Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 5.djvu/156

Այս էջը սրբագրված չէ

կուլտետներ, նախապատրաստական, երե– կոյան և հեռակա բաժիններ, ասպիրան– տուրա, 65 ամբիոն, ԳՀԻ–ներ, աստղա– դիտարան, հաշվողական կենտրոն, 8 պրոբլեմային լաբորատորիա, կենդանա– բանական, երկրբ. և ազգագրական թան– գարաններ, մագնիսական և օդերևութա– բանական դիտարաններ, կենդանաբանա– կան և կենսբ. կայաններ, հրատարակ– չություն, գրադարան (մոտ 4 մլն գիրք): Կ. հ–ում գործում է Վ. Ի. ուլյանով–Լենինի թանգարանը: 1821-ից հրատարակում է «Դիտական ,տեղեկագիր»: Պարգևատըր– վել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանով (1955): ԿԱ&ԱՆԼԻԿԻ ԳՈԳԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆ, միջ– լեռնային տեկտոնական գոգավորություն Բուլղարիայում: Երկարությունը 94 կմ է, միջին լայնությունը՝ մոտ 10 կմ, տարա– ծությունը՝ մոտ 780 կմ2, միջին բարձրու– թյունը՝ 350 մ: Հս–ից պարվւակված է Ստա– ր ui-Պլանի նա, հվ–ից՝ Սրեդնա–Գորա լեռ– նաշղթաների լանջերով: ԿԱձԱՆՁԱԿԻՍ (Ka£avT5ax^)^nu(18.2. 1883, Իրակլիոն –29.10.1957, Ֆրայբուրգ, ԳՖՀ), հույն գրող: Առաջին ստեղծագոր– ծություններն են «Օձը և շուշանը» (1906) վիպակը, «Լուսանում է» (բեմ. 1907), «Զո– հաբերություն» (1910) պիեսները: 1925– 1929-ին երեք անգամ այցելել է ԱՍՀՄ: Ռղ– ջունել է Հոկտեմբերյան հեղափոխությու– նը («Ինչ տեսա Ռուսաստանում», 1928, «Մոսկվան կոչ արձակեց», 1931, ֆրանս., հուն. «Տոդա Ռաբա», 1934): «Քրիստոսը կրկին է խաչվում» (շվեդ. հրտ. 1950, հուն, հրտ. 1954, հայերեն հրտ. 1965), «Վերջին գայթակղությունը» (1955, հուն.) և «Կա– պիտան Միխալիսը: Մահ կամ ազատու– թյուն» (1953) վեպերում արտահայտված է բողոք ընդդեմ բուրժ. հարաբերություն– ների և կրոնական կեղծ բարեպաշտու– թյան: 1947-ից ապրել է Ֆրանսիայում և -. 1սալալւնթյսՆ միջազգային ըր– ցանակի դավւնեկիր է (1956):

ԿԱՏԱՆՅԱՆ ՏԱՃԱՐ Լ և ն ի ն գ ր ա– դ ու մ, ճարտարապետական հուշարձան՝ կառուցված ռուսական կլասիցիզմի ոճով 1801–11-ին (ճարտ. Ա. Վորոնիխին): Իոս– չաձև–գմբեթավոր հորինվածքով կառույցի կողային ձգված ճակատներին կից են 6-սյուն պորտիկներով կիսաշրջանաձև սյունաշարերը, որոնցից հս–ը բացվում է դեպի Նևսկի պողոտա: Գլխավոր մուտքը արմ–ից է, փոքր հրապարակից, որը շըր– ջափակված է թուջե կիսաշրջանաձև պարսպով: Քանդակային հարդարանքի հեղինակներն են Ի. Մարտոսը, Ի, Պրո– կոֆևը,Վ. Դեմուտ–Մալինովսկին, Ֆ. Շչեդ– րինը և ուրիշներ: Տաճարում է թաղված (1813) Մ. Կուտուզովը: 1932-ին Կ. տ–ում բացվել է Կրոնի և աթեիզմի պատմության թանգարան: ԿԱձԱՆՍԿ, ստանիցա ՌՍՖՍՀ Կրասնո– դարի երկրամասի Կավկազսկի շրջանում, Գուլկևիչից 25 կմ հյուսիս–արևմուտք: Բնակվում են հայեր, ռուսներ: Կոլտըն– տեսությունն զբաղվում է հացահատիկի, շաքարի ճակնդեղի, արևածաղկի մշակու– թյամբ, անասնապահությամբ, թռչնաբու– ծությամբ: Ունի միջնակարգ և ութամյա դպրոց, մանկապարտեզ, 2 ակումբ, կինո, հիվանդանոց, դեղատուն: Հիմնադրվել է 1870-ին: Հայերը եկել են Ախալքալաքից և այլ վայրերից, 1940-ին: ԿԱ&ԱՐԵՍ (Casares) (իսկական ազգանու– նը՝ Կասարես Կ ի ր ո գ ա) Մարիա (ծն. 21.11.1922, Լա–Կորունյա, Իսպանիա), ֆրանսիական դերասանուհի (ազգությամբ՝ իսպանուհի): 1942-ին ավարտել է Փարիզի կոնսերվատորիայի դրամատիկական ար– վեստի դասընթացը, հանդես եկել Փարի– զի մի շարք թատրոններում: 1960-ից՝ «Աթենեյ» թատրոնի դերասանուհի: Լա– վագույն դերերից են՝ Վիկտորիա (Ա. Քամ– յուի «Պաշարում»), Դրուշա («Կարամա– Մ. Կազարեսը Մարի Թյուդորի դերում (Վ. Տյու– գոյի «Մարի Թյու– դոր») զով եղբայրներ», ըստ Դոստոևսկու), Մա– րի Թյուդոր (Հյ ու գոյի «Մարի Թյուդոր»), Ֆեդրա (Ռասինի «Ֆեդրա): 1945-ից նկա– րահանվում է կինոյում («Պարմի մենաս– տան», «Որփեոն» ևն): ԿԱձԲԵԿ (վրաց. Մղինվարի - սառ– ցային, օսեթերեն՝ Ու ր ս խ ո խ–սպիտակ լեռ), լեռնագագաթ Մեծ Կովկասի Կողքա– յին լեռնաշղթայում, Վրացական ՍՍՀ տա– րածքում: Բարձրությունը՝ 5033 մ: Կ. հան– գած հրաբուխ է՝ կազմված անդեզիտային, տրախիտ–լիպարիտային լավաներից, Կազանյան տաճար (1801-11, ճարա. Ա. Վորոնիխին, Լենին– գրադ) որոնք նստած են ստորին յուրայի թեր– թաքարերի վրա: Ենթադրվում է, որ Կ. գործել է անթրոպոգենում: Գագաթը ծածկ– ված է հավերժական ձյունով և ֆիռնով: Լանջերով իջնում են հովտային սառցա– դաշտեր: Սառցապատման ընդհանուր տա– րածությունը 30 կմ2 է: Դերգետ սառցա– դաշտի վրա կա բարձր լեռնային օդերե– վութաբանական կայան: Զարգացած է տուրիզմը: 9–, Դոնղոււս Ս. Բ. Կազբինցև ԿԱձԲԻՆՑԵՎ Սերգեյ Բոգդանի (ծն. 24.3. 1903, Բաքու), գեներալ–մայոր (1942): ՍՄԿԿ անդամ 1925-ից: Ազգությամբ հայ: Ավարտել է Հյուսիսային Կովկասի ռազմ, օկրուգի ռազմա՜քաղաքական դպրոցը (1926), Մ. Ֆրունզեի անվ. ռազմ, ակադե– միային կից բարձրագույն քաղ. կազմի վերապատրաստման դասընթացը (1941): Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ եղել է Արևմտյան ռազմաճակատի 19-րդ բանակի շտաբի զինվորական կոմիսար, 1941-ի օգոստոսից՝ Արևմտյան ռազմա– ճակատի զինվորական կոմիսար, ապա՝ շտաբի պետի տեղակալ: 1944-ին նշանակ– վել է III Բելոռուսական ռազմաճակատի քաղվարչության պետի տեղակալ, ապա՝ քաղվարչության պետ: Մասնակցել է Բե– լոռուսիայի, Մերձբալթիկայի ազատագըր– մանը, Արևելա–պրուսական օպերացիա– յին: Ետպատերազմյան տարիներին վարել է պատասխանատու պաշտոններ, եղել է ԱՍՀՄ զինված ուժերի գլխավոր շտաբի քաղբաժնի պետ, Գլխավոր շտաբի ռազ– մա՜գիտական վարչության պետի քաղ. գծով տեղակալ: Պարգևատրվել է Լենինի, Կարմիր դրոշի 2 և այլ շքանշաններով: Ա. Ղազարյան ԿԱ&ԵԼԼԱ (Casella) Ալֆրեդո (25.7.1883, Թուրին–5.3.1947. Հռոմ), իտալացի կոմ– պոզիտոր, դաշնակահար, դիրիժոր, երա– ժըշտագետ: Հռոմի «Մանտա Չեչիլիա» ակադեմիայի պրոֆեսոր (1915): 1917-ին Հռոմում հիմնադրել է Ազգային երաժշտու– թյան ընկերություն (1923-ից՝ Նոր երա– ժըշտության կորպորացիա): Երաժշտու– թյան մեջ մոդեռնիզմի և նեոկլասիցիզմի ջատագովներից է: Գրել է օպերաներ («Օձ կինը», «Հեքիաթ Ռրփեոսի մասին», եր– կուսն էլ բեմ. 1932), բալետներ, սիմֆո– նիաներ, դաշնամուրային նվագադարձու– թյուններ, երաժշտագիտական աշխատու– թյուններ: 1952-ից Նեապոլում անց են կացվում դաշնակահարների Կ–ի անվ. միջազգային մրցույթներ: ԿԱձԻՄԻՐ (լեհ. Կազիմեժ, Kazi- mierz), լեհ իշխաններ և թագավորներ. Կազիմիր I Վերականգնող (1016–1058), իշխան 1034-ից: Պյաստների դինաստիայից: Վարել է լեհ. հողերի միա–