Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 4.djvu/554

Այս էջը սրբագրված է

ված: Առ 2-ը հունվ. 1976-ի Լ. թ. ֆ. ուներ 477 հզ. թռչուն, արտադրվել է 27 մլն ձու, միջին ձվատվությունը՝ 185 հատ, մսի տարեկան արտադրությունը՝ 502 տ: Ունի արտադրական հզոր բազա և ընդլայնման հեռանկար:

Նկարում` Լենինականի էլեկտրաքարշային դեպոն

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ԼՈԿՈՄՈՏԻՎԱՅԻՆ ԴԵՊՈ, կազմակերպվել է 1965-ին: Բաղկացած է շոգեքարշային (գործում է 1900-ից), էլեկտրաքարշային (1953-ից) դեպոներից, միջին և ընթացիկ նորոգման արհեստանոցներից: Լ. լ. դ. Լենինականի երկաթուղային հանգույցի հիմնական, առաջատար տեղամասն է: Անդրկովկասյան երկաթուղու Երևանի (մինչև 1946-ը Լենինականի) բաժանմունքի քարշային հզորության մեծ մասը կենտրոնացված է Լ. լ. դ–ում: Դեպոյի էլեկտրաքարշերը, ջերմաքարշերը և շոգեքարշերը ապահովում են Այրում–Մասիս և Լենինական–Մարալիկ տեղամասում (մինչև 1940-ը՝ Թբիլիսի–Ջուլֆա) երկաթուղային բեռների տեղափոխումը:

Լ. լ. դ–ի կոլեկտիվը հեղափոխական պայքարի մեծ ավանդույթներ ունի: Այստեղ է ստեղծվել Հայաստանի ս–դ. առաջին կազմակերպություններից մեկը, որի գլխավորությամբ դեպոյի բանվորները արձագանքել են 1905–07-ի ռուս, առաջին հեղափոխությանը (ցույցեր, գործադուլներ), մասնակցել 1920-ի Մայիսյան ապսաամբությանը: Լ. լ. դ. 1962-ին արժանացել է կոմունիստական աշխատանքի ձեռնարկության կոչման: 1967-ին նրան հավերժ պահպանման է հանձված ՍՄԿԿ ԿԿ–ի և ՍՍՀՄ Գերագույն սովետի հուշադրոշը: Դեպոյի հարյուրավոր առաջավորներ պարգևատրվել են ՍՍՀՄ շքանշաններով ու մեդալներով, իսկ Ա. Խաչատրյանը և Ս. Միքայելյանը արժանացել են սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչման: Բազմաթիվ առաշավորներ ընտրվել են ՍՍՀՄ և ՀՄՍՀ Գերագույն սովետների դեպուտատներ, ՀԿԿ և ՍՄԿԿ համագումարների պատգամավորներ:

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ԿԱՐԻ ԱՐՏԱԴՐԱԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՈՒՄ Վ. Չկալովի անվան, ՀՍՍՀ թեթև արդյունաբերության մինիստրության ձեռնարկությունների համախումբ: Կազմակերպվել է 1977-ին. ներառում է Լենինականի Վ. Չկալովի անվ. կարի ֆաբրիկան (գլխամասային), կարի երկրորդ ֆաբրիկան: Մասնաճյուղեր ունի Ախուրյանի շրջանի Ախուրյան, Ոսկեհասկ գյուղերում, Արթիկի շրշանի Պեմզաշեն քտա–ում և Փանիկ գյուղում: Թողարկում է մանկական շրջազգեստներ, կոստյումներ և վերնաշապիկներ՝ 40 մլն ռ. արժողությամբ: Վ. Չկալովի անվ. կարի ֆաբրիկան հիմնվել է 1932-ին: 1941-ի հունվարից նրան է միացվել սպիտակեղենի կարի ֆաբրիկան: 1960-ից ձեռնարկությունը մասնագիտացել է մանկական հագուստեղենի կարի գծով: Տարեկան թողարկվում է շուրջ 30 մլն ռ. մանկական հագուստեղեն: Ձեռնարկությունը քանիցս արժանացել է ՀՄՍՀ թեթև արդյունաբերության մինիստրության և ՀԱՄԽ–ի ճյուղային արհմիության կոմիտեի փոխանցիկ դրոշների, Հայկական ՍԱՀ Գերագույն սովետի պատվոգրերի: Ունի երկու մսուր–մանկապարտեզ և պրոֆիլակտորիում:

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ՀԵԾԱՆԻՎԻ ԳՈՐԾԱՐԱՆ, ՀՍԱՀ տեղական արդյունաբերության մինիստրության ձեռնարկություն: Հիմնադրվել է 1965-ին: Ունի գալվանա–լաքապատման, մամլման, հավաքման, փայտամշակման արտադրամասեր: Տարեկան թողարկում է «Մալիշ», «Լենինական», «Շիրակ» մակնիշի 330 հզ. մանկական հեծանիվ: «Մալիշ» հեծանիվը, որն արժանացել է որակի պետ. նշանի, արտահանվում է Հարավսլավիա, Ռումինիա, Կուբա, Մոնղոլիա ևն երկրներ:

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ՀԻԴՐՈԷԼԵԿՏՐԱԿԱՅԱՆ Օրջոնիկիձեի անվան: Շահագործման է հանձնվել 1928-ին: Գտնվում է Լենինականից 11 կմ դեպի հս–արմ.: Օգտագործում է Ախուրյան գետի ջրերը: Կայանում տեղադրված են չորս ագրեգատ՝ 5,3 հզ. կվտ ընդհանուր հզորությամբ: Դերիվացիայի հաշվարկային ծախսը 7,5 մ3/վրկ է, ՀԷԿ–ինը՝ 6,4 մ3/վրկ: Հաշվարկային նորմալ ճնշումը՝ 114,0 մ: Հաստատված հզորությունը՝ 5,28 հզ. կվտ: Ամբարտակը գրավիտացիոն է: Ջրթափի բարձրությունը՝ 4,0 մ/, երկարությունը՝ 34,8 մ: Ներկայումս Լ. հ. աշխատում է միայն ձմռանը: Ջուրն օգտագործվում է ոռոգման համար: Ախուրյանի հիդրոէներգետիկ հանգույցը ջրային պաշարների կոմպլեքս օգտագործման ՍՍՀՄ առաջնեկն է:

Նկարում` Լենինականի մանկական երկաթուղու «Շողեր» կայարանը

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ՄԱՆԿԱԿԱՆ ԵՐԿԱԹՈՒՂԻ, երեխաների հանգստավայր քաղաքի արմ. մասում՝ Չերքեզի ձորի կանաչ գոտու և բարձունքների շրջանում: Գործում է 1969-ից: Կառուցումն սկսվել է դեռևս 1937-ին, Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին ընդհատվել է: Լ. մ. ե. ունի 2700 մ երկարություն, երեք կայարան (Շողեր, Շուշան, Այծեմնիկ): Տարվա ընթացքում գործում է մայիսի 1-ից մինչև նոյեմբերի 8-ը: Մեկ սեզոնում սպասարկում է 10 հզ. ուղևոր:

Նկարում` Լենինականի մանկավարժական ինստիտուտի շենքը

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱԿԱՆ ԻՆՍՏԻՏՈՒՏ Մ. Նալբանդյանի անվան, ՀՍՍՀ լուսավորության մինիստրության մանկավարժական բարձրագույն ուսումնական հաստատություն: Հիմնվել է 1934-ին, որպես երեկոյան քառամյա մանկավարժական ինստ., 1935-ից՝ Հայկական մանկավարժական ինստ–ի մասնաճյուղը: Առաջին ուս. տարում ունեցել է հայոց լեզվի և գրականության, ֆիզմաթ և պատմության բաժիններ (100 ուսանող), 1941-ին վերածվել է երկամյա ուսուցչական, 1945-ին՝ նորից քառամյա մանկավարժական ինստ–ի, որին զուգընթաց մինչև 1950-ը գործել է երկամյա ուսուցչական ինստ–ը: 1947-ին Լ. մ. ի. կոչվել է Մ. Նալբանդյանի անվամբ: 1960-ին վերստին դարձել է Երևանի Խ. Աբովյանի անվ. մանկավարժական ինստ–ի մասնաճյուղը, 1966-ից՝ ինքնուրույն բուհ: 1964–75-ը գործել, է երեկոյան բաժինը: 1976–77-ուս. տարում ունեցել է ֆիզմաթ, բանասիրական, կուլտուրայի ֆակուլտետներ, ռուս–անգլ. բաժին, 14 ամբիոն, փորձարարական ֆիզիկայի լաբորատորիա, գրադարան (մոա 110 հզ. կաոր գիրք), ուսանողական գիաական ընկերություն (ՈԻԳԸ), մարզական համալիր: 1975–76 ուս. տարում տվել է 364 շրջանավարտ՝ 6 մասնագիտությամբ: Ունի շուրջ 1500 ուսանող, 150 դասախոս: Տարբեր ժամանակներում Լ. մ. ի–ում դասավանդել են Ա. Ղարիբյանը, Ա. Առաքելյանը, Գ. Սևակը, Ա. Տեր–Մկրտչյանը, Մ. Մազմանյանը, Մ. Փիրումյանը, Մ. Սողոմոնյանը, Ա. Շահինյանը, Լ. Սիմոնովը, Ա. Շավարշյանը, է. Աղայանը, Ն. Դաբաղյանը, Խ. Դուլանյանը և ուրիշներ: Հ. Ղուկասյան

ԼԵՆԻՆԱԿԱՆԻ ՄՍԻ–ՊԱՀԱԾՈՆԵՐԻ ԿՈՄԲԻՆԱՏ, ՀՍՍՀ մսեղենի և կաթնեղենի արդյունաբերության ձեռնարկություն: Հիմնադրվել է 1935-ին: Ունի սպանդի, ենթամթերքների, աղիքի, ճարպի, էնդոկրինային, կաշվի աղաբռնվածքի, օգտաթափոնքաալբումինային, երշիկեղենի կիսաֆաբրիկատների, պահածոների (թիթեղյա և փայտյա տարաների բաժիններով) արտադրամասեր, սառնարան: Արտադրում է միս, երշիկեղենի և ապուխտեղենի՝ ավելի քան 80, կիսաֆաբրիկատների՝ 12, պահածոների 22 տեսակ, մսոսկրային, արյան, ոսկրային ալյուր, ալբումին, տեխ. և սննդի ճարպ, պեպսին: 1935-ին