուստատեսու– թյունը: 1974-ին լույս են տեսել 478 անուն գիրք և բրոշյուր, 129 պարբերական հրատարակություն: Թաթարերեն հանրա– պետական թերթերն են՝ «Սոցիալիստիկ Թաթարստան» («Սոցիալիստական Թա– թարիա», 1918-ից), «Թաթարստան յաշ– լերե» («Թաթարիայի երիտասարդություն», 1920-ից), «Ցաշ լենինչի» («Պատանի լե–
